Wikipedy

Frankyske Boargeroarloch: ferskil tusken ferzjes

Skiednis ynteraktyf trochsjen
←Toan eardere ferskillenNeikommende ferskillen →
Content deleted Content added
FisueelWikitekst
wer ris oan wurke, mar noch net klear
wurk dien
Rigel 1:
{{wurk}}
[[Ofbyld:Francia at the death of Pepin of Heristal, 714.jpg|thumb|300px|It Frankyske Ryk yn it tiidrek fan it ferstoarn fan [[Pippyn fan Herstal]].]]
De '''Frankyske Boargerkriich''' wie fan [[715]] oant [[718]] en wie it gefolch fan de dea fan [[hofmeier]] [[Pippyn fan Herstal]] op [[16 desimber]] [[714]]. Yn dizze kriich waard striid levere troch ferskillende legers fan de pakesizzer en opfolger [[Teudobald]] fan Pippyn, syn widdo [[Plektrudis]], syn basterdsoan [[Karel Martel]], [[Ragenfrid]] dy't him opfolge as [[hofmeier]] yn [[Neustrje]] en de nije kening [[Gilperik II]]. Ek in Frysk leger ûnder lieding fan [[Redbad]] wie by de kriich belutsen.
Line 19 ⟶ 18:
 
== It ferrin fan de kriich ==
Yn 716 foel Ragenfrid oan fanút it suden oan en kaam Rebad mei in float oer de [[Ryn]] oansetten. Beide legers moetsje inoar by Keulen dêr't Teudoald en Plektrudis harren ferskânst hienen. ItKarel legerbesiket fanmei Karelin besiketyn de hast by ien skrappe leger de stêd noch te ûntsetten, mar moat him nei de earste skermutselingen al weromlûke. De ferdigeners moatte har oerjaan en Keulen mei de skatkist fan Austraasje falt yn hannen fan de oerwinners.
 
=== Slach by Amels ===
Nei de ferovering fan Keulen wie Karel by steat om snel syn slach te slaan. It Neustryske leger en in part fan de Friezen lutsen troch de [[Ardennen]] op wei nei hûs doe't Karel ynienen oanfoel. Harren mienskiplike leger wie noch hieltyd grutter dan dat fan Karel, mar troch ferrassing en list (hy die krekt oft syn leger op de flecht sloech, dêr't hy in efterfolging fan syn tsjinstanner by útlokke, dy't hy ferfolgens yn in mûklaach wist te lokken) de [[Slach by Amel]] yn syn foardiel te beslissen. By dizze oerwinning foel ek it grutste part fan de Austrasyske skatkiste yn hannen.
 
=== Slach by Vincy ===
De boargerkriich wurdt ferpleatst nei Neustrje as Karel yn [[717]] in fjildtocht voerde Karel zelf een veldtocht naar Neustrië. Op 21 maart van dat jaar boekte hij een beslissende overwinning bij [[Cambrai|Kamerijk]]. Hij achtervolgde Chilperic II en zijn hofmeier tot aan [[Parijs]]. Daarna keerde hij terug naar huis, versloeg de aanhang van Plectrudis en veroverde Keulen. Hij riep vervolgens [[Klotarius IV]] uit tot koning van het gehele rijk, met hemzelf als hofmeier. Karel benoemde ook een nieuwe bisschop in [[Reims]]. In 718 verbonden Chilperik en Ragenfried zich met [[Odo van Aquitanië]], hun leger werd echter opnieuw verslagen in de [[Slag bij Soissons (718)|slag bij Soissons]]. Odo vluchtte terug naar zijn hertogdom en leverde in ruil voor vrede Chilperik II en zijn hofmeier uit aan Karel. Odo erkende Karel als de rechtmatige hofmeier en Karel erkende Odo als hertog. Opmerkelijk is dat Karel al zijn verslagen tegenstanders ongemoeid laat.
De nederlaach by Amels kaam hurd oan by Gilperik en Ragenfrid, sy wurde twongen harren werom te lûken nei Neusterje. Karel Martel, dy't in taktysk wûnder wie, gie net fuort yn de tsjinoanfal, mar wreidet earst syn leger fierder út mei mear kriichslju en riedt him goed ta foardat in fjildtocht útein set. Yn [[717]] acht er him sterk genôch en lûkt it inisjatyf foarfêst nei him ta as er de striid nei it suden ferpleatst. By [[Slach by Vincy]], tichteby it tsjintwurdige [[Kameryk]] boekt er op 20 maart dat jier in beslissende oerwinning tsjin de Neustjers . Hy efterfolget de ferslaggen Gilperik II mei syn hofmeier oant de stêd [[Parys]]. Dêrnei keart hy werom nei it noarden, ferslaat de oanhing fan Plektrudis en oermastert Keulen. Ferfolgens set er in oare Merowinger, [[Klotarius IV]] op de troan en ropt dizze út ta kening fan it hiele ryk, mei himsels as hofmeier.
 
