Hartochdom Boergonje: ferskil tusken ferzjes

It Hûs fan Kapet kaam oan de ein mei de dea fan Filips I fan Boergonje, dy’t gjin bern hie, yn [[1361]]. [[Karel de Lulke]], kening fan [[Navarra]], kleemde no de titel, mar dit wie net te akseptearjen foar Frankryk: Navarra stipe [[Ingelân]] yn de [[Hûndertjierrige Oarloch]] tusken Ingelân en Frankryk. De Frânske kening [[Jan II fan Frankryk|Jan II]] skonk de titel oan syn soan [[Filips de Stoute]], wêrmei it hûsHûs fan Falois b egûnbegûn.

Under Filips en syn soan [[Jan sûnder Eangst]] waard Boergonje, de jure fan [[fasal]] fan de Frânske kening, in bedriging foar de Frânske troan. [[Karel VI fan Frankryk|Krael VI]], de pakesizzer fan Jan II, wie dwylsinnich, en Filips hie de Frânske troan op easke. Syn grutste tsjinstanner wie [[Loadewyk fan Orléans]], in jongere broer fan Karel VI. Yn [[1407]] fermoarde Jan sûnder Eangst Loadewyk, en alhoewol’t Jan absolúsje krige fan Karel VI, wienenwaarden de relaasjes net goedwer makkegoed.

De Ingelske kening [[Hindrik V fan Ingelân|Hindrik V]] hie yn de geheim in ferbûn mei Jan sûnder Eangst sletten en by de [[Slach fan Agincourt]] wienen Boergonjeske militêren net oanwêzich. It Frânske leger waard yn dy slach fernietige. Yn [[1418]] feroveren Boergonjeske militêremilitêren [[Parys]], mar de dauphin [[Karel VII fan Frankryk|Karel VII]] koe ûntkomme. Karel de Dwylsinnige waard troch Boergonje ûnder druk setten om net Karel VII, mar de soan fan Hindrik V as troanopfolger te beskôgje. Hjirmei waard de troan fan Frankryk nei Ingelân oerjûn.

Yn [[1419]] waard Jan sûnder Eangst op [[10 septimber]] fermoarde troch militêren fan de dauphin, mar dit koe net tsjingean dat op [[6 novimber]] [[1429]] net Karel VII, mar de jonge [[Hindrik VI fan Ingelân]] de Frânske troan krige. Jan syn soan [[Filips de Goeie]] wie no hartoch fan Boergonje, en mei diplomatike setten bewarre hy de frede mei it leger fan de dauphin en Ingelân. Filips slagge deryn syn ryk út te wreiden mei parten fan de Lege Lannen. Tsjin [[1451]] omfieme it Boergonjeske gebiet de Lege Lannen, útsein [[Fryslân]], [[Gelre]] en [[Brabân-Limboarch]] en ek sûnder [[Luik]] en in tal lytsere gebieten dy’t nea ta de [[Santjin Provinsjes]] heard hawwe. Gelre en Brabân-Limboarch wienen doe al fasallen en ek [[Lúksemboarch]] kaam ûnder it bewâld fan Boergonje. Yn it hjoeddeiske Frankryk kamen ek [[Arteesje]] en [[Pakardië]], parten fan Lotaringen, neist de âlde kearn fan Boergonje by it Boergonjeske gebiet. De hartoggen wienen no op it hichtepunt fan harren macht.

Under Filips syn soan Karel de Stoute waard de Boergonjeske macht sintralisearre yn de rike en ekonomysk wichtichste Lege Lannen, nei dat yn [[1430]] ek Brabân-Limboarch definityf by Boergonje kaam nei de dea fan [[Jan IV fan Brabân]]. De haadstêd fan it ryk waard nei [[Brussel]] ferpleatst. Karel besike syn besittingen noch fierder út te wreidzjen mei diplomatike en militêre aksjes. Dat ferrûn yn it begjin tige goed, mar yn [[1477]] kaam Karel om yn de [[Slach by Nancy]] tsjin Lotaringen en [[Switserlân]]. Frankryk makke gebrûk fan de sitewaasje om grutte parten fan it ryk, wêrûnder Boergonje sels, yn it besit te krijen.