Kiuw: ferskil tusken ferzjes

In '''kiuw''', foarhinne [[stavere]] as '''kieu''', is ien fan in pear gelikense [[orgaan (lichemsdiel)|organen]] om mei te [[sykheljen]], dy't foarkomme by in protte [[bisten]] dy't yn it [[wetter]] libje. De funksje fan dizze organen, dy't ornaris fuort efter de [[kop]] oan wjerskanten fan it lichem sitte, is om oploste [[soerstof]] oan wetter te ûntlûken en der [[koalstofdiokside]] oan ôf te jaan. Dêrmei binne se it ekwifalint by wetterdieren foar [[longen]] by lândieren. Kiuwen binne it bekendst fan [[fisken]], mar ek oare wetterdieren hawwe se, lykas beskate [[ynsekten]], guon [[lidpoatigen]] ([[krabben]], [[kreeften]], [[garnalen]]) en de [[larve|larvale]] stadia fan [[amfibyen]]. De kiuwen fan guon fan sokke bisten, lykas de [[hearemytkreeft]] (''Pagurus bernhardus''), hawwe har sa ûntjûn dat der ek op it drûge mei azeme wurde kin, op betingst dat se fochtich holden wurde.

Kiuwen lizze efter de saneamde [[kiuwspjalt]]en en wurde min ofte mear droegen troch de [[kiuwbôge]]n. Dat binne heakfoarmige struktueren fan [[bonke]] (by [[bienfiskeftigen]] en [[amfibyen]]) of fan [[kreakbien]] (by [[kreakbienfisken]]) dy't yn 'e wand tusken de kiuwspjalten lizze. Histoarysk hawwe har út sokke kiuwbôgen de earste [[kaak (lichemsdiel)|kaken]] fan libbene [[organisme]]n ûntwikkele. Eltse kiuwbôge draacht in stikmannich (soms wol in pear hûndert) opinoar steapele [[kiuwplaatsje]]s, en elts kiuwplaatsje draacht wer in grut tal [[sekundêr kiuwplaatsje|sekundêre kiuwplaatsjes]]. Wetter dat út 'e [[kiuwholte]] wei troch de kiuwspjalten parse wurdt, streamt sadwaande troch de tusken de sekundêre kiuwplaatsjes leine kanaaltsjes. De [[mikroskopy]]ske struktuer fan 'e kiuwen hat op dy manear in tige grut oerflakgebiet dêr't it soerstofrike wetter yn nau kontakt komt mei it soerstofearme bloed.