|
[[Ofbyld:Harp.png|right|thumb|250px|Harp]]
De '''harp''' is in [[snaarynstrumint]] dat mei de fingers oantokkele wurdt. De harp is opboud út in langwerpige [[klankkast]] dêr't in grut tal [[snaren]] op spand binne, elk ferskillend fan dikte en lingte. Elke snaar produsearret mar ien [[toan]]: wat langer (en tsjokker) de snaar, wat leger de toan.
== '''harp is voor watjes''' ==
Harpen binne der al in pear tûzen jier. Yn de [[prehistoarje]] brûkten de lju harren jachtbôgen al as muzykynstruminten, mar dy hiene mar ien snaar. Troch ferskate bôgen efter elkoar te setten koene se mear toanen meitsje. Letter makken se bôgeharpen; bôgen mei mear snaren. De earste 'echte' harpen binne fan sawat [[3500 f. Kr.]] út [[Egypte]] bekend.
Harp is voor watjes
==Techniken==
Der binne ferskate soarten techniken:
* [[Arpeggio]], de fingers wurde yn in akkoard pleatst (ferskate noaten tagelyk) en jo spylje se hiel fluch ien foar ien. Dat is typysk wat foar de harp: de namme fan de technyk is fan de namme fan it ynstrumint ôflaat.
* [[Glissando]], der wurdt mei ien finger ien of mear toanljedders spile, jo gliidzje mei de finger by de snaren del. Dat kin fan boppe nei ûnderen en oarsom.
* Près de la table, der wurdt tsjin de klankkast oan spile. Sa liket de klank wat op dy fan in [[gitaar]].
* Flageolet, de wiisfinger wurdt op de helte fan de snaar set en der wurdt mei de tomme spile, sa wurdt de snaar in [[oktaaf]] heger en klinkt er hiel oars. As net oars oanjûn is, wurdt de sydkant fan de hânpalm fan de linkerhân meast tsjin de snaar oanholden.
* Roffelje op de klankkast, dy [[extended technyk]] wurdt mar in bytsje brûkt. De [[komponist]] Bernard Andrès brûkte dy technyk bygelyks yn ''La Ragazza'', dêr't in hiel soad ferskillende techniken yn brûkt wurde. Ek Dieter Dewilde brûkt dy technyk yn 'Fire'.
* Bas dans les cordes: der wurdt ticht tsjin de klankkast oan spile, op sawat trijekwart lingte fan de snaar (gewoanwei sjoen: op de helte). Sa klinkt de snaar metaaleftiger.
* Guon komponisten jouwe ek oan dat mei de neil spile wurde moat. Dat kin mei de efterkant fan de neil wêze (foar [[glissando]]'s en [[arpeggio]]'s), mar ek mei de kant nei de palm ta. Soks nimt al wat oefenjen, mei't dy technyk yn it begjin sear docht.
==Harpgitaar==
In [[harpgitaar]] is in hibride tusken in gitaar en in harp. Boppe de gewoane gitaarhals binne in tal frije snaren spand dy't tokkele wurde kinne.
==In symboal fan Ierlân==
[[Ofbyld:Coat_of_arms_of_Ireland.svg|right|200px|thumb|Wapen fan Ierlân]]
De harp, goud mei silveren snaren op in azuerblauwe eftergrûn, wurdt ek brûkt as it politike symboal foar [[Ierlân]]. It waard brûkt om Ierlân te symboalisearjen yn de keninklike standert fan kening [[Jacobus I]] fan [[Skotlân]], [[Ingelân]] en Ierlân yn [[1603]] en wurdt sûnt brûkt op alle [[Ingelsk]]e, [[Britsk]]e en relatearre keninklike standerts, hoewol't de styl fan de harpnoch wolris feroare.
It ûnôfhinklike Ierlân bleau de harp as [[steatssymboal]] brûken (''Great Seal of the Irish Free State'' en ''Great Seal of Ireland''), en it wurdt brûkt yn it [[wapen]] fan it lân, en op de Presidinsjele Standert. It bekende Ierske bier [[Guinness]] brûkt de harp ek foar it [[logo]] fan it bedriuw, mar yn spegelbyld, en der wurdt ek in bier makke dat [[Harp (bier)|Harp]] hjit. De harp is ek ôfbylde op de Ierske [[euromunt]]en.
==Bekende harpisten en harpistes==
*[[Anna-Maria Ravnopolska-Dean]] [[Ofbyld:Anna-Maria Ravnopolska-Dean.JPG|200px|thumb|Anna-Maria Ravnopolska-Dean]]
*[[Phia Berghout]] (1909-1993)
*[[Nicolas Bochsa]] (1789-1856)
*[[Giselle Boeters]]
*[[Carla Bos]]
*[[Jana Bouskova]]
*[[Emmanuel Ceysson]]
*[[L'ecluse Cecilia]]
*[[Dieter Dewilde]]
*[[Regina Ederveen]]
*[[Catrin Finch]]
*[[Alice Giles]]
*[[Maria Graf]]
*[[Sophie Hallynck]]
*[[Anneleen Lenaerts]]
*[[Xavier de Maistre]]
*[[Susann McDonald]]
*[[Lavinia Meijer]]
*[[Isabelle Moretti]]
*[[Masumi Nagasawa]]
*[[Anton Sie]]
*[[Rosa Spier]] (1891-1967)
*[[Alain Stivell]]
*[[Ernestine Stoop]]
*[[Helga Storck]]
*[[Andreas Vollenweider]] (1953)
*[[Erika Waardenburg]]
*[[Gwyneth Wentink]]
*[[Edward Witsenburg]]
*[[Nicanor Zabaleta]]
*[[Susanna Mildonian]]
*[[Ingrid Procureur]]
*[[Anne van Schothorst]]
*[[Joanna Newsom]]
*[[Moya Brennan]]
[[kategory:snaarynstrumint]]
[[als:Harfe]]
[[ar:قيثارة]]
[[be-x-old:Арфа]]
[[bg:Арфа]]
[[br:Telenn]]
[[bs:Harfa]]
[[ca:Arpa]]
[[cy:Telyn]]
[[cs:Harfa]]
[[da:Harpe]]
[[de:Harfe]]
[[el:Άρπα]]
[[en:Harp]]
[[eo:Harpo]]
[[es:Arpa]]
[[et:Harf]]
[[eu:Harpa]]
[[fi:Harppu]]
[[fr:Harpe]]
[[gd:Clàrsach]]
[[gl:Arpa]]
[[he:נבל (כלי נגינה)]]
[[hr:Harfa]]
[[hu:Hárfa]]
[[id:Harpa]]
[[it:Arpa (strumento)]]
[[ja:ハープ]]
[[ko:하프]]
[[lb:Harf]]
[[lt:Arfa]]
[[nl:Harp]]
[[no:Harpe]]
[[pl:Harfa]]
[[pt:Harpa]]
[[ru:Арфа]]
[[simple:Harp]]
[[sk:Harfa]]
[[sl:Harfa]]
[[sr:Харфа]]
[[sv:Harpa]]
[[ta:யாழ்]]
[[th:ฮาร์ป]]
[[tr:Arp]]
[[uk:Арфа]]
[[wa:Harpe]]
[[zh:豎琴]]
| 