Hans Vredeman de Vries: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
fan nl:
 
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
fan nl:
Rigel 1:
[[Ofbyld:Tuindoorvredemandevries.jpg|350px300px|thumb|right|Túnûntwerp troch Hans Vredeman de Vries út Hortorum (1583)]]
'''Hans Vredeman de Vries''' ([[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]], [[1527]] - [[Antwerpen (stêd)|Antwerpen]], [[De Haach]] of [[Hamburg]], [[1606]], [[1607]] of [[1609]]) wie in ynternasjonaal [[arsjitekt]], [[Festing (ferdigeningswurk)|festingboudeskundige]], [[keunst]]teoretikus, [[planolooch]] (avant la lettre), [[tekener]] en [[Keunstskilder|skilder]]. Hy wie ien fan de meast ynfloedrike keunstners út de [[16e ieu]] fanwege de behearsking fan it [[Lineperspektyf|perspektyf]], syn publikaasjes, syn ûntwerpen en fersieringen. Hy ûntwurp folle mear as dat er útfierde.
 
{{wurk}}
==Biografy==
Hans Vredeman de Vries wie de soan fan in bussjitter, inyn diensttsjinst vanfan de FrieseFryske stadhoudersteedhâlder [[Georg Schenck van Toutenburg]]. HijHy begonbegûn zijnsyn opleidingoplieding bijby eenin glasschilderglêsskilder inyn LeeuwardenLjouwert (en [[Kollum]]). InYn 1546 trokteach hijhy naarnei Amsterdam en Kampen. InYn 1549 werktewurke hijhy inyn [[Mechelen (BelgiëBelgje)|Mechelen]], waarwêr't zijnsyn broer werkzaamwurke was alsas organist. OnderUnder [[Pieter Coecke vanfan Aelst]] ontwierpûntwurp hijhy de triomfbogentriomfbôgen diedy't diendenbrûkt voorwaarden foar de intredeynkomst vanfan keizer [[Karel V vanfan hetit HeiligeHillige RoomseRoomske RijkRyk|Karel V]] en [[Filips II vanfan Spanje|Filips II]]. OokEk bestudeerdebestudearre hijhy [[Vitruvius]] en [[Sebastiano Serlio]], vertaaldoersetten doortroch zijnsyn leermeesterlearmaster. InYn 1561 trouwdetroude hijhy metmei Johanna vanfan Muysene, de zustersuster vanfan eenin collegakollega-schilderskilder, maarmar zijhja stierfstoar al nanei enkeleinkele jarenjierren. Vredeman de Vries ontwikkeldeûntwikkele zichhim totta uitstekendtreflik en beroemdferneamd perspectieftekenaarperspektyftekener en introduceerdeyntrodudearre de ItaliaanseItaljaanske bouwstijlboustyl ten noordennoarden vanfan de Alpen. HijHy publiceerdepublisearre o.a.ûnder bijoare by de drukker [[Plantijn]] voorbeeldenfoarbylden vanfan cartoucheskartoesjes, trofeeën, architectuurarsjitektuer, [[fontein]]en, [[meubel]]s, grafmonumentengrêfmonuminten, [[ZuilPylder (bouwkundeboukunde)|zuilenpylders]], [[vaatwerkpotguod]], thermentermen en grotesken.
 
InYn [[Antwerpen (stadstêd)|Antwerpen]] waswie hijhy vooralbenammen actiefaktyf alsas [[VestingFesting (verdedigingswerkferdigeningswurk)|vestingbouwingenieurfestingbouyngenieur]]. InYn [[1583]] schreefskreau hijhy hetit boek ''Hortorum viridariorumque... formae'', eenin werkwurk dat vanfan grootgrut belang waswie voorfoar de ontwikkelingûntwikkeling vanfan de [[tuintún]]architectuurarjitektuer, omdat hetit de eersteearste prentserieprintsearje waswie inyn de westersewesterske kunstkeunst, diedy't geheelhielendal aanoan tuinentunen waswijd gewijdwie. HijHy legdelei hierinhjiryn de [[renaissancerenêssânse]]-invloedenynfloeden diedy't uitút [[ItaliëItaalje]] overkwamenoerkamen, op zijnsyn eigen manier uitút waardoorwêrtroch't hijhy hetit eigen karakter vanfan de NederlandseNederlânske - en [[VlaanderenFlaanderen|VlaamseFlaamske]] tuinarchitectuurtúnarsjitektuer schiepskoep. Elke prentprint toonttoant eenin tuintún, gezienfan vanboppenôf bovenafbesjoen, metmei parterres vanfan geometrischegeometryske veldenfjilden, geschorenknipte hagen, bomenbeammen, bloemen,blommen hekkenhikken, portalen, loofgangenleafgongen, paviljoenen, bassins en fonteinen. InYn de individueleyndividuele titels vanfan van de bladenblêden zijnbinne de tuinentunen geassocieerdassosearre metmei de drietrije zuilenordenpylderoarders, te wetenwitten de [[DorischeDoryske ordeoarder|DorischeDoryske]], de [[IonischeIonysk ordeoarder|IonischeIonyske]] en de [[CorinthischKorintysk]]e ordeoarder.
 
