Tibearius: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Nije Side: thumb|right|250px|Keizer Klaudius I '''Klaudius Caesar Augustus Germanikus''', koartsien keizer '''Klaudius I''' (10 f. Kr - 54 n. Kr. wie nei ...
 
No edit summary
Rigel 1:
{{stobbe-skiednis}}
[[Ofbyld:Emperor Claudius.jpg|thumb|right|250px|Keizer Klaudius I]]
[[Ofbyld:Tiberius palermo.jpg|right|thumb|250px|Buste fan Tiberius (''Museo Archeologico Regionale'', Palermo)]].
'''Klaudius Caesar Augustus Germanikus''', koartsien keizer '''Klaudius I''' ([[10 f. Kr]] - [[54|54 n. Kr.]] wie nei [[Augustus Oktavianus|Augustus]] de tredde keizer ("princeps") fan it [[Romeinske Ryk]]. Syn foargonger wie keizer [[Kaligula]], dy't yn [[41]] fermoarde waard. Klaudius wie in omke fan Kaligula, en al goed fyftich jier jier doe't it keizerskip krige.
'''Tiberius Klaudius Nero''', koartsein '''Tiberius I''' wie de twadde ''princeps'' fan it [[Romeinske Ryk]], as opfolger fan [[Augustus Oktavianus]]. Nettsjinsteande syn skitterjende (militêre) wurkpaad foardat er keizer waard, soed er de skiednis yngean as in tryst en wantrouwig hearsker.
 
==Foarskiednis==
Klaudius syn mem wie [[Antonia Augusta]] en beppesizzer fan [[Livia Drusilla]], de lêste frou fan keizer Augustus. Hy wie behept mei wat lichaamlike gebrekken. Hy rûn wat mank, stammere en wie nei alle gedachten ek licht [[spastysk]]), wêrtroch in soad fan syn tiidgenoaten him as achterlik beskôge, hoewol't geastlik neat mei him mankearre. Troch syn neiste famylje waard er links lizzen litte; hoewol't syn âldomke keizer Augustus wol in soad plezier oan him belibbe om't er tige yntelligint wie. Hy dan ek faak by de keizer. Syn mem woe yn alle gefallen neat mei him te krijen hawwe.
 
[[als:Tiberius]]
Doe't er folwoeksen waard mocht er gjin iepenbiere amten beklaaien, wat yn dy tiid gewoan wie foar in jongen út sy miljeu. Nei alle gedachten hat er letter dêroan te tankjen dat er noch yn leven wie, doe't it meastepart fan syn famylje útroege wie. Troch de omjouwing waard er nea sjoen as in serieuze rivaal foar de macht. De mear ambisjeuze leden fan syn famylje sneuvele faak al op jonge leeftyd ûnder frjemde omstannigers, lykas syn populêre broer [[Germanikus]]. Klaudius sels fûn it net erg dat er net belutsen waard yn de protte [[yntrige]]s dy't yn de famylje spile en troch it ûntbrekken fan ferantwurdlikens koe hy him wije oan syn leafhawwerijen lykas skiednis, literatuer en it studearjen yn it generaal.
[[an:Tiberio]]
 
[[ar:تيبريوس]]
Mei keizer Augustus koe Klaudius it goed fine, mar mei syn omke [[Tiberius]] dy't keizer Augustus yn [[9]] opfolge hied er amper kontakt.
[[az:Tiberi]]
 
[[be:Тыберый]]
==Keizer==
[[be-x-old:Тыберый]]
Nei de dea fan keizer Kaligula drige de [[praetoriaanske garde]] opheven te wurden, wylst de [[Romeinske senaat|senaat]] mei inoar yn debat wienen oer de mooglikheden de [[Romeinske Republyk]] te wersteljen. It praetoriaanske kamp makke brûk fan de situaasje troch Klaudius, as ienich oerbleaun manlike familylid, gau as nije keizer yn it poarper te beklaaien. De senaat lei har nei in oantal dagen del by de kar foar Klaudius. Under it bewâld fan Klaudius hawwe ferskate senatoren fergees besocht in steatsgryp te pligen. Om dizze reden waarden tidens syn regear mear as 35 senatoren terjochtsteld.
[[bg:Тиберий]]
 
[[br:Tiber]]
Klaudius stiet yn de skiednis bekend as in kundige bestjoerder. Meastentiids hie der gau in oplossing foar de bestjoerlike problemen dêr't er mei konfrontearre waard en dat te krijen hie mei syn belearens. Hy fergrutte en ferbettere de organisaasje fan it ambtenersapperaat. Tige wichtich foar Rome wie it fergrutsjen fan de haven yn [[Ostia]], dêr't it [[nôt]] foar de haadstêd fanút de provinsjes binnenkaam. sadat de nôtfoarsjenning better waarboarge wie.
[[bs:Tiberije]]
 
