Marije I fan Ingelân: ferskil tusken ferzjes

'''Maria (Mary) Tudor''' ([[Greenwich (Londen)|Greenwich]], [[18 febrewaris ]] [[1516]] - [[Londen]], [[17 novimber]] [[1558]]) wie keninginkeninginne fan [[Ingelân]] fan 1553 oant 1558 en ofkomstichôfkomstich út it [[húsHûs fan Tudor]]. Sy wie in dochter fan [[Hindrik VIII fan Ingelân|HendrikHindrik VIII fan Ingelân]] en syn earste frou [[CatharinaKatarina vanfan Aragón]].

Maria krige de stimpel fan bastaardbastert doetdoe't har heit him liet skiede liet fan CatharinaKatarina. Se mocht ek gjin kontakt mear hawhawwe mei har mem. Nei de dea fan [[Anna Boleyn]], HendriksHindrik syn twadetwadde frou, waard Maria wer oannaamoannomd. Letter hie se der wer spyt fan. My de erkenning moast se tajaan dat har heit it haad wie fan de [[Ingelske tsjerke]] en se moast har rol as [[bastaardbastert]] akseptearje. Maria bliuwdebleau yn it geheim katolyk. Doe't har healbroer oan de macht wie [[Eduard VI fan Ingelân]] waard har libben der ek net better op. Doe hie se it ek swier.

Doe't Eduard ferstoar yn 1553 hie it [[protestantisme]] safolle oanhingers dat in rivale nei foaren kaam. Maria’s nicht Lady [[Jane Grey]]. Mar de minsken mochten mariaMaria graach lije en al snelgau koe se de troan bestige. Nei njoggen dagen Jane Grey waard Maria keninginkeninginne. De earste moannen wie sy gematigdreedlik nei har froegereeardere fijannen en tsjin de protestanten. Mar ein 1553 doetdoe't se fersekere wie fan de stipe fan har neef keizer [[Karel V fan it Hillige Roomske Ryk|Karel V ]] begûn se mei it werstellen fan it roomske geloof. Dit wylst in houlik mei KarelsKarel syn soan [[Filips II fan Spanje|Filips II ]] tariedtarieden waard. Yn de oerienkomst nei oanlieding fan dat houlik waard bepaald dat Filips kening fan Ingelân soe hjitte soe mar gjin persoanlike macht soekrije hawsoe. Ek mocht derer gjin opfolger oanwize.

Maria wie gjin grut politka. Se woe troch it houlik stipe krije om Ingelân wer katolyk te meitsjen. Der kaam grut ferset tsjin it houlik. ÛnderUnder lieding fan [[Thomas Wyatt]] en de heit fan Jane Grey bruts in opstân út. Nei de ûnderdrukking derfan koe it houlik troch geantrochgean op [[25 july]] [[1554]]. Filips soe achtjinachttjin moannen bliuwe yn Ingelân bliuwe. DerneiDêrnei begûnen de hevigefûleindige ferfolgingen fan de protestanten. De grûnlizzers fan de Anglikaanske tsjerke waarden it slachtoffer lykas Thomas Cranmer. Fandêr de namme Bloody Mary.

Maria fielde weinichnet folle foar dielname yn in kriich tsjin [[Frankryk]] tegearre mei [[Spanje]]. It [[parlemint]] woe dit ek net. Yn de meitiidmaitiid fan 1557 krige Filips it dôchs foarmekoar om kriichsferklearingin kriichsferklearring tsjin Frankryk ôf te twingen. Dit wie de lêste kear dat se him seach. It houlik bliuwebleau berneleas.