NaNei de bezettingbesetting vanfan Antwerpen inyn 1585 doortroch de [[Alessandro Farnese (1545-1592)|hertoghartoch vanfan Parma]] verlietferliet ookek Vredeman de Vries de stadstêd metmei zijnsyn tweedetwadde vrouwfrou Sara vanfan Elsmer. HijHy kreegkrige achtereenvolgensdêrnei opdrachten inyn [[Frankfurt am Main]] en [[Wolfenbüttel (stadstêd)|Wolfenbüttel]] om eenin grachtengordelgrêftegurdle rondomom de stadstêd aanoan te leggenlizzen. MogelijkMooglik kreegkrige hijhy vervolgensdêrnei de vraagfraach eenom in kanaal tussentusken de [[Wezer]] en de [[Elbe]] te ontwerpenûntwerpen. HijHy vertrokgie naarnei [[Hamburg]] toendoe't zijnsyn opdrachtergeveropdrachjouwer [[Julius vanfan Brunswijk-Lüneburg]] stierfstoar en de opvolgeropfolger hetit projectprojekt afbliesôfblaasde. Vredeman werktewurke tussentusken 1592 en 1595 aanoan diverseferskate opdrachten inyn Danzig (hetit huidigehjoeddeiske [[Gdansk]]) en vertrokgie naarnei [[PraagPraach]] waarwêr't hijhy samentegearre metmei zijnsyn zoonsoan Paul de keizerlijkekeizerlike kunstgalerijkeunstgalerij ontwierpûntwurp. InYn 1600 liet hijhy zichhim inschrijvenynskriuwe alsas poorterpoarter vanfan Amsterdam. InYn 1604 probeerdebesocht hijhy eenin aanstellingoanstelling te verkrijgenkrijen om wiskunde te docerendosearen aanoan de [[Universiteit vanfan LeidenLeien]]. OverOer hetit jaarjier en deit plaatsplak waarwêr't Vredeman de Vries stierfstoar bestaatbestiet grotegrutte onduidelijkheidûndúdlikheid.
 
[[AfbeeldingOfbyld:Alchemist's Laboratory, Heinrich Khunrath, Amphitheatrum sapientiae aeternae, 1595.jpg|300px250px|thumb|right|HetIt laboratoriumlaboratoarium vanfan de alchemistalgemist (1595) doortroch Hans Vredeman de Vries]]
 
==Publicaties Publikaasjes ==
* Veelderleij dieverse termen op de V ordene der Edificien ... / geinuenteert duer Johannes Vreedman Vriese (1565)
* Architectura. 3e stuk. De oorden Tuschana, in tween ghedeylt in XII. stucken, bequaem en nutteliick voor alle ingenieuse bouwers, als metsers, steenhouwers ende andere liefhebbers der antiquer architecturen / Gheinventeert ende ghemaect naer de leeringhe Vitruvii ; by Hans Vredeman de Vriese (1577)
Rigel 17:
* Perspective (1604)
 
==Bron Boarne ==
* Tussen stadspaleizen en luchtkastelen (2002) Hans Vredeman de Vries en de Renaissance/ onderûnder red.redaksje vanfan Heiner Borggrefe, Thomas Fusenig, Barbara Uppenkamp.
* De wereld is een tuin (2002) Hans Vredeman de Vries en de tuinkunsttúnkeunst vanfan de renaissancerenêssânse/ red. Peter Fuhring.
 
== Vredeman de VriesprijsVriespriis ==
SindsSûnt 2000 is erder ookek de jaarlijksejierlikse [[Vredeman de VriesprijsVriespriis]], hetit eneiene jaarjier voorfoar [[architectuurarsjitektuer]] en hetit jaarjier daaropdêrnei voorfoar [[IndustriëleYndustriële vormgevingfoarmjouwing|vormgevingfoarmjouwing]].
 
== Keppeling om utens ==
* [http://www.museen-sh.de/ml/digicult.php?digiID=200.6885372&s=2 VoorbeeldenFpoarbylden uitút eenin museum inyn Schleswig-Holstein]
* [http://www.staff-stiftung.de/hans_vredeman_de_vries.php WebsiteWebstee naarnei aanleidingoanlieding vanfan eenin tentoonstellingtentoanstelling inyn Bremen]
* [http://www.kunstbuecher-online.de/controller.php?cmd=detail&titelnummer=76370&verlag=2 PublicatiePublikaasje overoer zijnsyn architectuurarsjitektuer]
 
{{commons|Hans Vredeman de Vries}}
 
[[CategorieKategory:NederlandsFrysk architectarsjitekt|Vredeman de Vries, Hans]]
[[CategorieKategory:NederlandsFryske kunstenaarkeunstner|Vredeman de Vries, Hans]]
[[CategorieKategory:Nederlands kunstschilderLjouwert|Vredeman de Vries, Hans]]
 
[[de:Hans Vredeman de Vries]]