Klavesimbel: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
TXiKiBoT (oerlis | bydragen)
L Bot - derby: bs:Čembalo
Liuwe (oerlis | bydragen)
Rigel 3:
 
== Toanfoarming ==
DeIthouten dokje klavesimbel is yn fleugelfoarm boud. Oan de koarte kant sitte de toetsen. Wurdt in toets yndrukt, dan komt der in tûngehouten fan leardokje omheech, dy'tderyn desit snaarin poanthulsthouten tonkje dat mar ien kant út kin. ByYn itdit loslittentonkje fansit dein toetsplektrum komtfan derfûgelfear (eartiids fan in filtsjeraaf), delhjoeddeis opmeastentiids defan snaardelrin, omin keunststof, dy't tede dôvjensnaar poant. DatOan isit lykwolsdokje watsit ek in kompromis:demperke fan kernlekken, dat by it filtsjeloslitten kinfan de toets de snaar mardempt. inIn bitsjespeciaal dôvje,klavesimbeltechnykje maris asit deyndrukt snaarhâlden netfan dôvebepaalde wurdeparten moat,fan moatin deakkoard toetsom hieldizze detoanen tiidtrochklinke omleechte holdenlitten. Dizze technyk is noch famylje fan it wurdeluitspyljen.
 
 
Fan it trochklinken waard gebrûk makke, mei it ynskowen fan ferskate materialen foar it dôvjen; registers dy't it lûd fan de snaren feroaren. Guon klavesimbels wienen dûbel útfierd, mei twa klavieren en mei snaren foar elts klavier, dat ferskate registers trochelkoar brûkt wurde koenen.
De âldste Flaamske klavesimbels hiene twa registers, dat wol sizze, eltse toets hie twa snaren, ien op gewoane toanhichte, de saneamde acht-foet, en in register dat in oktaaf heger klonk, mei snaren dy' t heal sa lang wiene as it acht-foetsregister, dit register neamt men de fjouwer-foet. Ek makke men klavesimbels mei twa acht-foets registers. Om' t men yn' e 17de ieu maklik transponearje woe, bouwde men yn Vlaanderen ek klavesimbels mei twa klavieren, wêrby' t elts klavier in eigen toanhichte hie. Letter, likernôch om 1650 hinne, waarden de Vlaamske klavesimbels boud mei twa klavieren mei likense toanhichte en koe men de klavieren koppelje, wat de mooglikheden foar de registraasje tige fergrutte.
 
De Frânske bouwers namen nei 1680 de Vlaamske bouwwizen oer, wreiden de klaviergrutte út fan fjouwer nei fiif oktaven (grande ravalement) en makken de Frânske ynstruminten ta de moaiste fan' e 18de ieu, mei bouwers as Francois Etienne Blanchet en syn learling Pascal Taskin. Hjoeddeise bouwers brûke harren ynstruminten faken as foarbyld.
 
== Skiednis ==