|
'''Diderik I''' wie kening fan de [[Fisigoaten]] [[418]]-[[451]]). Hy waard grut as gizeler by it Romeinske hof en wie de jongere broer fan [[Wallia]]. Under syn lange bewâld ferstjerkteferstjerke hy stadich oanstadichoan de posysje fan de Fisigoaten yn [[Galje]]. Foar in part troch diplomatike handigens, mar ek mei geweld woeksegroeide ûnder syn hearskippij dein tigtetichte banbân tusken de Fisigoaten en it [[West-Romeinske Ryk]] út ta in ûnbidich oanûnbidige selstannigens.
== opstanOpstân fan de Fisigoaten == ▼{{stavering}}
De reboelje dy't ûnstie yn it Romeinske ryk nei de dea fan keizer [[Honorius]] yn [[423]] joechenjoegen Diderik I alle gelegenheid him te ûntdwaan fan de oerhearsking troch de Romeinen. Om-ende-by sân jierren hâlde hy him sawat ûnôfhinklik en amper hindere koe hy syn ynfloed útwreidzje nei [[Spanje]]. Likernôch [[426]] foel syn leger de [[Alanen]] oan, en brocht harren in ferneatigjende nederlaach ta. De kening fan de Alanen, [[Attakes]], sneuvele yn dit gefjocht en syn folk socht in goed hinne komenhinnekomen by de [[Asdingen]]. Yn Galje slagge Diderik dêryn syn gebiet stadich oanstadichoan út te wreidzjen oant de [[Middellânske See]]. Lykwols mislearemislearre syn poging om de hân te lizzen op [[Arles]]. ▼▲== opstan fan de Fisigoaten ==
▲De reboelje dy't ûnstie yn it Romeinske ryk nei de dea fan keizer [[Honorius]] yn [[423]] joechen Diderik I alle gelegenheid him te ûntdwaan fan de oerhearsking troch de Romeinen. Om-ende-by sân jierren hâlde hy him sawat ûnôfhinklik en amper hindere koe hy syn ynfloed útwreidzje nei [[Spanje]]. Likernôch [[426]] foel syn leger de [[Alanen]] oan, en brocht harren in ferneatigjende nederlaach ta. De kening fan de Alanen, [[Attakes]], sneuvele yn dit gefjocht en syn folk socht in goed hinne komen by de [[Asdingen]]. Yn Galje slagge Diderik dêryn syn gebiet stadich oan út te wreidzjen oant de [[Middellânske See]]. Lykwols misleare syn poging om de hân te lizzen op [[Arles]].
It Romeinske leger yn Galje, dat ûnder befel stie fan de ''magister militum'' [[Aetius]] koe de earste jierren net folle dwaan tjsintsjin de opstân fan de Fisigoaten. De Romeinen hienen de hannen fol om harren hearskippyhearskippij te wersteljenwerstellen yn de rest fan Galje. Nei [[430]] kaam it Romeinske leger nei it Súdensuden om de Fisigoaten te betwingen. Yn de [[slach by Arles]] waarden de Fisigoaten fetsleinferslein en moast kening Diderik de Romeinske suprematysupremasy erkenne.
== Kriich mei de Romeinen (437-439)==
Doe't it Romeinske leger yn [[436]] wiidweidich op fjildtocht wie tsjin de [[Boergonden]] en de [[Bagauden]] ûntdie Diderik him foar de twadetwadde kear fan it ferdrach mei de Romeinen. OpneiOpnij besocht Diderik syn grûngebiet te fergrutsjen rjochting de Middellânske See. Hy oermasterreoermastere de stêd [[Narbonne]] en krige it kustgebiet yn hannen. De Romeinen wienen pas yn [[437]] ree om tsjin de Fisigoaten op te loekenlûken. Mei de weroermasteringnije oermastering fan de stêd Narbonne begûn in twa jier doarjende kriich. In Romeinsk leger dat ûnder befel stie fan generaal [[Lotorius]] soe der lang om let yn slagje om in belis te slaan om de Fisigoatyske haadstêd Tolouse en de frede ôf te twingen. Dêrnei hâlde Diderik him restichrêstich, wol wegere hy safolle mooglik mei te wurkjen mei de Romeinen.
== De slach by Sjalôns ==
Yn 451 foelen de [[Hunnen]] mei in geweldich grut leger it Romeinske ryk yn. Dit leger dat, útsein de Hunnen ek bestie út ferskate ûnderwûrpenûnderwurpen Germaanske folken, stuts de [[Limes|Ryn-grins]] oer en krongen oant [[Orléans]] Galje yn. Diderik wegere tenearsten gehoar te jaan oan de oprop fan it Romeinsk oerbefel, him oan te sluten by it Romeinske leger. Generaal Aetius, dy't net sûnder help fan de Fisigoaten foldwaande wjerstân biede koe tsjin de Hunnen, kearde him ta de ynfloedrike senator út Auvergne, [[Avitus]], dy't 14 jier letter ta keizer beneamd wurde soe. Avitus, dy't in wichtige rol spile hie by de opfoeding fan Diderik, slagge dêryn om him oer te heljen. Tegearre mei it leger en oare foederaty luts Diderik yn juny 451 op tsjin de Hunnen. Yn Champagne op de Katalaunyske fjilden by Sjâlons kaam it ta in gewelddiedichgrouwélich treffen tusken beide legers. De [[slach op de Katalaunyske fjilden|slach by Sjalon]] waard troch de Romeinen en harren bûnsmaten wûn. Yn de striid sneuvele de Fisigoatyske kening. Neffens de oerlevering waard hy rekke troch in spear dy't troch in Ostrogoat nei him ta wurpentasmit waard. Hy waard opfolge troch syn âldste soan [Torismund]].
== Literatuer ==
* [[Hermann Schreiber]]; ''de Goten'': vorsten en vazallen (1979)
[[kategoryKategory: keningKening fan de Fisigoaten]]
[[ca:Teodoric I]]
| 