In '''Asega''' ("rjochtsizzer") wie yn de iere en hege [[midsieuwen]] by de [[Friezen]] de offisjele rjochtsadviseur fan it gerjocht dat ûnder foarsitterskip stie fan de [[skout|skelta]] as fertsjinwurdiger fan de [[greve]]. De Asega hie as taak it finen fan oplossings en it meitsjen fan in rjochtsoardiel yn eartiidske skelen. De asega mei yn gjin gefal beskôge wurde as in soart fan [[rjochter]].
In '''Asega''' ("rjochter of rjochtkenner", "hy dy't it rjocht, de wet kent" of "hy, dy't rjocht sprekt") wie yn de iere [[midsieuwen]] (likernôch 500 - 1200) in folksrjochter by de [[Friezen]]).
Doe't yn de rin fan [[12e ieu]] it greeflik gesach ôf begûn te takeljen wurde asega en skelta yn ien persoan ferienige: de [[grytman]].
De Asega hie as taak it finen fan oplossings en it meitsjen fan in oardiel yn eartiidske skelen. Syn oplossings lei er foar oan de Redgers. Yn de foar [[kristendom|kristlike]] perioade hiet dit de [[Kestigia]] en mei de komst fan de [[Franken]] gong it oer yn it [[Skouterjocht]]. Sûnt dy tiid hie de asega te krijen mei de [[Skout]]. Doe't yn de rin fan [[12e ieu]] it [[Greve|Greeflik]] gesach ôf begûn te takeljen ferdwûn de asega en de skout.
==Sêge oer it ûntstean fan it Fryske rjocht==
It wurd Asen is ynYn de Fryske taal wierskynlik werom te finen yn it wurd Eswei. Dit wurd komt foar yn desêge [[sêge]]Fan dy'tdae itkoningen ûntsteanKaerl fan it rjocht yn Fryslân beskriuwt. Yn dizze sage oer it ûntstean fan it Fryske rjocht, de ''[[Lexende FrisionumRedbad]]'', spile de Asega's in haadrolwichtige rol. Neffens it ferhaal frege [[kening]] [[Karel de Grutte]] nei syn oerwinning op kening [[Redbad]] de tolve Asegafoarsprekkers (asega's) fan de [[Friezen]] nei harren rjocht. Doe dy nei lang oerlis oan Karel meidielden dat sy it rjocht net fine koenen, sette Karel harren op see yn in skip sûnder roer. Neidat sy in skoftlang stjoerleas op see omdobbere hienen, ferskynde der, nei in gebed, in trettjinde persoan oan board. Dit wie de Fryske god [[ForsiteJezus Kristus]] mei in gouden bile. Mei syn bile stjoerde hy it skip oan lân, liet in boarne (de [[Hillige Geast]]) ûntspringe en ferkundige it Fryske rjocht oan de Asega's. It plak der't skip oan wal kaam hiet Eswei.
==Boarne==
Rigel 10:
* {{aut|Buijtenen, M.P. van}}, ''De grondslag van de Friesche Vrijheid'', Assen, 1953.
