De Nederlannen: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
ferwizings goed makke en in ûnbegriplike sin derút helle
sawat klear
Rigel 28:
It '''Suden''' fan de Nederlannen bleau fierders yn Spaanske hannen. Neidat de Spaanske tûke fan de Habsburgers útstoarn wie, waard by de [[Frede fan Utert]] ([[1713]]) regele dat it gebiet oergong nei Eastenrykse Habsburgers. Sy bleauwen oer it gebiet hearsken oant [[1795]]. Dernei hearde it by Frankryk en bleau oant en mei [[1815]] yn Frânske hannen.
 
Nei de nederlaach fan [[Napoleon Bonaparte]] yn [[1815]] waard op it [[Kongres fan Wenen]] beslist dat ookit hetnoarden '''Zuidelijkeen deel'''suden hierbijbyinoar gevoegdfoege wurde moast. It wie de bedoelingoerwinners fan dedoel overwinnaars eenin sterke [[bufferstaatbuffersteat]] ten noordennoarden vanfan FrankrijkFrankryk te doendwaan ontstaanûntstien.
 
Yn [[1830]] foelen vielen Noard en Súd wer út inoar en waard twa aparte keninkriken. Sûnt dy tiid binne [[Belgje]] en [[Nederlân]] soevereine steaten. In [[1839]] moast it [[Gruthartochdom Lúksemboarch]] grutte gebietsdielen ôfstien oan Belgje. Yn [[1890]] waard de personele uny tusken Nederlân en Lúksemboarch ferbrutsen en wie it Gruthartochdom Lúkemboarch ek soeverein.
Yn [[1830]] vielen Noord en Zuid weer uit elkaar en werden het twee aparte koninkrijken.
 
=== Besikingen ta ferieniging ===
=== 19e-21e ieu: Noard en Súd bliuwe splitst ===
Nei it útinoar fallen yn [[1830]] hawwe der yn Noard en Súd ferskate persoanen en orgnisaasjes west dy't de ienheid fan de Nederlannen woenen werstellen. De gebietsdielen dy't by dizze ienheid hearre moasten fariearren tusken in folsleine ferieniging de trije steaten, of allinnich op taalkundige grûnen tusken Nederlân en Belgje.
Sedertdien zijn [[België]] en [[Nederland]] onafhankelijke soevereine staten. In [[1839]] moest het [[Groothertogdom Luxemburg]] grote gebiedsdelen afstaan aan België. In [[1890]] werd de personele unie tussen Nederland en Luxemburg verbroken en was het Groothertogdom Luxemburg ook soeverein.
 
VoorbeeldenFoarbylden vanfan strevenstribje naarnei deferieniging hereniging vanfan de LageLege LandenLannen zijnyn inde de20e twintigsteieu eeuwbinne hetit [[Algemeen-Nederlands Verbond]] en [[Zannekin]] en hetit [[Vlaams Nationaal Verbond|VNV]] vanfan [[Staf de Clercq]] en hetit [[Verdinaso]] vanfan [[Joris Van Severen]]. DezeDizze verenigingenorganisaasje wildenwoenen de staatkundige ensteatkundige of toenemendetanimmende culturelekulturele verdeeldheidferdieldheid opheffen. VanOp it stuit bestien fan dezedizze organisatiesorganisaasjes bestaannoch thansmar nogallinnich hetit "Algemeen Nederlands Verbond" en "Zannekin", diedy't vooralbenammen op cultureelkultureel gebiedmêd actiefaktyf zijnbinne.
:''zie ook de artikelen: [[Nederland|Koninkrijk der Nederlanden]], [[België|Koninkrijk België]] en [[Luxemburg (land)|Groothertogdom Luxemburg]]
 
InYn zekeresekere zinsin hawwe zijn die als voorbereidingen te zien voor de totstandkoming van de [[Benelux]]. ThansTans raken ze echter door de verdere ontwikkeling van de [[Europese Unie]] overschaduwd.
=== Pogingen tot hereniging ===
Na [[1830]] zijn er in Noord en Zuid verscheidene personen en organisaties geweest die de eenheid van de Nederlanden wilden herstellen. De gebiedsdelen die tot deze eenheid moesten behoren varieerden, tussen een volledige hereniging tussen [[Nederland]], [[België]] en [[Luxemburg (land)|Groothertogdom Luxemburg]] en [[Frans-Vlaanderen]] ([[Heel-Nederland]]), of slechts op taalkundige gronden, tussen Nederland en het huidige Belgisch-[[Vlaanderen]] ([[Groot-Nederland]]).
 
== Skiedskriuwers ==
Voorbeelden van streven naar de hereniging van de Lage Landen zijn in de twintigste eeuw het [[Algemeen-Nederlands Verbond]] en [[Zannekin]] en het [[Vlaams Nationaal Verbond|VNV]] van [[Staf de Clercq]] en het [[Verdinaso]] van [[Joris Van Severen]]. Deze verenigingen wilden de staatkundige en of toenemende culturele verdeeldheid opheffen. Van deze organisaties bestaan thans nog het Algemeen Nederlands Verbond en Zannekin, die vooral op cultureel gebied actief zijn.
Skriuwers dy't harren yn it bysûnder op de skiednis en de takomst fan de Lege Lannen taleit hawwe wienen fral de histoarisy:
 
