De ferzje fan 12 okt 2018 om 10.32 wizigje Frou Watzema (oerlis \| bydragen) 8.052 edits gw ←Toan eardere ferskillen		De ferzje fan 17 jan 2023 om 22.59 wizigje weromsette RomkeHoekstra (oerlis \| bydragen) 14.888 edits Ynfoboks en wat skiednis tafoege. Fierder hjir en dêr wat oars yndield. Neikommende ferskillen →
Rigel 1: {{Universele ynfoboks stêd ~~[[Ofbyld:Map NL Menameradiel Ingelum.png\|thumb\|300px\|right\|de [[himrik]] fan Ingelum]]~~ \| namme = ~~[[Ofbyld:Exterieur - Engelum - 20069933 - RCE.jpg\|thumb\|left\|[[Tsjerke fan Ingelum]]]]~~ \| ôfbylding = 2023 Ingelum, westlike tagong fan it doarp.jpg '''Ingelum''' is in doarp yn de gemeente [[De Waadhoeke]], east fan [[Menaam]]. It doarp hat likernôch 410 ynwenners (2004).▼ \| ôfbyldingsbreedte = 260 \| ôfbyldingstekst = ''Westlike tagong ta it doarp'' \| wapen = \| ynwennertal = 365 <small>(2022)</small> <ref>[https://allecijfers.nl/woonplaats/ingelum/ Alle Cijfers]</ref>] \| oerflak = 2,19 km², wêrfan: <br> lân: 2,17 km² <br> wetter: 0,02 km² </br> \| befolkingstichtens = 168 ynw./km² \| stêdekloft = \| hichte = \| lân = {{Flagge NL}} [[Nederlân]] \| bestjoerlike ienheid 1 = Provinsje \| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Frisian flag.svg\|border\|20px]] [[Fryslân]] \| bestjoerlike ienheid 2 = Gemeente \| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flagge fan de Waadhoeke.PNG\|20px]] [[De Waadhoeke]] \| bestjoerlike ienheid 3 = \| namme bestjoerlike ienheid 3= \| bestjoerlike ienheid 4 = \| namme bestjoerlike ienheid 4= \| boargemaster = \| stedsyndieling = \| stifting = \| postkoade = \| tiidsône = [[UTC]] +1 \| simmertiid = UTC +2 \| koördinaten = {{Koördinaten yn tekst\|53_13_32.7_N_5_42_59.8_E_scale:12500_type:landmark_region:NL\|53° 13' N 5° 42' E}} \| webside = [https://www.engelum.com/ Side Ingelum] \| ôfbylding2 = \| ôfbyldingstekst2 = \| ôfbylding3 = \| ôfbyldingstekst3 = \| mapname = Fryslân \| lat_deg = 53 \| lat_min = 13 \| lat_sec = 32.7 \| lat_dir = N \| lon_deg = 5 \| lon_min = 42 \| lon_sec = 59.8 \| lon_dir = E }} ▲'''Ingelum''' is in doarp yn de gemeente [[De Waadhoeke]], east fan [[Menaam]]~~. It doarp hat likernôch 410 ynwenners (2004)~~. == ~~De tsjerke~~Skiednis == Ut fynsten yn 'e Ingelumerterp hat bliken dien dat it plak al hiel ier bewenne waard. It fersierde diggelguod dat fûn waard wiisde út dat der foar de jiertelling al minsken wenne ha. Dêrnjonken waard ek ierdewurk út de [[Romeinen\|Romeinske]] tiid fûn. Yn 1335 waard it doarp Anglum neamd en yn 1399 Anglim. Dy nammen hawwe faaks it ferhaal fuorre dat it plak stifte waard troch Angelsaksen en Angelenheim neamd waard. It earste diel ferwiist nei alle gedachten nei in persoansnamme en it twadde diel (-um) nei hiem. [[Ofbyld:sichtopingelum.jpg\|thumb\|300px\|right\|Sicht op Ingelum, skildere yn 2006<br><small>fan in pleatslike skilderesse dy't anonym bliuwe wol</small>]]▼ Op [[3 maaie]] [[1975]] baarnde de tsjerke ôf. Sels de brânwacht fan it [[Fleanbasis Ljouwert\|Ljouwerter fleanfjild]] (dy't earst spesjale tastimming ha moast om in brân bûten it fleanfjild te bestriden) koe net in soad mear úthelje. Dêrnei wurdt de tsjerke - mei grutte ynset fan it doarp - restaurearre al komme de banken en de âlde kachel der net wer yn. It tsjerkje is yn [[1980]] wer yn gebrûk naam en wurdt no njonken tsjerketsjinsten fan de [[PKN]]-gemeente ek brûkt foar lytse konserten.