[[ca:Tiberi]]
In grut wapenfeit fan Klaudius wie de [[Romeinske oermastering fan Brittanje|Romeinske ynfaasje fan Brittanje]] yn [[43]]. Yn de tiid fan [[Julius Caesar]] hienen de Romeinen in earst ferkenning dien fan it eilân, mar de tachtich dêrnei wie gjin Romein mear west. Claudius wilde graag een verovering op zijn naam hebben en besloot het eiland, waar vandaan geregeld piraten last veroorzaakten aan de Romeinse kuststreken, te 'pacificeren' en in te lijven. Tiden syn regear waard it suden ferovere en de opfolgers hawwe it dêrnei foltôge, útsein de Skotske heechlannen dêr't de [[Piten]] te sterk dienen bliken.
[[cs:Tiberius]]
 
[[cy:Tiberius]]
As leafhawwer fan [[wittenskip]], stúdzje en boeken yn it generaal joech Klaudius geregeld grutte sommen jild foart oan biblioteken, û.o. de ferneamde [[biblioteek fan Alexandrje]].
[[da:Tiberius]]
 
[[de:Tiberius]]
==Houliken en dea==
[[el:Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος]]
Klaudius hie gjin gelokkig houlikslibben. Hy troude yn totaal fjouwer kear. Foaral syn houlik mei de tredde frou [[Messalina]] wie tige min. Sy wie in wyld minsk dy't Klaudius graach foar skut sette mocht mei har seksuele útspattings. Omdat syn posysje dêr ûnder te lijen hi, liet hy har úteinlik eksekuteare.
[[en:ClaudiusTiberius]]
 
[[eo:KlaŭdioTiberio]]
Nei har dea troude Klaudius mei [[Julia Agrippina minor|Julia Agrippina]], de dochter fan syn broer [[Germanikus]]. Agrippina hellet him oer om har soar út in earder houlik te adoptearren. Dizze soan wie de letter beruchte wurden [[Nero|keizer Nero]], dy't op syn sechtjinde as opfolger oanwize waard. Klaudius passearre hjirmei syn eigen soan [[Britannikus]]. Dizze kar soe Klaudius needlottich wurde, want al nei in jier waard er troch Nero fergiftige. waard
[[es:Tiberio]]
 
[[et:ClaudiusTiberius]]
==Keppeling om utens==
[[eu:KlaudioTiberio]]
*[http://www.roman-emperors.org/claudius.htm {{Aut|G.G. Fagan}}, artikel oer Klaudius (41-54 A.D.), yn ''DIR'' (1998).]
[[fi:Tiberius]]
 
[[fr:Tibère]]
 
[[gl:ClaudioTiberio]]
[[Kategory:Romeinske keizer]]
[[he:טיבריוס]]
 
[[hi:टैबीरियस]]
[[bg:Клавдий]]
[[cahr:ClaudiTiberije]]
[[cshu:ClaudiusTiberius]]
[[dais:ClaudiusTíberíus]]
[[deit:ClaudiusTiberio]]
[[ja:クラウデベリウス]]
[[en:Claudius]]
[[ka:ტიბერიუსი]]
[[eo:Klaŭdio]]
[[esko:Claudio티베리우스]]
[[la:Tiberius (imperator)]]
[[et:Claudius]]
[[lt:Tiberijus Cezaris Augustas]]
[[eu:Klaudio]]
[[filv:ClaudiusTibērijs]]
[[mk:Тибериј]]
[[fr:Claude (empereur romain)]]
[[mr:तिबेरियस]]
[[gl:Claudio]]
[[hends:קלאודיוסTiberius]]
[[hrnl:KlaudijeTiberius]]
[[nn:Claudius ITiberius av Romarriket]]
[[hu:Claudius]]
[[no:Tiberius]]
[[it:Claudio (imperatore romano)]]
[[oc:Tibèri]]
[[ja:クラウディウス]]
[[pl:Tyberiusz]]
[[ka:კლავდიუსი]]
[[pt:Tibério]]
[[ko:클라우디우스]]
[[rm:Tiberius]]
[[la:Tib. Claudius Drusus Nero Germanicus]]
[[ltro:Klaudijus ITiberius]]
[[ru:Тиберий]]
[[nn:Claudius I av Romarriket]]
[[noscn:ClaudiusTibberiu]]
[[sh:Tiberije]]
[[pl:Klaudiusz (cesarz)]]
[[ptsimple:CláudioTiberius]]
[[rosk:ClaudiusTiberius]]
[[rusl:КлавдийTiberij]]
[[shsr:KlaudijeТиберије]]
[[sksv:ClaudiusTiberius]]
[[sltl:Klavdij I.Tiberius]]
[[srtr:КлаудијеTiberius]]
[[svuk:ClaudiusТиверій]]
[[zhvi:克勞狄一世Tiberius]]
[[zh:提庇留]]