Druvesûker: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
st
Aliter (oerlis | bydragen)
redaksje,druvesûker
Rigel 1:
[[Ofbyld:Alpha-D-Glucopyranose.svg|225px|thumb|α-D-glukoaze]]
'''Druvesûker''', yn de gemy ornaris ''glukoaze'' neamd is in [[monosacharide]] mei de [[molekuleformule]] C<SUB>6</SUB>H<SUB>12</SUB>O<SUB>6</SUB>. De natuerlike foarm, D-glukoaze, wurdt ek wol ''dekstroaze'' neamd, foaral yn de libbensmiddelyndustry.
'''Glukoaze''' (C<SUB>6</SUB>H<SUB>12</SUB>O<SUB>6</SUB>), ek wol druvesûker neamd, is ien fan de [[monosacharide]]n. De natuerlike foarm (D-glukoaze) wurdt ek wol '''dekstroaze''' neamd, foaral yn de libbensmiddelyndustry. It is ien fan de wichtichste brânstoffen foar it minsklik lichem. Glukoaze wurdt omset yn [[glykogeen]], yn [[polymear]] fan glukoaze[[monomear|monomearen]] dat yn de [[spier]]en en de [[lever]] opslein wurdt (likernôch 100 gram). Glukoaze is sels net geskikt foar opslach yn it lichem om't it de [[osmoaze|osmoatyske]] wearde fan de sel ferheget. By in tekoart oan glukoaze yn it lichem kin glukoaze ek makke wurde troch fia de [[glukoneogeneze]].
 
== Lichem ==
Glukoaze kin dalik yn it bloed opnomd wurde. Dit jildt net foar bygelyks [[sacharoaze]] en [[stiselmoal]], dy earst yn glukoaze omsetten wurde maotte. De opname fan en nei sellen giet fia glukoaze-ferfierders ([[GLUT]]).
'''Glukoaze''' (C<SUB>6</SUB>H<SUB>12</SUB>O<SUB>6</SUB>), ek wol druvesûker neamd, is ien fan de [[monosacharide]]n. De natuerlike foarm (D-glukoaze) wurdt ek wol '''dekstroaze''' neamd, foaral yn de libbensmiddelyndustry. ItDruvesûker is ien fan de wichtichste brânstoffen foar it minsklik lichem. GlukoazeIt wurdt omset yn [[glykogeen]], ynin [[polymear]] fan glukoaze[[monomear|monomearen]]en dat yn de [[spier]]en en de [[lever]] opslein wurdt (likernôch 100 gram). Glukoaze isDruvesûker sels is net geskikt foar opslach yn it lichem om't it de [[osmoaze|osmoatyske]] wearde fan de sel ferheget. By in tekoart oan glukoazedruvesûker yn it lichem kin glukoaze ek makke wurdeit troch fia de [[glukoneogeneze]] wer oanmakke wurde.
 
GlukoazeDruvesûker kin dalikdaliks yn it bloed opnomdopnaam wurde. DitDat jildtis net sa foar bygelyks [[sacharoaze]] en [[stiselmoal]], dy earst yn glukoazedruvesûker omsetten wurde maottemoatte. DeIt opnameferfier fan en nei sellen giet fia [[glukoaze-ferfierders ([[GLUT]]).
Oare monosachariden binne [[fruktoaze]], [[galaktoaze]] en [[riboaze]].
 
== Planten ==
GlukoazeDruvesûker wurdt troch planten makke ûnder de [[fotosynteze]],; dêrnei wurdt it ferarbeide nei stiselmoal foar opslach.
Tegearre mei in molekúl fruktoaze foarmet α-glukoaze [[sacharoaze]], de tafelsûker út [[sûkerbyt|sûkerbiten]].
 
== Foarmen fan glukoaze ==
[[Ofbyld:DL-Glucose_num.svg|225px|thumb|D- en L- glukoaze]]
Glukoaze as ringstruktuer bestiet as fjouwer ferskillende foarmen. It ferskil sit yn de [[hydroksymetyl]]kloft op C<SUB>5</SUB>, en yn de relative posysje fan de [[Hydroksylkloft|OH<SUP>-</SUP>]] op C<SUB>4</SUB>. As dy yndieling bart op basis fan de hydroksymetylkloft (-CH<SUB>2</SUB>OH) wurde de kloften L- of D-glukoaze neamd. As dy yndieling bart op basis fan de posysje fan de OH<SUP>-</SUP> kloft op C<SUB>4</SUB>, dan wurde de sûkers α- of β-glukoaze neamd. Der binne dus 4 kombinaasjes fan glukoaze: