|
[[Ofbyld:Große kirche leer.JPG|300px|thumb|Grutte tsjerke yn Lier]]
De '''Evangelysk-grifformeardeGrifformearde tsjerkeTsjerke''' ([[Dútsk]]: ''Evangelisch-Reformierte Kirche'') is in mei 20 leden (''[[Landeskirche]]n'') [[kalvinistysk]]e tsjerke yn [[Dútslân]] dy't lid fan de [[Evangelyske tsjerkeTsjerke yn Dútslân]] (EKD) is. De tsjerke hat syn haadketier yn [[Lier (stêd)|Lier]] yn [[East-Fryslân]] en de haadtsjerke is de Grutte Tsjerke yn Lier.
De tsjerke hat in ledetal fan 168.537 ferspraat oer 143 tsjerkemienskippen (31 desimber 2019) en is ien fan de twa [[Kalvinisme|grifformearde tsjerken]] yn de EKD. Hy heart ek by de Konfederaasje evangelyskeEvangelyske tsjerkenTsjerken yn Nedersaksen en sleat yn 2003 by de Uny fan Evangelyske Tsjerken oan. Boppedat is er lid fan it Grifformeard Bûn, de Mienskip fan Protestantske Tsjerken yn Jeropa en de Wrâldmienskip fan Grifformearde Tsjerken.
== Beskriuwing ==
De Evangelysk-grifformeardeGrifformearde tsjerkeTsjerke is de iennichste tsjerke fan de EKD sûnder in ôfbeakene gebiet, om't er in minderheid foarmet. Grifformearde mienskippen ûntstiene almeast fan ûnderen ôf of waarden yn lytse [[foarstedom]]men ynfierd. De yndividuele gemeenten wiene gauris foar langere tiid hast folslein selsstannich. Hja sleaten harren yn it iere begjin, as it nedich wie, by oare tsjerkeferbûnen oan. In útsûndering is de grifformearde gemeente fan [[Lippe (lân)|Lippe]], dêr't in mienskiplike lânstsjerke (''Landeskirche'') al sûnt de [[Reformaasje]] foarme waard.
De grifformearde tsjerken yn it [[Greefskip Bentheim (Landkreis)|Greefskip Bentheim]] en [[East-Fryslân]] wiene foar in lange tiid nau ferbûn mei [[Nederlân]], dy't in beskerming foar it [[Prinsbisdom Múnster]] oer foarme.
De griffformearde mienskippen dy't yn [[1817]] by [[Prusen]] hearden, sleaten harren op it hjitten fan de kening oan by de Uny fan lutherske en grifformearde gemeenten ([[Aldprusyske Tsjerke-Uny|Prusyske Uny]]). Sa hearre in soad grifformearde tsjerken yn it hjoeddeistige [[Noardryn-Westfalen]] op grûn dêrfan ta de respektivelike lânstjerke ynstee ta de Evangelysk-grifformeardeGrifformearde tsjerkeTsjerke. Feriene binne de evangelyske lânstsjerken fan Anhalt, Baden, Berlyn-Brandenburch-Silezyske Opperlausitz, Bremen, Hessen-Nassau, Kurhessen-Waldeck, Middútslân, de Palts, Rynlân en Westfalen. Sa lizze hast alle tradisjonele grifformearde mienskippen yn Dútslân yn gebieten fan feriene lânstsjerken. De iennige útsûnderings dêrta binne it eardere lân Lippe en it noardwesten fan Dútslân. Yn [[Beieren]] binne der twa tradisjonele grifformearde gemeenten; de measte fan de hjoeddeistige gemeenten ûntstiene troch flechtelingen sûnt de [[sechtjinde iuw]] sa as benammen [[Hugenoaten]].
Fan [[1834]] ôf krige de Nederlânske dûmny [[Hendrik de Cock]] in soad oanhing yn benammen it Greefskip Bentheim en East-Fryslân en dêrnei ûntstie de [[Evangelysk-âldgrifformearde tsjerke yn Nedersaksen]].
De Evangelyske-grifformearde tsjerke waard yn [[1989]] yn syn hjoeddeistige foarm oprjochte.
De measte grifformearde gemeenten, dy't hjoed-de-dei ta de Evangelysk-grifformeardeGrifformearde tsjerkeTsjerke hearre, lizze yn it Greefskip Bentheim, it westen fan East-Fryslân, wylst der in stikmannich ferspraat lizze oer Nedersaksen en Beieren. Fierder binne der inkelde gemeenten yn [[Baden-Wuertemberch]] ([[Stuttgart]]), [[Bremen (dielsteat)|Bremen]] (Rekum, [[Bremerhaven]]), [[Hamburch]], [[Meklenburch-Foarpommeren]] (Bützow), [[Saksen]] ([[Chemnitz]]-Zwickau, [[Leipzig]]) en [[Sleeswyk-Holstein]] ([[Lübeck]]) dy't ta de Evangelysk-grifformeardeGrifformearde tsjerkeTsjerke hearre. Yn de regel binne der yn deselde plakken ek pleatslike [[lutherske]] tsjerken dy't feriene binne yn in lânstsjerke. Dêrnjonken binne der grifformearde gemeenten yn Dútslân dy't net ta de evangelyskEvangelysk-grifformeardeGrifformearde tsjerkeTsjerke hearre, dochs binne allegear, lykas de evangelyskEvangelysk-grifformeardeGrifformearde tsjerkeTsjerke, lid fan it Grifformeard Ferbûn, in oerkoepeljend ferbûn dêr't alle grifformearde tsjerken yn Dútslân ûnder falle.
== Keppeling om utens ==
}}
[[Kategory:Protestantsk tsjerkegenoatskip]]
[[Kategory:Kristendom yn Dútslân]]
[[Kategory:East-Fryslân]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1989]]
| 