'''Joseph Haydn''' ([[Rohrau]], [[31 maart]] [[1732]] - [[Wenen]] [[31 maaie]] [[1809]]) wie in [[Eastenryk|Eastenrykske]] [[komponist]].
Haydn is berne as twadde fan tolftolve bern. Heit en men wienen ienfâldich, se wienen froomfrom en se wurken hurd. Mem hie graach sjoen dat ien fan har bern geastelikegeastlike wurdewurden wie mar dit siet erder net ienyn foar Joseph. Syn heit woe graach in muzikant fan him meitsje. InYn'e ithûs húswaard wurde erder in soatsoad muzyk makke. Dizze folksmuzyk kaam letter foar soan Joseph fan pas. Nei in pear poagingenpogingen om op in oargel te spyljen mocht er by it no ferneamde [[Wiener Sangerknaben]] yn Wenen. Dizze organisaasje sjongdesong tydensby tsjerketsjinsten. Mar doetdoe't hy deit baardburd yn de kiel kriichkrige en in prúk fan in kollega kapotstikken knipte wie it klear. Hy wurd de seldedyelde dei ûntslein. Hy stongstie op strjitte, hy kriichkrige iten fan freonen en fan bewurderaarsbewonderers. Letter koe hy sels wer iten keapje doetdoe't er as kopiist giewurkjen wurkjegie. ÚtUt dizze tiid komme syn earste wurden dy’t besteld waarden troch de pleatselikepleatslike adel en boargerij.
Hy bestudearetbestudearret de nije wurken fan [[Carl Philipp Emmanuel Bach]]. Dizze wurken soe hy as foarbyld nimme foar syn pianosonates. Yn [[1759]] begjint hy mei in nije baan. Hy wurdt kapelmaster by de [[greafegreve Morzin]].
hyHy trout mei Maria Anna Keller. Hy woe lauwerleavver trouwe mei har sussuster, mar dit mocht net fan de skoanheit. It wie net in gelokkichlokkich houwelikhoulik. ErDer kamen gjin bern en Haydn sei faak dat er bliid wie dat er net thús hoefdehoegde te wezenwêzen. Hy wie faak yn it geselskipselskip fan oare froulju.
Yn [[1760]] wurdt hy kapelmaster by [[GreafeGrevee Esterhazy]] yn [[Eisenstadt]]. Haydn kriegkrige in permanint orkest ta syn beskikkingfoldwaan. Dit wie foar him in goeiegoede omjouwing om in soatsoad wurken ofôf te leverjen. StadichStadichoan oan wurdewaard Haydn ferneamder. Hy krigetkrige útnoegingen fanutfanút de hiele wrâld lykas [[Parys]], [[Amsterdam]], [[LeipsigLeipzich]], de [[Feriene Steaten]], [[Spanje]] en [[Itaalje]].
De ferneamdheid kaam him goed fan pas yn [[1790]]. De greafegreve gie dea en de kapel wurdewaard ûntbûn. Hy kriichkrige in aardich pensjoenpinsjoen mei en hy mocht de titel kapelmaster behâlde. Hy festigefêstige him as frije keunster yn Wenen. Op oandringenoantrunen fan de fiolistfioelist en [[ympressario]] Salamon ûndernaam hy twa reizen nei [[Ingelân]]. Syn [[Londen|LondenseLondenske]] symfonyen waarden seartige goed ûntfongen. It Ingelse hof woe him graach sjen. Ek kriegkrige hy it earedoktoraat fan OxfortOxford. Op syn earste terugreisweromgreis moete hy de jonge [[Ludwig van Beethoven]], dy’t him folget nei Wenen foar muzyklessen. Echt freonen binne it noait wurden.
Yn syn lestelêste libbensjierren komponearekomponearre hy syn twa belangerykstebelangrykste oratoria’s: "Die Schopfung" en "Die Jareszeiten". Foar syn dea koe hy inyn de krante syn eigen namme lêzenlêze by de rou-advertinsjes. Troch in namme wikseling fan de krante mei syn broer wurdt hy deaferklearedeaferklearre. DeromDêrom kriegkrige er ek gjin útnoeging foar de routsjinst yn Parys. SelfSels stjerdestoar erhy in pear jier letter tidens it bombardemint fan [[Frankryk]] op Wenen op [[31 maaie]] [[1809]].
Haydn hat likernôch 104 symfonyen skeaunskreaun en 84 strykkwartetten.
[[Ofbyld:Haydn Seven Words Sitio.jpg|center|thumb|200px|orsjineel wurk fan Haydn]]
