Druvesûker: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
LNo edit summary
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
st
Rigel 1:
[[Ofbyld:Alpha-D-Glucopyranose.svg|225px|thumb|α-D-glukoaze]]
'''Glukoaze''' (C<SUB>6</SUB>H<SUB>12</SUB>O<SUB>6</SUB>), ek wol druvesûker neamd, is ien fan de [[monosacharide]]n. De natuerlike foarm (D-glukoaze) wurdt ek wol '''dekstroaze''' neamd, foaral yn de libbensmiddelsyndustrylibbensmiddelyndustry. It is ien fan de wichtichste brânstoffen foar it minsklik lichem. Glukoaze wurdt omset yn [[glykogeen]], inyn [[polymeerpolymear]] fan glukoaze[[monomeermonomear|monomerenmonomearen]] dat yn de [[spier]]en en de [[lever]] opopslein wurdt slein (likernôch 100 gram). Glukoaze is sels net geskikt foar opslach yn it lichem om't it de [[osmoseosmoaze|osmotyskeosmoatyske]] wearde fan de sel ferheegetferheget. By in tekoart oan glukoaze yn it lichem kin glukoaze ek makke wurde troch fia de [[glukoneogeneseglukoneogeneze]].
 
Glukoaze kin dalik yn it bloed opnimmeopnomd wurde. Dit jildt net foar bygelyks [[sacharoaze]] en [[stiselmoal]], dy earst yn glukoaze omset moattenomsetten wurde maotte. De opname fan en nei sellen giet fia glukoaze-ferfierders ([[GLUT]]).
 
Oare monosachariden binne [[fruktoaze]], [[galaktoaze]] en [[riboaze]].
 
Glukoaze wurdt troch planten makke ûnder de [[fotosyntesefotosynteze]], dêrnei wurdt it ferarbeide nei stiselmoal foar opslach.
Tegearre mei in molekúl fruktoaze foarmet α-glukoaze [[sacharoaze]], de tafelsûker út [[sûkerbyt|sûkerbiten]].
 
== Foarmen fan glukoaze ==
[[Ofbyld:DL-Glucose_num.svg|225px|thumb|D- en L- glukoaze]]
Glukoaze as ringstruktuer bestiet as fjouwer ferskillende foarmen. It ferskil sit yn de [[hydroksymetyl]]kloft op C<SUB>5</SUB>, en yn de relatieverelative posysje fan de [[Hydroksylkloft|OH<SUP>-</SUP>]] op C<SUB>4</SUB>. As diedy yndieling bart op basis fan de hydroksymetylkloft (-CH<SUB>2</SUB>OH) wurdenwurde de kloften L- of D-glukoaze neamd. As diedy yndieling bart op basis fan de posysje fan de OH<SUP>-</SUP> kloft op C<SUB>4</SUB>, wurdendan wurde de sûkers α- of β-glukoaze neamd. ErDer binne dus 4 kombinaasjes fan glukoaze:
 
*α-D-glukoaze