Sula Sgeir: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
fan en:
Rigel 1:
{{wurk}}
[[Ofbyld:VK SulaSgeir.PNG|thumb|250px|''Lokaasje Sula Sgeir'']]
[[Image:Sula Sgeir from the South West.jpg|thumb|250px|Sula Sgeir from the South West.]]
 
'''Sula Sgeir''' ([[Skotsk Gaelysk]] basearre op it [[Ald Noarsk]]e: ''súla'', "gint" en ''sker'', "skerry") is in lyts, ûnbewenne [[Skotlân|Skotsk]] eilân (mei rotspunten, ''stacs'' rûnom) yn de Noard-[[Atlantyske Oseaan]], 18 km bewesten [[Noard Rona]]. It is meast bekend fan syn populaasje Noardske [[Gint (fûgel)|Ginten]].
 
It eilân liket ûngastfrij foar minsken, dochs is der in ruïne fan in stiennen hûshûske mei de namme ''Taigh Beannaichte'' (Hûs der't seine op rêst) oan de eastkant fan Sgeir an Teampaill. De hurde rotsen dêr't it eilân fan makke is, binne gaadlik foar it meitsjen fan stiennen bousels, mar it makket it rinnen dreech.
 
De see hat op it súdlik part fan it eilân grotten en hoalen makke dy't faak mei-elkoar ferbûn binne. De lytse fjoertoer op de súdpunt fan Sròn na Lice rekket regelmjittich skansearre troch de Atlantyske weagen by stoarmwaar.
Line 12 ⟶ 11:
 
==Fauna==
Der briede sa'n 5000 [[Gint (fûgel)|Gint]]pearkes op Sula Sgeir en ek [[TrijeteanigeTrijetjinnige Miuw]]en, see[[skoet]]en, [[pappegaaidûker]]s, ''fulmars'' en somtiden in [[albatros]].<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/highlands_and_islands/6641021.stm BBC News (9 maaie 2007) ''No romance for lovesick albatross''] Sjoen op 29 juny 2007.</ref>
 
==Skiednis==
Der wurdt ferhelle dat [[St Ronan]] syn suster Brenhilda in skoft op it eilân tahâlde, leavingRonan himbleau onthús op Rona,; onlyhja towaard bedêr foundletter deadfûn mei in anêst [[bothy]]yn withhar aribbekast shag’s nestyn in herhutte ribcage(''bothy'').
[[Image:Sula sgeir island.jpg|left|thumb|290px|<Center>KaartAlde kaart fan Sula Sgeir.<ref>Harvie-Brown, J. A. & Buckley, T. E. (1889), A Vertebrate Fauna of the Outer Hebrides. David Douglas. Edinburgh. Facing P. XLVI.</ref>]]
Sula Sgeir has a special placenimt in thespesjaal seafaringplak historyyn ofyn thede menseefeartskiednis offan the [[Ness,it Outerdistrikt Hebrides|Ness]] districtop on [[Lewis]]. OneIen offan thede earliestearste accountsskreaune writtenferslaggen aboutoer thede WesternWesterske IslesEilannen waswie byfan Dean Munro, whody't visiteddêr theyn islands1549 in 1549wie. HisYn descriptionsyn ofbeskriuwing fan Sula Sgeir mentionsferhellet thater thedat mende ofmanlju fan Ness sailednei init theireilân smallfarden craft toom ''"fetche hame thair boatful of dry wild fowls with wild fowl fedderi"''.<ref>Munro, D. (1818) ''Description of the Western Isles of Scotland called Hybrides, by Mr. Donald Munro, High Dean of the Isles, who travelled through most of them in the year 1594.'' Miscellanea Scotica, 2.</ref> HowHoe longlang beforeat 1549it thegarjen Nessmenfan sailedfûgels toen Sulafearren Sgeirdoe eachal yearwenst to collect the young gannets for food and featherswie is notnet knownwis, butmar it maykin bein assumedieuwenâlde thattradysje itwest was a tradition for centurieshawwe. That tradition isIt stillwurdt carriednoch onhieltyd todaydien. In ferslach út 1797 seit:
 
:"Der binne yn Ness tige ûndernimmende lju, dy't oant in pear jier lyn, mei gefaar foar eigen libben, yn in iepen boat mei seis roeiers dêr hinne giene, sûnder help fan in kompas."
:"There is in Ness a most venturous set of people who for a few years back, at the hazard of their lives, went there in an open six-oared boat without even the aid of a compass."
 
