Klavesimbel: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Liuwe (oerlis | bydragen)
Liuwe (oerlis | bydragen)
Rigel 11:
 
== Skiednis ==
DeIt klavesimbel is nei alle gedachten om 1500 hinne ûntwikkele yn Ytaalje, mar ek yn Frankryk waarden al yn' e 15de ieu ynstruminten boud mei in tokkelmechanyk. Yn de 17e ieu wie Antwerpen, en ek fierder de Súdlike Nederlannen, ferneamd om de klavesimbels dy't dêr boud waarden. Dizze ynstruminten waarden fral foar keamermuzyk brûkt. Yn Frankryk boude men earst op' e Italiaanske manier, mar letter namen de Frânsken de Vlaamske bouwwize oer. Yn Dútslân bouwde men om 1700 hinne yn in mingstyl tusken Italiaanske en Frânske ynstruminten. It klavesimbel waard yn orkesten brûkt as dirigear-ynstrumint, mei de lieder fan it orkest, de maestro al cembalo, achter it klavesimbel, mei de oare ynstruminten der yn in heale sirkel omhinne. De fine heldere klank joech dúdlik it tempo oan!
 
DeIt klavesimbel en deit klavichord [[klavikort]] wienen de foarrinners fan de [[piano]]fortepiano, dy't ynoan' dee ein fan' e [[18e18de ieu]] langsum it plak fan toetsynstrumintklavesimbel opeaskeen klavichord oernaam. Mar ek Mozart spile syn grutte klavierkonserten noch faken op klavesimbel.
 
Sûnt yn de 19e ieu de Barokmuzyk wer spile waard, wurde der ek wer klavesimbels boud en bespile. DêrbyIen isfan' e earsten dy' t dêr mei begiun, wie de Ingelsman fan Frânske kom-ôf Arnold Dolmetch (1858-1940). Yn it hjoeddeiskebegjin klavesimbelfan' ine 20ste ieu bouwde men dizze ynstruminten noch fuortbouwend op' e fierder- ûntwikkele ynstrumintpianobouwwize, mei dikke kastwanden en sûnder boaium ûnder oarende inkast, watFierder krêftigerwaarden lûddizze ynstruminten fersjoen fan tal fan registers om klankferoaringen mooglik te meitsjen. It folume fan dizze ynstruminten wie swak, de klank keal en net botte sjongend.
 
Nei de Twadde Wrâldkriich begûn men kopiën te meitsjen fan ynstruminten út de 17de en 18de ieu. Dizze kopiën hiene tinne kastwanden en in boaium, sadat dizze sletten klankkast soarge foar in folle grutter folume! Yn' e selde perioade begûn men ek wer âlde stimmingen te brûken. Om' t klavesimbels fanwege alle handwurk djoer wiene, waarden der nei 1960 ek klavesimbels yn' e foarm fan boupakketten op' e merk brocht, dizze boupakketten kinne tige goed klinkende ynstruminten opleverje, al moat men fansels wol krekt wurkje kinne.
 
[[Kategory:toetsynstrumint]]