De ferzje fan 14 jun 2009 om 16.34 wizigje Geoffrey (oerlis \| bydragen) Behearders 19.977 edits Nije Side: '''Aelfred de Grutte''' (Wantage (Oxfordshire), 26 oktober 848 of 849 — begraven Winchester (Berkshire), 899) wie kening fan Wesseks (yn Ingelân…		De ferzje fan 14 jun 2009 om 16.48 wizigje weromsette Swarte Kees (oerlis \| bydragen) 56.999 edits st en ôfbyld Neikommende ferskillen →
Rigel 1: [[Ofbyld:Statue d'Alfred le Grand à Winchester.jpg\|right\|thumb\|200px\|''Stânbyld fan Aelfred de Grutte yn Wantage'']] '''Aelfred de Grutte''' ([[Wantage]] ([[Oxfordshire]]), [[26 oktober]] [[848]] of [[849]] — begraven [[Winchester]] ([[Berkshire]]), [[899]]) wie kening fan [[Wesseks]] (yn [[Ingelân]]) fan [[871]] oant syn dea 899. Hy wurdt de Grutte neamd, omdat er it leger ~~werforme~~herfoarme en bestjoerlike fernijings ynfierde dy't it lân == Libben == Aelfred libbe yn in tiidrek dat Ingelân oanhâldend ~~liede~~litte ûnder oanfallen troch de [[Wytsingen]]. Hy wie de fiifde soan fan kening [[Etelwulf]] en de earste frou fan him. Syn heit wie hieltyd yn kriich mei de Deenske Wytsingen en de soannen fan de kening fochten mei. ~~Yn earsten~~Ynearsten seach it der net nei út dat Aelfred ea kening wurde soe, mar al syn âldere ~~broers~~bruorren ~~sneuvele~~sneuvelen, sadat er de opfolger waard fan [[Etelred I]], syn âldere broer doe't dizze sneuvele tsjin de [[Denen]]. Fjildslaggen mei de Wytsingen ûnder lieding fan de Deenske kening Guthrum karakterisearre ek it begjin fan Aelfreds' bewâld. Foar koarte tiid slagge Aelfred deryn frede te sluten mei de Denen, mar nei inkele jierren ~~ferfette~~ferfetten sy harren oanfallen wer. Uteinlik koe Aelfred de Denen yn [[878]] foarfêst ferslaan, en slute in ~~fedrach~~ferdrach mei [[Guthrum]] (Treaty of Wedmore). Yn ruil foar frede krige de Deenske lieding in gebiet yn it noard-easten fan Ingelân ([[Danelaw]]). Aelfred boaske mei [[Ealswith]] fan de Gainy, ferstoarn [[905]], de dochter fan [[Ethelred Mucel]], ealman fan Gainas en [[Edurh]] en ferbûn mei de keninklike famylje fan [[Mersje]]. By har krige hy de folgjende bern: [[Eduard de Aldere]] ([[871]]-[e[924]]) [[Aelfryd fan Wessex]] *[[Ethelfleda]] Aelfred ferstoar op 26 oktober fan (nei alle gedachten) it jier 899 en waard ~~begraven~~begroeven yn [[Winchester]]. De oarsaak fan syn dea is net bekend. Hy waard opfolge troch syn soan [[~~Eduard~~Edward de Aldere]]. Bysûnderheden oer it libben fan Aelfred binne bekend bleaun troch it wurk fan [[Asser (biskop)\|Asser]], dy't as sjoen wurde kin as syn biograaf. ==De Grutte==▼ Aelfred werfoarme it leger en fierde ferskate bestjoerlike juridyske fernijings yn dy't it lân te goeden kamen, ek op ekonomysk mêd. Hy ferdielde syn grûngebiet op yn shires (greefskippen) dy't hy ûnder tasicht pleatste fan in [[earl]] (Ald-Ingelsk ''ealdorman'' of 'ealman'). Hy beneamde ek '[[sheriff]]s' dy't har gesach ter pleatse útoefene moasten. De ''witenagemot'', in gearkomste fan de ryksgrutten, besprutsen de steatssaken en moasten út it neiteam fan Aelfred in kar meitsje foar de opfolging. Hy befoardere it ûnderwiis, ûnder oare troch it stiften fan in ynfloedrike hôfskoale. Ek op kultureel mêd wie Aelfred aktyf. Al dizze kwaliteiten byinoar besorge him de bynamme ''de Grutte''.▼ De kening sels wurke ek as skriuwer en oersette. Hy wie ûnder oare mei-oersetter fan ''Cura pastoralis'' fan paus [[paus Gregorius I\|Gregorius de Grutte]], ''De consolatione philosophiae'' fan [[Boethius]], ''Soliloquies'', ''Confessiones'' fan [[Augustinus]] en ''Historiae Adversus Paganos Libri Septem'' fan [[Orosius]]. In oar wichtich wurk fan syn hân is it wetboek dat troch him opstelt is en dat as earste yn Jeropa yn de folkstaal skreaun waard. ▼ ▲== De Grutte == ▲Aelfred ~~werfoarme~~herfoarme it leger en fierde ferskate bestjoerlike juridyske fernijings yn dy't it lân te goeden kamen, ek op ekonomysk mêd. Hy ferdielde syn grûngebiet op yn shires (greefskippen) dy't hy ûnder tasicht pleatste fan in [[earl]] (Ald-Ingelsk ''ealdorman'' of 'ealman'). Hy beneamde ek '[[sheriff]]s' dy't har gesach ter pleatse útoefene moasten. De ''witenagemot'', in gearkomste fan de ryksgrutten, besprutsen de steatssaken en moasten út it neiteam fan Aelfred in kar meitsje foar de opfolging. Hy befoardere it ûnderwiis, ûnder oare troch it ~~stiften~~stiftsjen fan in ynfloedrike ~~hôfskoale~~hôfskoalle. Ek op kultureel mêd wie Aelfred aktyf. Al dizze kwaliteiten byinoar besorge him de bynamme ''de Grutte''. ▲De kening sels wurke ek as skriuwer en ~~oersette~~oersetter. Hy wie ûnder oare mei-oersetter fan ''Cura pastoralis'' fan paus [[paus ~~Gregorius~~Gregoarius I\|~~Gregorius~~Gregoarius de Grutte]], ''De consolatione philosophiae'' fan [[Boethius]], ''Soliloquies'', ''Confessiones'' fan [[Augustinus]] en ''Historiae Adversus Paganos Libri Septem'' fan [[Orosius]]. In oar wichtich wurk fan syn hân is it wetboek dat troch him ~~opstelt~~opsteld is en dat as earste yn Jeropa yn de folkstaal skreaun waard. [[Kategory:Kening fan Ingelân]]

Alfred de Grutte: ferskil tusken ferzjes