List fan Romeinske keizers

Wikimedia-list
(Trochferwiisd fan Romeinske keizers)

De Romeinske keizers wienen de hearskers fan it Romeinske Ryk fan 27 f.Kr. oant, yn it westen, likernôch 476. Formeel wie harren funksje dy fan prinseps, mar dêrmei kombinearre wienen ferskate oare funksjes dy't harren byelkoar de macht fan in keizer joegen. Der wie lykwols ien ferskil mei dy funksje: Om't it erflike, keningsskip fan Rome ta grutte swierrichheden laat hie, wie dizze nije foarm fan de prinseps-funksje net erflik.

Augustus jildt as earste Romeinske Keizer.

It prinsipaat bewurkje seksje

Begjin fan it Keizerryk bewurkje seksje

Julius Caesar hie foar syn dea de macht oer it Romeinske Ryk yn syn persoan ferienige. Dêrta wie er lykwols ta diktator beneamd, wat it normale funksjonearjen fan de republyk stopsette. Hjirút kaam in protte wjerstân fuort, wat úteinlik late ta syn dea. Syn adoptyf soan, Augustus Oktavianus joech yn 27 f.Kr. in nije ynfolling oan it prinsipaat, wêrtroch't er deselde macht yn ien persoan ferienigje koe sûnder de organen fan de republyk alle macht ôf te nimmen. Hy waard

  • Prinseps - earste fan de senaat
  • Augustus - ferheven bestjoerder
  • Tribún - korrektor fan it regear, hoewol't er net dy titel hie, om't er dy formeel net hawwe koe
  • Imperium maius - oerbefelhawwer
  • Pontifeks maksimus - oerpreester

Augustus sels lei klam op syn funksje fan prinseps en op it doel it ryk byelkoar te hâlden. Troch syn opfolger en adoptyf soan Tibearius waard de kombinaasje fan machten lykwols ta in fêste funksje makke, ûnôfhinklik fan de omstannichheden.

Under de opfolgers begûn it keizerryk stadichoan hieltyd mear op in monargy te lykjen, al bleau yn teory de keizer in amtner fan de Res Publica (republyk; letterlik: "saak fan de steat", steatssaken). De keizer koe nammentlik de titel fan kening (rex) net drage, omdat sûnt iuwen in taboe op dizze funksje rêste, troch de ûntspoaring dy't plak fûn hie ûnder de lêste kening Tarquinius Superbus. It ûntbrekken fan in dynastike tradysje wie in swakke skeakel yn it systeem, omdat de opfolging net offisjeel regele wie. Yn it begjin soarge de sittende keizer troch adopsje foar in folwoeksen - en hooplik - betûft opfolger. Letter gong de opfolging faak troch moard op de keizer en it útroppen fan in nije troch it leger. Earst yn de 4e iuw waard it keizerskip erflik mei bern op de troan wylst it regear waarnomd waard troch in regint.

Ein fan it West-Romeinske Diel bewurkje seksje

Yn de tiid fan Romulus Augustulus wie fan it westlik diel fan it keizerryk allinnich noch Itaalje, in stik fan Joegoslaavje en in lyts stikje fan Galje oer. Dizze keizer hat net langer as 10 moannen regearre, wierskynlik oant 4 septimber 476. Op dy datum, of mooglik koart dêrnei, waard hy oan de kant set troch Odoaker, lieder fan de opstannige Germaanske troepen, dy't himsels kening fan de Germanen yn Itaalje neamde, ûnder it (teoretyske) keizerskip fan it easten. Sadwaande wurdt it jier 476 yn it generaal beskôge as de ein fan it West-Romeinske keizerskip. It teoretyske net opdielde keizerskip fan de east-Romeinske keizers oer it hiele Romeinske ryk bleau yn stân oant Karel de Grutte troch Konstantinopel, lykwols mei tsjinsin, erkend waard as nije 'Keizer fan het Westen'. Dat 'wernijde West-Romeinske Ryk' gie de skiednis yn as it 'Hillige Roomske Ryk'.

List mei Keizers fan Rome bewurkje seksje

Dizze list is opdield neffens dynastyen en wichtige kearpunten.

Julysk-Klaudyske dynasty bewurkje seksje

Fjouwerkeizerjier bewurkje seksje

Flavyske dynasty bewurkje seksje

Adoptyfkeizers & Antonynske dynasty bewurkje seksje

Boargeroarloch fan 193-197 bewurkje seksje

Sevearyske dynasty bewurkje seksje

Romeinske krisis fan de 3e iuw bewurkje seksje

Separatistyske riken bewurkje seksje

Werstel fan de Romeinske krisis fan 'e 3e iuw bewurkje seksje

De Tetrargy bewurkje seksje

Dynasty fan Konstantyn bewurkje seksje

Ein fan 'e Konstantinyske dynasty bewurkje seksje

Dynasty fan Falentinianus bewurkje seksje

Dynasty fan Teodosius bewurkje seksje

Keizers fan 't West-Romeinske Ryk bewurkje seksje

Dynasty fan Teodosius bewurkje seksje

Ein fan Teodosius-dynasty bewurkje seksje

- Interregnum fan 18 moannen -