Magnus Maksimus: ferskil tusken ferzjes

'''Magnus Maximus''' (Frysk: '''Maksimus''', ([[335]]?–[[28 july]] [[388]]) wie [[List fan Romeinske keizers|keizer]] oer it westlik diel fan it [[Romeinske Ryk]] fan [[383]] oant syn dea yn [[388]]. Yn de skiednis wurdt er sjoen as de lêste keizer fan it westen dy't oer in soad macht beskikte.

== SkiednisEftergrûn ==

Maksimus wie berne yn [[Spanje]], mooglik yn it jier [[335]]. Oer syn iere libben witte wy neat, hy ferskynt yn de skiednis likernôch [[369]], as hy ofsier is ûnder [[Teodosius de âldere]]. Yn dat jier waard TheodosiusTeodosius der op útstjoerd troch keizer [[ValentinianusFalentinianus I]] om in opstân yn [[Brittanje]] del te slaan. Fierder giet hy mei Teodosius op fjildtocht nei [[Raatsje]] en [[Afrika (Romeinske Ryk)|Afrika]] om tsjinstanners fan de keizer te befjochtsjen. Yn [[376]] wie hy yn it [[Donau]]gebiet om ta te sjen op it ferrin fan it folkeferfarren fan de [[Goaten]], ditdat folk waard fuortjage troch [[Atilla de Hun]] en hie by keizer [[Falens]] om asyl frege. Mooglik wie Maksimus ek oanwêzich by de [[Slach by Adrianopel]], dêr't keizer Falens en in grut part fan it East-Romeinske leger ôfslachte waard.

Om [[380]] hinne waard Maksimus beneamd as ''"comes Britanniae"'' (militêre bestjoerder) fan de provinsje Brittanje. HyYn fersloechde ynkriich [[381]]tsjin de ynfallende [[Skotten]] en [[Pikten]] is er tige suksesfol en makket yn 381 in ein oan harren ynfallen. MarTwa jier letter, yn [[383]] kaamkomt it leger yn Brittanje yn opstân en waard Maksimus ta keizer útroppen. Maksimus sette fuort ôf nei [[Galje]] om tsjin keizer [[Gratianus]] op te lûken. Bûten [[Parys]] kaam it ta in fjildslach dy't troch Maksimus wûn waard. Gratianus waard fiif dagen letter troch syn soldaten ferret (û.o. troch generaal [[Mallobaudes]]) en flechte. Maksimus syn ''magister equitum'' [[Andragatius]] efterfolge Gratianus en deade him op [[25 augustus]] dat jier.

Maksimus makke Augusta Treverorum ([[Trier]]) ta syn haadstêd yn Galje. Hy woe lykwols mear en sammele in leger om [[Itaalje]] yn te fallen. Safier kaam it net, want [[biskop]] [[Ambrosius]] koe him hjirfan ôfhâlde, en [[magister militum]] [[Bauto]] hie de alpenpassen ûndertusken fersterkje litten. Dêrnei waard der in oerienkomst sletten wêryn [[Falentinianus II]] en TheodosiusTeodosius, Maksimus erkenden as mei-keizer en wêrby MaximusMaksimus ValentinianusFalentinianus gewurde litte soe. Yn [[384]] beneamde Maksimus syn pakesizzer [[Flavius VictorFiktor]] as mei-keizer.

It regear fan MaximusMaksimus ferrûn rêstich. Hy wie frij populêr by it folk, wylst hy tsjin [[ketter]]s hurd optrede.

Yn [[387]] foel Maksimus jit [[Itaalje]] yn en ferjage keizer ValentinianusFalentinianus II nei it easten. It jier dêrop kaam TheodosiusTeodosius mei in leger om him fuort krijen. Ynen yn de simmer fan 388 waard Maksimus ferslein yn de [[slach oan de Sava]]. Hy waard finzen nommen en deamakke.

Maksimus' hearskippij soe de foarboade wurde foar wat letter it West-[[Romeinske ryk]] te wachtsjen stie. In protte gedoch tusken de tjerketsjerke en de keizer, generaals dy't it foar it sizzen hienen en barbaarske folken dy in grut part fan de legers útmakken. Magnus Maksimus wie feitlik de lêste keizer yn it westen mei in soad macht. ValentinianusFalentinianus II, dy't nei Maksimus' dea weromkaam as keizer yn it westen, hie net folle te sizzen, de generaals fan it leger treden hieltyd faker op de foargrûn.