Kamp Westerbork: ferskil tusken ferzjes

TijdensYn de bezettingbesetting maaktenmakken de nazi's dankbaartankber gebruikgebrûk vanfan de al gerealiseerdebesteande kampstructuurkampsruktuer. Westerbork kwamkaam op [[1 july]] [[1942]] onderûnder rechtstreeks Dúts bestuurbestjoer. VanafFan oktober 1942 totoant april 1945 waswie [[Albert Konrad Gemmeker]] kommandant vanfan hetit kamp. AlsAs ''Polizeiliches Durchgangslager Westerbork'' werdwaard hetit eenin doorgangskamptrochgongskamp voorfoar [[joaden]], [[sigeunersigeuners]]s, [[homoseksueel|homoseksuelen]] en [[Fersetsbeweging|fersetsminsken]], diedy't per trein werdenôffierd afgevoerdwaarden. AanvankelijkYn't earstoan barde de dat viafia stasjon Hooghalen, maarmar nanei enigein tijdskoft werdwaard eenin spoorlijntjespoar aangelegdoanlein dat hetit kamp verbondferbûn metmei deit spoorlijnspoar tussentusken [[Beilen]] en [[Assen]].

ElkeElse dinsdagtiisdei vertrokgie vanuitder Westerborkin eenfrachttrein goederentreinút dieWesterbork eenwei dy't in grotegruute groep kampbewonerskampbewenners viafia [[Assen]], [[Grins (stêd)|Grins]] en [[Nijeskans]] naarnei kampen inyn [[Poalen]] brachtbrocht, voornamelijkmeast de vernietigingskampenferneatigingskampen [[Auschwitz|Auschwitz-Birkenau]] en [[Sobibór]]. Een dag of drie laterDe kwamenreis zeduorre daarsa'n dantrije aandagen. De trein werdwaard totoant NieuweschansNijeskâns doortroch NederlandsNederlânsk spoorwegpersoneelspoarpersoniel bemandbemanne, en vanaffan Nijeskâns Nieuweschansôf doortroch DuitsDútsk personeelpersoniel.<BR>

InYn totaal werdenwaarden vanfan [[1942]] totoant [[1944]] ruimgoed 107.000 gevangenenfinzenen vanuitút Westerbork perwei mei de trein gedeporteerddeportearre. Mar 5.000 vanfan henharren keerdenkamen levendlibben terugwerom.

Guon fan de slachtoffers waarden letter bekend. [[Etty Hillesum]] heefthat inyn Westerbork vastfêst gezetensitten alvorensfoar't zehja werddeportearre gedeporteerdwaard, en [[Anne Frank]] en haarhar familiefamylje werdenwaarden op eenien vanfan de laatstelêste transporttreinen vanfan Kamp Westerbork naarnei [[Auschwitz]] gezetset. OokEk hetit [[sigeuners|Sinti]]-famke [[Settela Steinbach]] is viafia Westerbork gedeporteerddeportearrege. De journalistsjoernalist, voorfoar hetit Algemeen Handelsblad, [[Philip Mechanicus]] werdwaard op 7 novimber 1942 naarnei Westerbork afgevoerdôffierd en op 8 maart 1944 op transport gesteldsteld naarnei Bergen-Belsen; op 9 oktober 1944 werdwaard hijer metmei eenin straftransport fan 120 man nei Auschwitz-Birkenau brocht, dêr't er 3 dagen letter deasketten waard.

De lêste trein vertrokferliet Westerbork op [[13 septimber]] [[1944]].<ref>Nationaal Verzetsmuseum in Overloon</ref> Op [[12 april]] [[1945]] waard it kamp troch [[Kanada|Kanadeeske]] soldaten befrijd. Der wienen doe noch sa'n 900 finzenen oer. It kamp kaam doe ûnder Nederlânsk kommando en de bewenners moasten dêr noch wiken bliuwe eardat sy nei hûs mochten.

NaNei de oorlogoarloch ishat hetde kampNederlânske enkeleoerheid jarenit door de Nederlandsekamp overheidinkelde gebruiktjierren voorbrûkt hetfoar zonderit processûnder gevangenproses houdenfêsthâlden vanfan [[Nasjonaal-Sosjalistyske Beweging|NSB'ers]] en [[kollaboraasje|kollaborateur]]s.

DaarnaDêrnei werdhat hetit kortenoch tijdin eenskoft militairtsjinne kampementas militêr kampemint, en inyn [[1951]] werdwaard Kamp Westerbork ingerichtynrjochte alsas woonoordwenoarde voorfoar gedemobiliseerdedemobilisearre [[KoninklijkKeninklik NederlandschNederlânsk-IndischYnjysk Leger|KNIL]] militairenmilitêren vanfan [[Súd-Molukken|Súd-Molukse]] afkomstkomôf. HetIt kreegkrige toendoe de naamnamme ''Schattenberg'', naarnei eenin heuvelhichte inyn de buurtomkriten. De earste [[Molukkers]] arriveerden hierkamen op [[22 maart]] 1951; zese warenwienen eenin dagdei eerderearder inyn [[Rotterdam]] aangekomenoankaam mei de ''[[Kota Inten]]''. Yn [[1970]] vertrokkenferlieten de laatstelêste húshâldings Schattenberg. It kamp waard dêrnei ôfbrutsen.