Goed seemanskip wie grif nedich foar it slachjen fan sa'n ûndernimming op in rûzerige Atlantyske Oseaan.
 
It fleis fan de jonge ginten (''guga'') is foar in soad minsken in delikatesse, oaren moatte it iten leare. Eartiids wie dit fleis populêr yn Skotlân. Yn de 16e ieu kaam it op de tafel fan Skotske keningen en waard it wurdearre as hapke foarôf. Yn de hjerst fan els jier setten sa'n tsien manlju fan Ness ôf nei Sula Sgeir om sa'n 2,000 jonge fûgels te deadzjen. Sy wennen dan sa'n twa wike yn ''bothys'' - ienfâldige stiennen hûskes - dy't dêr no noch te sjen binne. Ienris werom waarden hja fan kloften minsken opwachte, dy't de man safolle fûgels at men hâlde koe meinaam. De fraach wie somtiden sa grut dat der in rantsoen de man fêststeld waard om eltsenien fan ''guga'' priuwe litte te kinnen.
 
Dizze tradysje hat omtinken lutsen fan de fûgelbeskerming dy't koartlyn besocht hawwe om der in ferbod troch te krijen. De tradysje is lykwols sterk, dat elts jier wurdt de reis nei Sula Sgeir wer makke, mei spesjale dispinsaasje foar de manlju fan Ness. (Beskreaun yn de ''Wild Birds Protection Act by a Statutory Order 1954''.
 
TogetherTegearre withmei [[Noard Rona]], waard Sula Sgeir was yn 1956 in natoerresevaatnatoerreservaat dueút toreden itsfan importancesyn forgrutte birdlifebetsjutting andfoar it fûgellibben en it fuortbestean fan de [[grize seehûn]] breeding. TheIt reservaat reservewurdt istsjintwurdich nowbestjoerd managedtroch byit ''Scottish Natural Heritage''<ref>[http://www.snh.org.uk/publications/on-line/designatedareas/nnrs/RonaSulaSgeir/rona.asp SNH Rona and Sula Sgeir Reserve]Retrieved 29 June 2007.</ref>
 
Excellent seamanship was certainly essential for the success of these expeditions - rowing across miles of turbulent Atlantic was no pleasure cruise.
 
The flesh of the young gannet or ''guga'' is regarded as a delicacy in Ness today though, for others, it is an acquired taste. It was a popular meat in earlier times in Scotland. In the sixteenth century it was served at the tables of Scots kings and was a favourite with the wealthy as a ’whet’ or appetizer before main meals. In the autumn of each year, a hardy team of 10 Nessmen set sail for Sula Sgeir to kill around 2,000 young birds. They set up residence for about two weeks in stone bothys which can be seen by any daring visitor. They bring home their catch to meet an eager crowd of customers, who snap up as many of the birds as they can. The demand is often so great that the birds have to be rationed out to ensure that each person does not go without a taste of guga.
 
The annual cull of birds has been the focus of attention of bird protectionists, who recently have tried to ban the cull completely. But tradition dies hard and the Sula Sgeir trip still goes on, with a special dispensation written into the 1954 Wild Birds Protection Act by a Statutory Order, which allows the Nessmen to continue their taste both for adventure and for the guga.
 
Together with [[Noard Rona]], Sula Sgeir was yn 1956 in natoerresevaat due to its importance for birdlife and [[grize seehûn]] breeding. The reserve is now managed by ''Scottish Natural Heritage''<ref>[http://www.snh.org.uk/publications/on-line/designatedareas/nnrs/RonaSulaSgeir/rona.asp SNH Rona and Sula Sgeir Reserve]Retrieved 29 June 2007.</ref>
 
==Sjoch ek==
* [[Noard Rona]]
* [[Hebriden]]
 
==Keppelings om utens==
Line 41 ⟶ 45:
}}
[[Kategory:Skotlân]]
[[Kategory:Feriene Keninkryk]]
[[Category:National Nature Reserves in Scotland]]
[[Category:Seabird colonies]]
[[Kategory:Eilân]]
 
[[Category:Important Bird Areas of the United Kingdom]]
 
[[br:Sula Sgeir]]