▼ ;Groustins Eastlik fan it doarp stie eartiids de [[Groustins (Ingelum)\|Groustins]]. De stins waard foar it earst yn 1446 neamd, mar wie mooglik folle âlder. Yn 1446 waard de stins belegere en ynnommen troch de [[Skieringer]]s Sikke en Douwe Sjaerdama. In bekend bewenner fan de stins wie [[Wibe Sjoerds fan Grovestins\|Skerne Wybe]] (Wibe Sjoerds fan Grovestins), de earste Fries dy't him skeare liet en dêrom dy bynamme droech. Syn heit Sjoerd fan Grovestins en Skerne Wybe waarden finzen nommen en nei Frjentsjer brocht. Hja komme nei ûnderhanneljen wer frij, mar yn 1482 waard de stins oanfallen troch Fetkeapers en Skieringers en doe waard Skerne Wybe troch in kûgel deadlik ferwûne. Healwei de 18e iuw waard de Groustins ôfbrutsen, mar de muorren wiene sa dik dat soks net goed slagge en in diel stean bleau. Earst yn 1770 waard ek de rest sloopt. Oant yn de jierren 1960 wie der in stik lân by it plak dêr't de stins stien hat en dat ''De Loopgraven'' neamd waard, in ferwizing nei de belegeringen fan de stins.<ref>[http://www.stinseninfriesland.nl/GrovestinsEngelum.htm Stinsen in Friesland, oproppen 17 jannewaris 2023]</ref> ;Kristoffeltsjerke [[Ofbyld:2023 Ingelum. Kristoffeltsjerke (1).jpg\|thumb\|left\|250px\|''Kristoffeltsjerke'']] {{Apart\|Tsjerke fan Ingelum}} ▲De oarspronklik oan [[Kristoffel (hillige)\|Kristoffel]] wijde tsjerke fan Ingelum datearret út de 1771 en waar letter nochris fernijd, wylst de 13e iuwske toer yn de 19e iuw ommitsele waard. Op [[3 maaie]] [[1975]] baarnde de tsjerke ôf. Sels de brânwacht fan it [[Fleanbasis Ljouwert\|Ljouwerter fleanfjild]] (dy't earst spesjale tastimming ha moast om in brân bûten it fleanfjild te bestriden) koe net in soad mear úthelje. Dêrnei ~~wurdt~~waard de tsjerke - mei grutte ynset fan it doarp - restaurearre, al ~~komme~~kamen de banken en de âlde kachel der net wer yn. ItDe ~~tsjerkje~~tsjerke is yn [[1980]] wer yn gebrûk naam en wurdt no njonken tsjerketsjinsten fan de [[PKN]]-gemeente ek brûkt foar lytse konserten. Yn de jierren 1980 waard in bysûndere tradysje weromhelle. De tsjerkeklokken bûten de wenstige tiden ek let by berte en ferstjerren. By in berte kinne âlders dat sels oanjaan, by ferstjerren wurde de klokken altyd let. Oan de klokken kin heard wurdeoft it om in jonge of famke (by berte) of in man of frou (by ferstjerren) giet. ~~=== Tsjerkeklokken en in bysûndere gewoante ===~~ Yn de jierren tachtich fan de tweintichste iuw waard in bysûndere tradysje weromhelle. De tsjerkeklokken wurde let by berte en ferstjerren. By it earste is it it doel dat de âldelju sels kundskip dogge fan sa'n heuchlik feit, by it lêste wurde de klokken altyd let. ~~It bysûndere is dat oan de klokken heard wurde kin oft it om in jonge of famke, man of frou giet.~~ By in berte wurde de klokken fan 7.30 - 7.40 let. By in jonge beide klokken, by in famke de earste fiif minuten de lytse klok en de lêste fiif minuten beide klokken. By ferstjerren liede de klokken fan 18.45 oant 18.55 oere. Ek hjir by de man beide klokken en by de frou earst allinnich de lytse klok en de lêste fiif minuten beide klokken. == Mienskip == ▲[[Ofbyld:sichtopingelum.jpg\|thumb\|~~300px\|right~~260px\|''Sicht op Ingelum, skildere yn 2006<br><small>fan in pleatslike skilderesse dy't anonym bliuwe