Augustinus: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Tulp8 (oerlis | bydragen)
red
Rigel 1:
[[Ofbyld:Augustine Lateran.jpg|right|thumb|225 px|Iere ôfbylding fan Augustinus (6e iuw)]]
'''Augustinus''', (folút: '''Aurelius Augustinus'''), ek wol '''Augustinus fan Hippo''' neamd, ([[13 novimber]] [[354]] - [[28 augustus]] [[430]]) wie in grut [[teolooch]] út de [[5e iuw]]. Hy hat mei syn opfettings oer God, de minsk en de genadegenede syn stimpel op wrâldskiednis drukt en wurdt beskôge as ien fan de [[Tsjerkfaar|Tsjerkfâden]]. Nei syn dea waard er hillich ferklearre.
 
== Libben ==
Augustinus kaam op 'e wrâld en stoar yn [[Thagaste]] (Souk-Ahras), yn de doetiidske [[Romeinske ryk|Romeinske]] provinsje [[Afrika (Romeinske Ryk)|Afrika]] tsjintwurdich noardeast [[Algerije]] en noard-Tuneesje[[Tuneezje]]. [[Noard-Afrika]] yn de 3e en 4e iuw, wie mei [[Turkije]], [[Syprus]], [[Kreta]] en [[Egypte]], ien fan de gebieten dêr't it [[Kristendomkristendom]] it sterkst woartele wie. Hy waard berne as soan fan in [[heidendom|heidenske]] (net-kristlike) heit en in fromme kristlike mem. Syn âlden hienen it net breed mar joegen him wol in goede oplieding. Hy koe studearje en waard yn [[375]] opyn de âldens fan 21-jierrige leeftydjier learaar yn de [[retorikaretoarika]] yn de stêd [[Kartago]].
 
Yn syn jonge jierren wie hy in fûle oanhinger fan it [[Manicheïsme]], in [[Gnostisisme|gnostyske]] streaming yn it [[Kristendomkristendom]]. Ta fertriet fan syn mem Monika libbe hy as jongkeardel earst in losbandichûnbannich libben. NeidatNei't er kennis makke hie mei it wurk fan de Romeinske filosoof [[Cicero]] nimt er it beslút [[filosofy studearre]] te geanstudearjen en op syk nei wierheid te gean, benammen oer it suvere Godsbegrip yn relaasje ta de oersprong fan it kwea. Nei alle gedachten ferfear hyer yn [[383]] nei Itaalje en krige dêr in funksje oan it keizerlik hof yn [[Milaan]]. Dêr litliet er him, ûnder ynfloed fan de biskop fan Milaan [[Ambrosius]], ek bekeare ta it kristendom. Hy gong werom nei Afrika en waard dêr pryster yn [[Hippo Regius]]. Yn [[395]] waard hy nei de dea fan de biskop fan Hippo ta syn opfolger keazen. Dy funksje soe hy oant syn dea yn 430 ferfolje. By de belegering fan [[Hippo (stêd)|Hippo]] troch de [[Fandalen]] soeferstoar er stjerre.
 
== Teology ==
Augustinus hat mymei syn tinken in geweldige ynfloed hân op sawol it kristendom as op it westerske tinken. Hy wie sels beynfloede troch [[Plato]] en it [[neo-platonisme]]. Al syn wurken wurde kenmerkeskaaimerke troch in stribjen nei oprjochtheid, earlikheid, autintisiteit en wrachtichheid, wêrby't it eigen hannelenhanneljen yn oerien te bringen mei wat men leaut foar him like wichtich is.
 
It tinken van Augustinus fynt foaral syn grûn yn it kristlik leauwen. Yn syn wurken giet hy yn op de wichtichste learstellings fan it kristendom. Syn filosofy spilet derbydêrby in eigen rolrôl. Neffens Augustinus hat de minskminske fan God syn tinkfermogen krigen en helpt him dat by syn syktocht nei God. Derby moat er wol leauwe dat God him derby stjoert, omdat in minskminske op him sels net fertrouwe kin. Sûnder God rekket in minskminske op it ferkearde paad. Augustinus sjocht de minsklike wil ek foaral as de feroarsaker fan it kwea yn de wrâld. Mei syn filosofy wol er benammen de reedlikheid fan it leauwen oantoane.
 
It tinken fan Augustinus oer de minskminske en syn wil ishat fan grutte ynfloed west op de [[midsiuwen|midsiuwske]] teologen lykas [[Anselmus]] en [[Tomas fan Akwino]]. Lettere filosofen as [[Immanuel Kant]], [[Arthur Schopenhauer]] en [[Friedrich Nietzsche]] hawwe ditdat ûnderwerp fierder útwurkjeútwurke yn harren [[etyk]].
 
[[Jehannes Kalvyn]] en [[Kornelius Jansen]], binne ek hiel bot beynfloede troch it wurk fan Augustinus. De [[16e iuw|16e-iuw]]ske [[reformaasje]], yn gong setten troch [[Maarten Luther]], sels augustijnaugustyn, [[Kalvyn]] en [[Huldrych Zwingli]] iswaard foarme op grûn fan Augustinus syn tinken. Mei harren lear oer sonde en genadegenede gripe sy tebek op it wurk fan Augustinus.
 
== Wurk ==
Rigel 35:
In bekend [[sitaat]] út syn ferneamde wurk ''[[De Civitate Dei]]'' (IV, 4) is: "Remota iustitia quid sunt regna nisi magna latrocinia?" ([[Latyn]] foar: Ofsjoen fan harren jurisdiksje, wat binne regearings oars dan grutte rovebendes?).
 
In oar bekend sitaat giet: "Foar God is neat fierôf of langduerichlangduorjend. Wolsto, dat foar dysels ek dat neat fierôf of langduerichlangduorjend is, foech dy dan by God, want dêr binne tûzen jierren as de dei fan hjoed".
 
Ek beroemdferneamd is it sitaat yn de Belidenissen: "Jo hawwe ús skipen nei Jo ta, en rêstleas is ús hert oant it rêst fynt yn Jo." (Belidenissen, 1, I,1)
 
=== Augustinus en de joaden ===
Augustinus hat him yn syn boek ''De Stêd fan God'', tige negatyf útlitten oer de [[joaden]]. Neffens him wienen sy fijannen fan God. DizzeDy wurden binne letter brûkt troch Kristenenkristenen om de joaden te ferfolgjen.
 
{{boarnen|boarnefernijing=