Fenisysk: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
→Sjoch ek: kt |
red, gaadliker |
||
Rigel 22:
== Skiednis ==
[[Ofbyld:Phoenician trade routes (eng).svg|400px|thumb|De wichtichste Fenisyske hannelsrûtes]]
De [[Fenysjers]] wiene de earste maatskippij dy't it [[Semitysk alfabet]] wiidweidich op steatkundich nivo brûkten. It Fenisysk alfabet is it âldst bekende [[konsoninteskrift]], ''abjad'' (allinnich my [[
It Fenisysk moast út in stikmannich dialekten bestien hawwe. Neffens guon boarnen ûntjoech it Fenisysk him yn twa ûnderskate dialekten: Byblysk en Tyro-Sidoanysk. It Tyro-Sidoanysk, dêr't it [[Punysk]] út ûntstie, fersprate him oer it Middellânske Seegebiet troch de seehannel, wylst it Byblysk, bekend om in stikmannich ynskripsjes, gjin rôl yn it fersprieden spile hat. It lytse ferskil tusken de dialekten makket it net wis oft it Fenisysk in eigen en feriene taalgebiet wie of as it in part fan in grutter [[dialektkontinuum]] wie. Troch harren seehannel ferspraten de Fenysjers harren alfabet nei [[Noard-Afrika]] en [[Jeropa]], dêr't it troch de [[Griken]] oernaam waard, dy't it oan harren taalgebrûk oanpasten. Letter namen de [[Etrusken]] in oanpaste ferzje dêrfan oan foar harren eigen gebrûk, en dy waard op syn bart wer oannaam en oanpast troch de [[Romeinen]], dat it [[Latynsk alfabet]] waard.
Rigel 30:
== It Fenisysk alfabet ==
{{Apart|Fenisysk alfabet}}
It Fenisysk waard skreaun mei it Fenisysk alfabet, dat in ''abjad'', dus allinnich mei [[
Yn it Fenisysk skrift, ta tsjinstelling fan de [[Arameesk skrift|Arameesk]]e, [[Bibelsk Hebriuwsk skrift|Bibelsk Hebriuwske]] en [[Arabysk skrift|Arabyske skriften]], waarden sels de lange
Letter, benammen nei de fal fan Kartago troch de Romeinen, waard yn de Nijpunyske ynskripsjes in systeem brûkt dêr't ''wau'' [[Ofbyld:Phoenician waw.svg|15px]] de [u], ''yōd'' [[Ofbyld:Phoenician yodh.svg|15px]] de [i], ''ālef'' [[Ofbyld:Phoenician aleph.svg|15px]] de [e] en [o], ''ain'' [[Ofbyld:Phoenician ayin.svg|15px]] de [a] en ''hē'' [[Ofbyld:Phoenician he.svg|15px]] en ek ''ḥēt'' [[Ofbyld:Phoenician heth.png|15px]] de [a] mei oantsjutte. Dat systeem waard ynearsten brûkt foar wurden om utens en letter ek foar lânseigen wurden.
Letter waarden Punyske ynskripsjes skreaun mei it Latynsk alfabet, dy't ek
== Punysk ==
{{Apart|Punysk}}
De ûnderskate foarm fan it Fenisysk dat yn de Tyryske Fenisyske koloanje [[Kartago]] sprutsen waard, is bekend as Punysk, en dy waard folle langer brûkt as it Fenisysk yn [[Fenysje]] sels. It waard noch brûkt yn de tiid fan de hillige [[Augustinus]], dy't deroer skreau. It Punysk bestie njonken it [[Berbersk]], dy't lânseigen yn [[Tuneezje]] (mei Kartago ynbegrepen) en [[Noard-Afrika]] wie. It Punysk ferdwûn stadichoan nei de fal fan Kartago troch de [[Romeinen]] en de [[Berbers]]. It is mooglik dat it Punysk de islamityske bemastering fan de [[Magreb]] oerlibbe hat yn guon lytse
Nettsjinsteande wiene der ek Punyske ynfloeden yn it Berbersk. Ien foarbyld is it wurd ''agadir'' "muorre" dat fan it Punyske ''gader'' komt. De grutste ynfloed fan it Punysk wie dat fan de namme ''Hispania'' ([[Ibearysk skiereilân]], hjoed-de-dei [[Spanje]] en [[Portegal]]), en komt neffens ien teory fan it Punyske ''I-Shaphan'', dat "kust fan de klipdassen" betsjut, dat eins in fersin fan de ferskate Fenisyske seefarders wie, dy't in soad kninen en dassen seagen.
|