==Slag= bijSlach Vincyby Soissons ===
De ferslaggen Gilperik en Ragenfrid krije fan Karel hjirtroch de tiid harren te fersterken. Dat dogge sy troch de help fan [[Odo fan Akwitaanje]] yn te roppen. Mei him slute sy in alliânsje tsjin Karel Martel en mei in nij tariede leger geane sy rjochting [[Soissons]], dêr't sy it leger fan Karel oantreffe en yn gefjocht mei reitsje. Yn dizze fjildslach (de [[[slach by Soissons (718)|slach by Soissons]] wurde sy op 'e nij ferslaggen troch Karel. Odo flecht werom nei syn hartochdom en levert yn ruil foar frede Gilperik en Ragenfrid út oan Kare. Odo erkende Karel als de rechtmatige hofmeier en Karel erkende Odo als hertog. Opmerkelijk is dat Karel al zijn verslagen tegenstanders ongemoeid laat.
Nadat Chilperik II en Ragamfred de Slag bij Amel hadden verloren gingen ze terug naar [[Neustrië]], Karel, een tactisch wonder, ging ze niet meteen achterna maar breidde zijn leger uit en bereidde zich goed voor voordat hij zijn tegenstanders achterna ging. Hij koos zelf de plaats en tijd van de slag uit en op [[21 maart]] [[717]] kwam het tot een treffen bij de [[Slag bij Vincy]], vlakbij het hedendaagse [[Cambrai|Kamerijk]]. Hij versloeg zijn tegenstanders wederom en achtervolgde ze naar [[Parijs]]. Hoewel Chilperik II en Ragamfred eigenlijk compleet waren verslagen kwam het toch nog tot een volgend treffen.
 
==Slag bijGefolgen Soissons==
Neidat de Frankyske boargerkriich einige wie, hie Karel Martel de allinnichhearskippij ferkrige oer it hiele Frankyske Riik. It wie foar it earst dat alle macht by ien hofmeier berêste. Hjirmei lei hy de grûnslach foar de dynasty fan de [[Karolingen]] dy't fan [[751]] ôf ek de keningen fan de Franken levere soenen. Sels naam Karel net de titel fan kening, mar as hofmeier hâlde hy wol de feitlike macht yn hannen.
{{hoofdartikel|Slag bij Soissons (718)}}
De laatste veldslag van de Frankische Burgeroorlog was de [[Slag bij Soissons (718)|Slag bij Soissons]] in [[718]]. Na hun nederlaag bij de [[Slag bij Vincy]] gingen Chilperik II en Ragamfred een verbond aan met [[Odo van Aquitanië]], de hertog van [[Aquitanië]] en gingen zij richting [[Soissons]]. Karel had dit echter verwacht en stond ze op te wachten met een ervaren leger, waarvan velen hem nog lang zouden dienen. Karels leger versloeg zijn tegenstanders makkelijk waarna ze zich overgaven en Karel Martel de feitelijke machthebber van het gehele Frankische rijk werd.
 
==Gevolgen Bourne ==
* [[Liber Historiae Francorum]]
Na de Frankische Burgeroorlog van [[715]] tot [[718]] verkreeg Karel Martel alleenheerschappij over het Frankische Rijk, zo kwam voor het eerst een Hofmeier alleen aan de macht. Hiermee legden hij de basis voor de dynastie van de [[Karolingen]] die vanaf [[751]] de Koningen der Franken zouden leveren. Karel nam zelf nooit de titel van Koning, maar had als Hofmeier wel de feitelijke macht in handen.
 
[[CategorieKategory:FrankischFrankyske RijkRyk]]
 
[[nl:Frankische Burgeroorlog (715-718)]]
Opfrege fan "https://fy.wikipedia.org/wiki/Frankyske_Boargeroarloch"