Bolwurktsjerkje De Mouterij: ferskil tusken ferzjes

| lân = [[File:Flag of the Netherlands.svg|border|20px]] [[Nederlân]]

| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Frisian flag.svg|border|20px]] [[Fryslân]]

'''Bolwurktsjerkje De Mouterij''' is in eardere [[minnisme|minnistyske]] [[fermanje]] en [[skûltsjerke]] yn 'e [[Fyslân|Fryske]] [[stêd]] [[Frjentsjer]].<ref name="fc">[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=FRC-20180627-01047005 ''Bolwerkkerkje open voor publiek''], yn: de ''[[Frjentsjerter Krante]]'', 27 juny 2018, s.&nbsp;47.</ref> It [[tsjerke|tsjerkje]] stiet oan 'e [[Sulverstrjitte (Frjentsjer)|Sulverstrjitte]], mei de efteroan tsjin it [[Noarderbolwurk (Frjentsjer)|Noarderbolwurk]] oan. Oarspronklik wie yn it gebou in [[mouterij]] fêstige, dêr't [[mout]], in grûnstof foar it [[brouwerij|brouwen]] fan [[bier]], drûge en gebrûksree makke waard.<ref name="fc"/> Bolwurktsjerkje De Mouterij hat sûnt [[1984]] de status fan [[ryksmonumint]].<ref name="rce"/>

It [[gebou]] waard yn [[1565]] boud mei [[hout]] dat neffens [[dendrology]]sk ûndersyk ôfkomstich wie út [[Noarwegen]].<ref name="fc"/> De earste achttjin jier die it nei alle gedachten tsjinst as [[wente|wenhûs]].<ref name="fc"/> Yn [[1578]] waard it lykwols oankocht troch de [[bruorren]] Schellingwou, dy't der in [[mouterij]] fan makken en der in [[drûchskuorre]] tsjinoan bouden. De bruorren ferkochten harren [[bedriuw]] yn [[1605]] oan 'e [[minnisme|minnistyske]] brouwersfamylje[[brouwer]]sfamylje Keest, dy't yn [[1611]] de helte fan harren saak oerdiene oan in Piter Klazes, dat krektlyk in minnist wie.<ref name="fc"/>

Yn in tiid dat it [[kalvinisme]] de [[steatsgodstsjinst]] fan 'e [[Republyk fan de Feriene Nederlannen]] wie, waarden minnisten oer it algemien dulde, mar koene se net al te iepentlik foar harren [[leauwe]] útkomme. De bou fan in eigen [[tsjerke]] wie sadwaande net mooglik. Om dochs in plak te hawwen dêr't se de [[earetsjinst]] fiere koene, waarden doedestiden saneamde skûltsjerken[[skûltsjerke]]n makke, dy't ferskûle sieten yn oarsoartige gebouwen.<ref name="fc"/> Yn [[1656]], doe't it bedriuw fan de famylje Keest en Piter Klazes ûnderwilens oernommen wie troch it minnistepear Hâns Jâns en Antsje Sjoukes, waard der op fersyk fan 'e minnistegemeente fan Frjentsjer op 'e boppeferdjipping fan 'e mouterij sa'n skûltsjerke ynrjochte. De ûnderferdjipping bleau yn gebrûk as bedriuwsromte.<ref name="fc"/>

De skûltsjerke yn 'e mouterij bestie hast twa iuwen[[iuw]]en lang, oant der mids [[njoggentjinde iuw]] [[godstsjinstfrijheid]] yn [[Nederlân]] ynfierd waard, en de minnisten fan Frjentsjer iepentlik in nije en rommere [[fermanje]] bouwe koene.<ref name="fc"/> Yn 'e rin fan 'e [[tweintichste iuw]] kaam de skûltsjerke/mouterij leech te stean en rekke it gebou yn ferfal.<ref name="fc"/> Op inisjatyf fan 'e [[Feriening Freonen fan de Stêd Frjentsjer]]<ref name="fc"/> waard yn [[2015]]<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=FRD-20160330-01024002 ''De Mouterij : Franeker schuilkerkje wordt multifunctionele ruimte''], yn: Frysk Deiblêd, 30 maart 2016, s.&nbsp;24.</ref> de [[Stifting De Mouterij]] oprjochte, dy't him ynsette foar it behâld fan it histoaryske gebou.<ref name="fc"/> Yn it neijier fan [[2017]] waard úteinset mei in grutskalige [[restauraasje]] fan sawol it gebou sels, as fan it fermanje-ynterieur.<ref name="fc"/> It wie de bedoeling dat de [[skip (tsjerke)|tsjerkseal]] yn 'e âlde steat werombrocht waard. Yn 'e rest fan it gebou moasten trije apparteminten[[appartemint]]en en in kultuerhistoarysk[[kultuer]][[histoarysk]] sintrum komme foar gearkomsten[[gearkomste]]n, lêzings[[taspraak|lêzing]]s, in [[bibleteek]] en in [[argyf|byldargyf]].<ref name="lc">{{Aut|Grosso, Maria del}}, [https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=LC-20160330-NO01022004 ''Franeker schuilkerkje krijgt multifunctionele toekomst''], yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 29 maart 2016, s.&nbsp;22.</ref> De restauraasje en [[ferbouwing]] waard mooglik makke troch in [[subsydzje]] fan [[€]]&nbsp;200.000 dy't tasein waard troch de [[Provinsje Fryslân]].<ref name="lc"/> Mids [[2018]] kaam it wurk ree, sadat it gebou ûnder de [[Akademyske Dagen]] yn [[juny]], ûnder de [[namme]] Bolwurktsjerkje De Mouterij iepensteld wurde koe foar besichtiging troch it [[publyk]].<ref name="fc"/>

By in bouhistoarysk ûndersyk dat begjin [[2018]] útfierd waard, kaam oan it ljocht dat ûnder de houten [[flier]] fan De Mouterij in âldere flier fan [[estrik]]ken en giele [[bakstien]]tsjes beskûl gie. Dêr midden trochhinne rint in âlde [[grêft|eftergrêft]] dy't noch altyd ridlik wetterfierend is, en wêrfan't de kademuorren[[kade]]muorren noch goed te ûnderskieden binne.<ref name="fc"/> Ut 'e oantroffen [[ferwulft (arsjitektuer)|oerspanningsbôgen]] en oare [[arsjitektuer|arsjitektoanyske]] oerbliuwsels is ôf te lieden dat it grêftsje oarspronklik dwers troch de mouterij hinne rûn hawwe moat. De fynsten binne tige seldsum en de ynsluting fan 'e eftergrêft makket de flier fan De Mouterij foar Nederlân fan lanlike betsjutting.<ref name="fc"/>