wol</small>'']] It doarp hat likegoed in bloeiend ferieningslibben. Foar skoallen is it oanwiisd op [[Bitgummole]]. Ek binne gâns Ingelumers lid fan ferienings yn [[Bitgum]]/[[Bitgummole]]. Dan giet it om bygelyks fuotbaljen, muzyk (fanfare, brassband en drumband) en reedriden. De trije doarpen Ingelum, Bitgummole en Bitgum wurde dan ek gauris as trije-ienheid beskôge. Mei dy doarpen en [[Marsum]] foarmet it in tsjerklike mienskip. Ingelum hat sûnt [[1973]] in eigen doarpshûs: 'Skerne Wibe', neamd nei de fetkeaper [[Skerne Wibe]] ([[Wijbe Sjoerds van Grovestins]]). It kafee 'De nieuwe ridder van Sint Joris' waard begjin santiger jierren sluten. It doarp hat in bloeiend ferieningslibben. Ingelum hat sûnt [[1973]] in eigen doarpshûs: 'Skerne Wibe', neamd nei de fetkeaper [[Skerne Wibe]] ([[Wijbe Sjoerds van Grovestins]]). It kafee 'De nieuwe ridder van Sint Joris' waard yn it begjin fan de jierren 1970 sluten. Ek binne gâns Ingelumers lid fan ferienings yn [[Bitgum]]/[[Bitgummole]]. Dan giet it om bygelyks fuotbaljen, muzyk (fanfare, brassband en drumband) en reedriden. De trije doarpen Ingelum, Bitgummole en Bitgum wurde dan ek gauris as trije-ienheid beskôge. === Tsjerke === * PKN gemeente Ingelum/Bitgum/Bitgummole/Marsum. [[Ofbyld:2023 Ingelum, pastorij.jpg\|thumb\|260px\|''Pastorij'']] === Skoalle === * Ingelum hat gjin eigen skoalle, it doarp is oanwiisd op [[Bitgummole]]. [[Ofbyld:2023 Ingelum, Buorren (2).jpg\|thumb\|260px\|''Buorren'']] === Ferienings === {\| \|valign=top\| * Keatsferiening ''Sla Raak'' * Mingd koar ''Jubilate'' Line 23 ⟶ 79: * Frouljuspeteargroep ''Rond de bijbel'' * Gimmestyk mei oanslutend 55+-soas \|valign=top\| * Iepen jongereinwurk * Jongereinsoas Line 28 ⟶ 85: * Karnavalsferiening ''De Pompers'' * Begraffenisferiening \|} === ~~Befolking~~Befolkingsferrin === {\| class="wikitable" style="width:450px" * [[1796]] - 157 \|- * [[1954]] - 413 ! style="text-align:left;"\| Jier \|\| 1796 \|\| 1954 \|\| 1959 \|\| 1964 \|\| 1969 \|\| 1974 \|\| 2004 \|\| 2022 * [[1959]] - 312 \|- style="text-align:center;" * [[1964]] - 278 \|style="text-align:left;"\| '''Ynwenners''' \|\| 157 \|\| 413 \|\| 312 \|\| 278 \|\| 278 \|\| 481 \|\| 410 \|\| 365 * [[1969]] - 278 \|} * [[1974]] - 481 * [[2004]] - 410 === Berne yn Ingelum === * [[Wibe Sjoerds fan Grovestins]] (?–1482), [[haadling]] * [[Wiepkje Reddingius]] ([[1775]] of 1780-1824), dichteres == Museum 'It Leanbedriuw == [[Museum It Leanbedriuw]] hat in kolleksje fan sa'n tritich âlde trekkers, de âldste is fan [[1928]]. Ek is der in ferskaat oan oar âld lânbou-ark en in pear Volvo-frachtweinen út de sechstiger en santiger jierren. Line 47 ⟶ 104: == Strjitten == Buorren, Da Gronemanstrjitte, Feartswâl, [[Folkert ~~Klazinga]]strjitte~~Klazingastrjitte, Harnedyk, [[Marten ~~Koopal]]strjitte~~Koopalstrjitte, Mieddyk, Nijlânsdyk, Sirtemawei, Tilledyk, Tsjerkeleane. == Sjoch ek == Line 54 ⟶ 111: {{Boarnen\|boarnefernijing= * [http://www.ingelum.nl Webstee Ingelum] {{reflist}} ---- {{Commonscat\|Engelum\|Ingelum}} }} {{Koördinaten\|53_13_32_N_5_42_55_E_type:city_zoom:13_region:NL\|53° 14' NB, 5° 43' EL}} [[Kategory:Ingelum\| ]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Menameradiel]]▼ [[Kategory:Doarp of stêd yn De Waadhoeke]] ▲[[Kategory:Doarp of stêd yn Menameradiel]]

Ingelum: ferskil tusken ferzjes