Sinnekear: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
tikflaterkes
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
st
Rigel 1:
[[Image:Sun_behind_the_Heel_Stone.jpg|thumb|300px|'''Stonehenge''', it neolityske monumint op de flakten fan ''Salisbury'' yn deit Ingelske greefskip [[Wiltshire]]: Alle jierren op [[21 juny]] falle de earste stralenstrielen fan de opkommende sinne hjir, krekt fanefter de reuseftige "Heel Stone".]]
De '''simmersinnewende''' of '''sinnewende''' (yn it [[Latyn]] oantsjutten as '' solstitium'') is deit barren, dêr't de [[sinne]], sjoen fan de ierde út, har meast noardlike of súdlike plak by berikketberikt. Dat plak op ierde wurdt troch de beide [[kearkring]]en markearre.
 
Neigeraden de sinne him yn de rjochting fan de noardlike kearkring beweegt wurde de dagen op it [[noardlik healrûn]] langer, en op it [[súdlik healrûn]] koarter. As de sinne him nei de súdlike kearkring beweegt is dat krekt oarsom. De sinnewendes falle gear mei de dei dat de sinne boppe de noarder- of [[Kreeftskearkring]] dan wol suder- of [[Stienbokskearkring]] stiet.
 
It mulpunt tusken beide sinnewendes wurdt berikt as de sinne krekt boppe de [[evener]] stiet. Op dat stuit is sprake fan in [[equinoxekwinoks]] of nachtevening. Dei en nacht binne dan oeral op ierde evenlike lang. .
 
== Midsimmer en midwinter ==
De sinnewende dy't op it noardlik healrûn plak fyntplakfynt yn de simmer, op de langste dagdei, wurdt wol de ''simmerwende'' of ''midsimmer'' neamd. It jout it begjin oan fan de [[simmer]]. Dat bart rûnom [[21 juny]] hinne. De sinnewende yn de winter, dy't op de koartste dei plak fyntplakfynt, rûn [[22 desimber]], hjit ek wol de ''winterwende'' of ''midwinter''. Op dy dei set de winter útein.
 
De Simmerwende op it noardlike healrûn falt gear mei de winterwende op it súdlike healrûn, en vice versa. De datum falt net altyd krekt op de oanjûnoanjûne datum, mar meastentiids op de dei der foar.
 
== Feestdei ==
By de eardere minske wie it ferskynsel fan de sinnewenden faak in heul wichtich barren dat grut fierefierd wurde moast. Dizze feesten spilespylje ek yn ferskate moderne kultueren noch hieltyd in rol. By de [[Romeinen]] wurde op [[21 desimber]] de [[Saturnalia]] fierefierd.
 
De winterwende wurdt as feest fierefierd, omdat it in kearpunt ynhâldt fan it ljocht. Ien fan de brûkengebrûken by it feest is om in protte ljocht te meitsjen, bygelyks troch kearsen, lampen en fjoeren oan te stekken. De kar foar de datum fan it [[Krysttiid|krystfeest]] troch it [[Kristendom]] yn de westerske wrâld is basearre op dit ieuwenâlde feest fan de sinnewende.
 
== Keppeling om utens ==
*http://www.religioustolerance.org/winter_solstice.htm
 
[[CategorieKategory:ZonGeografy]]
 
[[ang:Sunnstede]]