Antoninus Pius: ferskil tusken ferzjes

'''Antoninus Pius''' ([[19 septimber]] [[86]] — [[7 maart]] [[161]]) wie [[List fan Romeinske keizers|keizer]] fan it [[Romeinske Ryk]] fan [[138]] oant [[161]]. Hy wurdt beskôge as ien fan de betûfstebetûftste keizers út de Romeinske skiednis. Syn lange bewâld wie in tiidrek fan frede en wolfeart dêr'twêryn it keizerryk ta grutte bloei kaam.

== Opkomst ==

Antoninus Pius waard berne yn de [[Galje|Gallyske provinsjestêd]] [[Nemausus]] (tsjintwurdich [[Nîmes]]) yn it jier [[86]]. Hy kaam út in foaroansteandfoaroansteande Romeinske famylje en soe nei de dea fan [[Aelius]] Caesar op [[1 jannewaris]] [[138]], de nije kandidaat wurde fanom keizer [[Hadrianus]] om him op te folgjen. Keizer Hadrianus adoptearre him op [[25 febrewaris]] as soan. Antoninus wie doe al 52 jier âld. In foarwaardebetingst foar de opfolging wie lykwols dat Antoninus de 17-jierrige [[Markus Aurelius]] en de 8-jierrige [[Lusius Ferus]] as soannen adopteareadoptearje soe.

== Antoninus Pius as keizer ==

De titel ''Pius'' hat Antoninus te tankjen oan syn loyaliteit en myldens. Krekt nanei syn beneaming as keizer kaam hy yn konflikt mei de [[senaat]]. De oanlieding hjirta wie syn takenning fan de earetitel ''Divu'' (god) oan de ferstoarne keizer Hadrianus. Omdat de senaat de lêste jierren op minne foet stien hienen mei Hadrianus, ynearsten dat foarstel ôfwize woene, drige in konstitutionele krisis. Antoninus drige mei ôftrede as de Senaat syn foarstel net oanfiere soe. Under de yndrok fan dizze loyaliteit oan de foargonger en syn adoptyf heit joech de Senaat lang om let ta. Om dizze reden joech de Senaat him de titel ''Pius'' (de "Fromme").

Noch letter stelde de Senaat foar om de moanne [[septimber]] nei Antoninus Pius te ferneamen (de moanne [[july]] wie al neamd nei [[Julius Caesar]] en de moanne [[augustus (moanne)|augustus]] nei keizer [[Augustus (keizer)|Gaius Julius Caesar Octavianus]]) fanwege syn treflik liederskapliederskip. Mar dy eareare wêgerdewêgere hy perfoarst.

Antoninus Pius wie lokkich troud mei Faustina ([[Faustina de Aldere]] om har te ûnterskieden fan harren dochter [[Faustina de Jongere]] dy't letter mei Markus Aurelius troude). Sy hienen fjouwer bern dêr't trije net âld fan wurde soene. Allinne syn dochter Faustina bleau yn libben. En ek de frou fan Antoninus Pias stoar rillegau, al yn it tredde jier dat er keizer wurden wie. Antoninus earde har troch de byltenisbyldnis fan syn frou op in protte munten slaan te litten.

Oer it generaal is der net folle skreaun oer it tiidrek fan Antonius, omdat er sawat gjin oarloggen fierd waarden, útsein inkelde opstannen yn Noard-[[Brittanje]]. As gefolch dêrfan liet Antonius de nei him ferneamde [[moarremuorre fan Antoninus]] bouwenbouwe op sa'n 120 km noardliker fan de [[moarremuorre fan Hadrianus]].

It wichtigste barren út dy tiid is wol de fiering fan de 900e jierdei fan de stêd [[Rome (stêd)|Rome]]. Op grutske wize waard dat mei ferskate aktiviteiten fiere dy't plakfûnen tusken de jierren [[147]] en [[148]]. It hichtepunt foel op [[21 april]] 147. Der waarden in protte spektakels oarganisarre wêryn in soad wylde dierenbisten meidienenmeidiene wêrûnder oljefanten dy't sels as symboal foar de fiering brûkt wurde soene.

== Histoariografy ==

Antoninus is de iennigeienige fan alle Romeinske keizers dêr't it libbensferhaal oerlevere is troch ien dokumint de ''[[Augustan History]]'', in ûnbetrouber wurk mei in protte sels fersonenoptochte ferhalen.

In protte details fan syn libben isbinne troch skiedkundigen basearre op publike fermeldings dy't oer him fûn binne.