* [[Carel Gerretson]], (1884-1958), conservatief historicushistoarikus, ookek bekend alsas dichter onderûnder de naamnamme "Geerten Gossaert";
:''Zie ook de artikelen: [[Groot-Nederland]], [[Groot-Nederlandse gedachte]], [[Heel-Nederland]] en [[Orangisme (modern)|Orangisme]]''
* [[Pieter Geyl]], 1887-1966, histoarikus en skriuwer fan in grut tal Grut-Nederlânske wurken, wêrûnder it monumintale seis dielen wurk 'Skiednis fan de Nederlânske Stam'. Dat wurk rekke net foltôge en bleau steken yn it revolúsjejier [[1798]]. Syn skiedkundich ynsjoch en syn polemyk mei de Britske historikus [[Arnold Joseph Toynbee|Arnold Toynbee]] hat de Grut-Nederlânske tinzen wer op de skiedkundige lânkaart setten; hy waard fierders bekend om syn spesjale omtinken foar syn sympaty foar de [[Flaamsk]]e en [[Afrikaansk]]e [[taalstriid]];
 
* [[Ernst Heinrich Kossmann|Ernst Kossmann]], 1922-2003, conservatief historicushistoarikus, nietnet alleenallinnich inyn de LageLege LandenLannen geïnteresseerdynteressearre maarmar, evenalslykas Geyl tevenstagelyk bevorderaarbefoarder vanfan Anglo-NederlandseNederlânske betrekkingen. SchreefSchrieu de 'De LageLege LandenLannen', dat Geyls ''Magnum Opus'' leeklike voortfoart te zettensetten en dat welwol voltooidfoltôge werdwaard (totoant [[1980]]).
{{clearboth}}
{| style="float: right"
|-
|[[Afbeelding:Flag of Benelux.svg|[[Benelux]]|thumb|none|100px]]
|[[Afbeelding:Flag of Europe.svg|[[Europese Unie]]|thumb|none|100px]]
|}
In zekere zin zijn die als voorbereidingen te zien voor de totstandkoming van de [[Benelux]]. Thans raken ze echter door de verdere ontwikkeling van de [[Europese Unie]] overschaduwd.
 
:''Zie ook de artikelen: [[Benelux]] en [[Europese Unie]]''
 
== Geschiedschrijvers ==
{{Geschiedenis van de Nederlanden}}
Schrijvers die zich in het bijzonder op de geschiedenis en de toekomst van de Lage Landen hebben toegelegd waren veelal historici:
* [[Carel Gerretson]], (1884-1958), conservatief historicus, ook bekend als dichter onder de naam "Geerten Gossaert";
* [[Pieter Geyl]], 1887-1966, progressief historicus en schrijver van ettelijke Groot-Nederlandse werken, waaronder het monumentale zes delen tellende werk 'Geschiedenis van de Nederlandse Stam'. Dit werk raakte nooit voltooid en bleef steken in het revolutiejaar [[1798]]. Zijn geschiedkundig inzicht en zijn polemiek met de Britse historicus [[Arnold Joseph Toynbee|Arnold Toynbee]] heeft de Groot-Nederlandse gedachte weer op de geschiedkundige landkaart gezet; hij werd verder bekend om zijn speciale aandacht voor zijn sympathie voor de [[Vlaams]]e en [[Afrikaans]]e [[taalstrijd]];
* [[Ernst Heinrich Kossmann|Ernst Kossmann]], 1922-2003, conservatief historicus, niet alleen in de Lage Landen geïnteresseerd maar evenals Geyl tevens bevorderaar van Anglo-Nederlandse betrekkingen. Schreef 'De Lage Landen', dat Geyls ''Magnum Opus'' leek voort te zetten en dat wel voltooid werd (tot [[1980]]).
* [[Dom Arnoldus Smits]], geestelijke te [[Steenbrugge (België)|Steenbrugge]], overleden in april [[2005]], was actief in het schrijven van deel vijf van zijn werk 'Scheuring in de Nederlanden'. De reeks werd in 1980 begonnen. Na zijn overlijden wordt het werk voortgezet door de [[Katholieke Universiteit Brussel]]. Het werk houdt zich op zeer doortastende wijze bezig met de gebeurtenissen, direct voor en tijdens de opstand van 1830, die België van het huidige Nederland en Luxemburg deden scheiden.
 
Line 65 ⟶ 49:
 
== Noaten ==
{{<references/>}}
 
== Bronnen ==
* Dr A. Smits O.S.B., ''Scheuring in de Nederlanden'' Delen I, II, III en IV, UGA, Kortrijk-Heule, 1983-1999
* Prof. Dr P. Geyl, ''Geschiedenis van de Nederlandse Stam'' Delen I-VI, Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1961
* E.H. Kossmann, ''De Lage Landen 1780-1980'' Delen I en II, Uitgeverij De Prom, Baarn, 2002
 
== Zie ookBoarne ==
* {aut|Dr A. Smits O.S.B.}}, ''Scheuring in de Nederlanden'' Delen I, II, III en IV, UGA, Kortrijk-Heule, 1983-1999
* [[Machthebbers van de Lage Landen]]
* {{aut|Prof. Dr P. Geyl}}, ''Geschiedenis van de Nederlandse Stam'' Delen I-VI, Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1961
* {{aut|E.H. Kossmann}}, ''De Lage Landen 1780-1980'' Delen I en II, Uitgeverij De Prom, Baarn, 2002
 
== Keppeling om utens ==
Line 83 ⟶ 64:
* [http://users.pandora.be/wim.beelaert/pacificatielezingen/voorstelling.html De Pacificatielezingen vzw]
 
[[Kategory:?]]
{{IrredentismeLageLandenNavigatie}}
[[Categorie:Geschiedenis van België]]
[[Categorie:Geschiedenis van Nederland]]
[[Categorie:Geschiedenis van Luxemburg]]
[[Categorie:Land binnen het Heilige Roomse Rijk]]
 
[[af:Lae Lande]]