Kommodus: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
st
Xqbot (oerlis | bydragen)
L Bot - oars: hu:Commodus római császár; tekstwiziging
Rigel 8:
Op de âldens fan tsien jier krige Kommodus de titel ''"Germanikus"'' en op syn fjirtjinde waard ''"princeps iuventutis"''. Yn [[175]] gie hy tegearre mei syn heit nei it easten. Sy kamen in jier letter werom yn triomf en Kommodus ûntfong de titel ''"imperator"''.
[[Ofbyld:Commodus - Cologne.jpg|thumb|right|200px|''Kop fan jonge Kommodus, [[Romeinsk-Germaansk museum|Römisch-Germanisches Museum]], [[Keulen]].'']]
[[Ofbyld:Kunsthistorisches Museum Vienna June 2006 024.jpg|thumb|right|200px|''Kommodus' búste yn it [[Kunsthistorisches Museum]], [[Wenen]]. Neffens [[Herodianus]] <ref>[http://books.google.com/books?id=d7DhHGX6wZkC&pg=PA59&dq=Commodus+appearance&sig=oHNII-3un-Rs1QhDGBwxsHxh-R0 Birley sette [[Herodianus]]' beskriuwing oer fan Kommodus (A.R. Birley: Septimius Severus).]</ref> wie Kommudus wiis op syn knappe uterlik mei ljocht en krollend hier.'']]
 
=== Earste jierren as keizer ===
Yn [[177]] krige Kommodus de titel [[Augustus (titel)|Augustus]] en waard dêrtroch meikeizer fan it Romeinske Ryk, tagelyk mei syn heit. Yn itselde jier troude hy mei [[Bruttia Krispina|Krispina]]. Nei de dea fan syn heit yn [[180]] krige Kommodus de folsleine macht as keizer. Syn offisjele namme waard '''Marcus Aurelius Antoninus Commodus''', mar dizze namme wurdt letter wer feroare. Sûnt [[180]] die hy syn bêst om de frede yn it Ryk te bewarjen en beëinige de ekspânsje fan it ryk, dêr't syn foargongers mei úteinset wiene. Hy sluet frede mei [[Germaanje]] en gie hurd werom nei Rome dêr't er syn heit eare mei de titel 'Divus' (=''fergoddelikte'').
 
=== Komplot ===
Rigel 25:
 
=== Ein ===
Op de ein fan syn bewâld makke Kommodus it hieltyd bûnter. Sa makke Kommodus yn 192 bekend dat er by de wichtige eveneminten dy't dat jier op it program stienen Nijjiersdei [[193]], as gladiator optrede soe om sadwaande it nije [[Konsul (Rome)|konsulaat]] te begjinnen. De senaat wie der sa ferûntweardige oer dat in kloft senatoren beslute dat hy ûnder gjin beding de kâns krige mocht de de plechtige tradysjonele seremoanjes te ûnthilligjen. Der waard snel mar tige krekt in komplot makke om him út de wei te romjen en op âldjiersjûn waard hy troch syn byfrou Marsia fergiftige en, om der wis fan te wêzen dat hy it net oerlibje soe, waard hy ek noch wurge troch in ynhierde atleet, Narsissus. Jûchheiend ûntfong de opteine senaat it berjocht fan syn dea en spruts in ''[[damnatio memoriae]]'' (ferflokking fan syn oantins) út. Noch gjin trije jier letter waard de senaat lykwols troch keizer [[Septimius Severus]] twongen de titel 'Divus' (godlik) oan de troch har ferflokte Kommodus te jaan.
 
== Klassike boarnen en har objektiviteit ==
Rigel 35:
 
=== Historia Augusta ===
De tredde klassike boarne dêr't in protte oer Kommodus yn skreaun wurdt is de [[Historia Augusta]], in wurk dat tsjûget fan in sterke pro-senaatshâlding. Alle keizers dy't mei de senaat yn konflikt kommen wienen wurde dêryn tige negatyf beskreaun. Kommodus wurdt deryn foarsteld as foarbyld ‘hoe't men net regearre moat’.
 
== Literatuer ==
* {{Aut|O.J. Hekster}}, ''Commodus: an Emperor at the Crossroads'', Amsterdam, 2002. {{ISBN|9050632386}}
* {{Aut|E. Hohl}}, ''Kaiser Commodus und Herodian'', Berlin, 1954.
* {{Aut|M.R. Kaiser-Raiß}}, ''Die stadtrömische Münzprägung während der Alleinherrschaft des Commodus: Untersuchungen zur Selbstdarstellung eines römischen Kaisers'', Frankfurt am Main, 1980. {{ISBN|3921302285}} ([http://books.google.com/books?id=czsaAAAAIAAJ&dq=intitle:Commodus&hl=nl fragmentweergave] in [[Google Books]])
* {{Aut|A.E. Raubitschek}}, ''Commodus and Athens'', Princeton, 1949. (= in ''Hesperia'' (supp.) 7 (1949), pp. 279–290.)
* {{Aut|F. von Saldern}}, ''Studien zur Politik des Commodus'', Rahden, 2003. {{ISBN|9783896468338}}
 
== Keppeling om utens ==
* {{de}} [http://www.historicum.net/no_cache/persistent/artikel/4829/ {{Aut|S. Priwitzer}}, Commodus, der Tyrann? Arbeitstechniken und topische Darstellungen bei antiken Autoren, in ''Arbeiten mit Quellen'', historicum.net (2007).]
* {{en}} [http://www.roman-emperors.org/commod.htm {{Aut|D. Quinn}}, art. kommodus (A.D. 180-192), yn ''DIR'' (1999).]
* {{en}} [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Historia_Augusta/Commodus*.html Historia Augusta: Libben fan Kommodus]
* {{en}} [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/73*.html Boek 73 fan de Romeinske skiednis fan Kassius Dio]
* {{en}} [http://www.livius.org/he-hg/herodian/hre115.html Boek 1.15 Kommodus as gladiator út de Romeinske Skiednis fan Herodianus]
* {{en}} [http://www.wildwinds.com/coins/ric/commodus/t.html Munten mei ôfbyldingen fan Kommodus]
 
Rigel 76:
[[he:קומודוס]]
[[hr:Komod]]
[[hu:Commodus római császár]]
[[is:Commodus]]
[[it:Commodo]]