[[Ofbyld:Anderen - moeras.jpg|thumb|right|300px|In sompe by Anderen yn Drinte.]]
In '''Sompe''', of '''Unlân''' is in oergongsgebiet tusken wetter en lân. It bestiet út in gebiet dat regelmjittich oerstreamd wurdt mei wetter, wêrnei it stadich oanstadichoan wer opdroeget.
Sompen wurde kenmerkeskaaimerke troch in bysûnder ferskaat oan plant- en bistesoarten. Yn sompen binne in protte gerssoarten te finefinen. Ek [[reid]], [[tuorrebout]] en oare krúdachtigekrúdeftige-plantenplânten binne in protte te finefinen yn de omkriten fan sompen. It wetter yn in sompe kin sawol [[farskwetter|farsk-]] as [[sâltwetter]] wêze. Foar bisten is in sompe inde belangrikewichtichste lokaasje as briedplak.
Yn wezen is inde sompe in tuskenfaze yn de ûntwikkeling.Dizze wurdtdy't yn stân hâlden wurdt troch bisten of minsken. By bisten kinnemoate we tinke oan bygelyks de [[Eastfardersplassen]] yn [[Flevolân]]. Hjir hâlde [[goes|goesen]] troch it ieten fan reid harren eigen libbensgebiet yn stân troch it ieten fan reid. BartAs der langein tiidtiidlang lykwols neat bart, dan sil in sompe stadich oanstadichoan ‘ferlâne’. It wurdt dan dus wer gewoan lân.
Oan de kust bestien ek sompen, de saneamde ‘getiden sompen’. Dizze binne meastal te finefinen by estuariumsde mûnings fan rivier en tusken [[sânbank|sânbanken]] tichtbytichteby de kust en it fêste lân. Se besteane út gebieten mei in protte [[sân]] of tinne [[klaai]]. De [[Tantramar Sompen]] yn East-[[Kanada]] binne hjir in foarbyld fan.
By in sompe fynt faak in ôfbrek proses plak fan deade planten en bisten. Dit proses produsearret gassen dy’t sompegassen hearre. DitDat gas kin troch sels-ûntflamming as [[dwaelljocht]], in ljochtblau ljocht, boppe in sompe sjoen wurde.
Hjoed de dei wurde troch minsken ek wel keunstmjittige sompen oanlein troch minsken. Dizze wurde brûkt om bygelyks ôffalwetter út in fiferfifers te súverjesúverjen.
