De ferzje fan 29 okt 2020 om 16.16 wizigje Tulp8 (oerlis \| bydragen) 14.397 edits →‎Fuortplanting: bs ←Toan eardere ferskillen		De ferzje fan 22 feb 2021 om 14.58 wizigje weromsette Ruurd Jorritsma (oerlis \| bydragen) 656 edits Tafoegings Neikommende ferskillen →
Rigel 6: Namme= Delichon urbica }} De '''~~Wytgatswel~~wytgatswel''' (''Delichon ~~urbica~~urbicum'') is ien fan de soarten út de [[famylje (taksonomy)\|famylje]] fan de [[~~Swellen~~swellen]] dy't yn Fryslân geregeld te sjen is. == ~~Fryske~~Oare nammen == Yn 't Frysk wurdt de wytgatswel ek wol de hússwel neamd. Oare talen: ''[[Noardfrysk]]'': Sarkswaalk; ''[[Grinslânsk]]'': hoesswaalfke; ''[[Nederdútsk]]'': huusswalwe; ''Dútsk'': Mehlschwalbe; ''Nederlândsk'': huiszwaluw; ''Ingelsk'': House Martin. ~~De Wytgatswel wurdt ek wol de Hússwel neamd.~~ == Foarkommen == Rigel 16: == Fersprieding == [[Ofbyld:Delichon urbicum.png\|thumb\|right\|300px\|Ferspriedingsgebiet: giel it briedgebiet, blau it oerwinteringsgebiet]] De ~~Wytgatswel~~wytgatswel libbet meast yn it kultuerlânskip, yn it iepen fjild ta oant yn de stêd. It is in briedfûgel in hiel Jeropa, oant in hichte fan 2000 m. Fierders komt er ek noch yn Aazje foar oant yn it noardwesten fan [[Sibearje]], [[Japan]] en it noardwesten fan Afrika. De fûgels binne dêr meast fan april oant septimber. Winterdeis libje de Jeropeeske wytgatswellen súd fan de Sahara oant [[Súd-Afrika]]. Yn Nederlân hawwe de oantallen wytgatswellen ôfnomd. Yn 1970 wiene der noch sa'n 400.000-500.000 briedpearen en yn 2013-2015 noch mar sa'n 70.000-100.000. Yn de stêden is de wytgatswel ferdwûn. Hy stiet op de Nederlânske [[Reade list fan fûgels]] as 'gefoelich'. Yn Fryslân briedt de wytgaswel foaral by [[Gaasterlân]] en om it [[Lauwersmar]] hinne. == Iten == Line 24 ⟶ 26: [[Ofbyld:Delichon urbica1.jpg\|thumb\|300px\|in âlde fûgel by it nêst]] [[Ofbyld:Delichon urbicum MHNT.jpg \|thumb\|'' Delichon urbicum '']] De ~~Wytgatswellen~~wytgatswellen bouwe harren [[nêst (fûgels)\|nêst]] meast tsjin bûtenmuorren ûnder oerstekkende dakrânen. It bestiet út modder dy't mei spui opmitsele wurdt yn de foarm fan in heale bol mei in nauwe yngong oan de boppekant. Ien as twa kear per jier wurde trije oant fiif wite [[aai (bist)\|aaien]] lein dy't troch de beide âlden yn 12 oant 15 dagen útbret wurde. De jongen wurde dan noch sa'n trijenheale wike troch de âlden fuorre. ==Ûndersoarten== De wytgastswel telt 2-3 ûndersoarten: * ''Delichon urbicum urbicum'', West-, Midden-, Noard-Jeropa oant West-Sibearje * ''Delichon urbicum meridionale'', Súd-Jeropa, Noard-Afrika oant Midden-Aazje * ''Delichon (urbicum) lagopodum'', Noardeast-Aazje; dizze ûndersoarte wurdt ek as aparte soarte beskôge: ''[[Sibearyske wytgatswel]]'' == Sjoch ek == * [[List fan fûgels]] * [https://www.sovon.nl/nl/soort/10010 Sovon - Huiszwaluw] {{DEFAULTSORT:Witgatswel}}

Wytgatswel: ferskil tusken ferzjes