Eise Eisinga: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
oanf |
oanf. ferw. opmaak |
||
Rigel 1:
[[Image:Willem Bartel van der Kooi - Eise Eisinga.jpg|thumb|right|Eise Eisinga troch [[Willem Bartel van der Kooi]], [[1827]].]]
[[Image:Franeker, Planetarium.jpg|thumb|''Planetarium'']]
[[Image:Eise Eisinga.JPG|thumb|''Eisinga-monumint, Frjentsjer'']]
'''Eise Eisinga'''
(* [[21 febrewaris]] [[1744]], [[Dronryp]] -
Rigel 7:
wie in [[wolkjimmer]], amateur [[astronoom]] en skepper fan it planetarium yn Frjentsjer. Njonken dat hat noch ferskate funksjes yn Frjentsjer hân.
Eisinga krige ûnderwiis fan syn heit, dy't in soad niget hie oan wiskunde en stjerrekunde, en wie der by doe't [[Wytse Foppes Dongjuma]] in wichtige astronomyske wiernimming die.
== Planetarium ==
Doe't op [[8 maaie]] [[1774]] [[Merkurius]], [[Fenus]], [[Mars]], [[Jupiter]] en de [[Moanne (himellichem)|Moanne]] tegearekamen, skreau de [[Leeuwarder Courant]] oer in boekje dat foarsei dat dy gearstand de ein fan de wrâld wêze soe. Dêr kaam panyk fan, dat Eisinga woe de lju fan Frjentsjer sjen litte krekt wat in gearstân fan planeten wie. Hy begûn de bou fan in planetarium yn syn hûs.
It planetarium waard sa grut dat Eisinga it yn syn hûs ynboude. Yn [[1781]] wie er ree mei de bou. Sûnt dy tiid jout it planetarium de stân fan de planeten oan. It hûs waard yn [[1826]], foar syn dea, kocht troch it ryk, en is no it [[Eise Eisinga Planetarium]]. It planetarium rint hieltiid noch.
De skriuwer [[Piter Terpstra]] hat in roman oer it libben fan Eise Eisinga skreaun mei de titel ''Wolken en stjerren'' en [[Willem Bartels van der Kooi]] hat syn portret skildere
▲Eisinga wie [[patriotten|patriot]] en moast yn [[1787]] flechtsje en kaam earst nei [[1795]] werom yn Frjentsjer. Eisinga waard stipe troch heechlearaar [[Jean Henri van Swinden|J. H. van Swinden]], ek in patriot.
== Polityk ==
Eisinga wie [[patriotten|patriot]] en krige in konflikt mei de fan de prins oertsjûchde skutterij, dat hy moast yn [[1787]] flechtsje. Hy gie nei [[Dútslân]], mar doe't er hearde dat syn wiif stoarn wie en der beslach op syn hûs lei wie, fêstige er him as wolkjimmer yn [[Fiskfliet]]. Yn [[1791] waard er dochs nog oppakt en foar fiif jier út Fryslân ferballe. Hy wertroude mei in frou út Fiskfliet en kaam earst nei de omkearing fan [[1795]] werom yn Frjentsjer. Hy waard lid fan it Frysk Provinsjaal Bestjoer yn de [[Bataafske Republyk]].
== Neitins ==
▲De skriuwer [[Piter Terpstra]] hat in roman oer it libben fan Eise Eisinga skreaun mei de titel ''Wolken en stjerren'' en [[Willem Bartels van der Kooi]] hat syn portret skildere.
Eise Eisinga is as ien fan de 50 tema's opnomd yn de [[kanon fan Nederlân]] fan de kommisje-[[Frits van Oostrom|Van Oostrom]]. Teffens is er opnaam yn de [[Kanon fan de Fryske skiednis]] en yn Frjentsjer stiet in monumint ta syn neitins.
== Boarne ==
| |||