Wikipedy

Friedrich von Schiller: ferskil tusken ferzjes

Skiednis ynteraktyf trochsjen
←Toan eardere ferskillenNeikommende ferskillen →
Content deleted Content added
FisueelWikitekst
Xqbot (oerlis | bydragen)
Bots
46.591 edits
L Bot - derby: nl:Friedrich von Schiller; tekstwiziging
wurkleas
Rigel 1:
{{wurk}}
[[Ofbyld:Friedrich schiller.jpg|thumb|right|200px|''Friedrich von Schiller'']]
[[Ofbyld:Schiller edit1.jpg|right|thumb|[[Litografy]] út 1905, ôfbyld "Friedrich von Schiller" in recognition of his 1802 ennoblement. Digitaal restaurearre]]
'''Johann Christoph Friedrich''' (sûnt 1802 '''von''') '''Schiller''' ([[Marbach am Neckar]], [[10 novimber]] [[1759]] - [[Weimar]], [[9 maaie]] [[1805]]) wie in [[Dútslân|Dúts]] [[toanielskriuwer]], [[filosoof]] en [[dichter]]. Hy jildt as ien fan de grutte literatoaren yn de Dútse skiednis.
 
Schiller's wurk wie yn it earstoan frijwat revolúsjonêr. Dat betsjutte doetiids: stribje nei frijheid en gelikens, it ôfwizen fan ûnrjochtfeardigens en fan nei eigen goedachtsjen hannelje. Letter waard er mylder. Schiller is ûnder oaren bekend fan it gedicht ''An die Freude'' (1785) dat trichtroch syn tiidgenoat [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]] foar in part ferwurke waard yn it ein fan syn Njoggende Symfony.
 
Yn [[Weimar]], dêrt Schiller lange tiid wenne, wurdt er eare mei in stânbyld. Neist him stiet stêd- en tiidgenoat [[Johann Wolfgang von Goethe]].
Line 10 ⟶ 9:
Friedrich Schiller stoar op [[9 maaie]] [[1805]] mei 45 jier oan in longsykte.
 
InYn 1889 werdwaard Schillers erfenis eigendom vanfan de groothertogingruthartogin vanfan Saksen-Weimar-Eisenach, [[Sophie van Oranje-Nassau|Sophie]] diedy't hetit [[Goethe-Schiller-Archiv]] oprichtteoprjochte.
 
EenIn bekendeferneamde uitspraakútspraak vanfan Schiller betreffendeoangeande hetit werkwurk vanfan de filosoof [[Immanuel Kant]] overoer de [[Noumenale frijheid]] is "Je kankinne omdat je moetmoatte".
 
== Houlik en hûshâlding ==
Op 22 febrewaris 1790 boaske Schiller oan [[Charlotte von Lengefeld]] (1766–1826). Der waarden twa soannen (Karl Friedrich Ludwig en Ernst Friedrich Wilhelm) en twa dochters (Karoline Luise Henriette anden Luise Henriette Emilie) berne tusken 1793 en 1804. De lêst libjende neikommeling fan Schiller wie in pakesizzer fan Emilie, Baron Alexander von Gleichen-Rußwurm, dy't yn [[Baden-Baden]] stoar yn 1947.
 
== Erfenis en neitins ==
[[Ofbyld:Ferdinand Carl Christian Jagemann Schiller auf dem Totenbette 1805.jpeg|thumb|right|Schiller on his deathbed — tekening troch [[Ferdinand Jagemann]], 1805]]▼
Schiller waard foar syn fertsjinsten adele yn 1802 troch de [[hartoch]] fan Weimar. Syn namme waard doe feroare fan Johann Christoph Friedrich Schiller yn ''Johann Christoph Friedrich '''von''' Schiller''. Hy hâlde yn [[Weimar]] ta oant syn dea troch [[tuberkuloaze]]; hy wie doe 45 jier.
 
De earste biografy fan Schiller waard troch syn skoansuster [[Caroline von Wolzogen]] skreaun yn 1830.
 
De kist mei Schiller's bonkerak stiet yn it ''Weimarer Fürstengruft''<ref>''Weimarer Fürstengruft'', [[:de:Weimarer Fürstengruft|Dútske Wikipedia]].</ref> ([[Weimar]]'s Ducal Vault), theit burialbegraafplak placefan ofde HousesHûzen offan Grand DukesGruthartoggen (''großherzoglichen Hauses'') offan [[SaxeSaksen-Weimar-Eisenach]] inop theit Historicalhistoarysk Cemeterytsjerkhôf offan Weimar.<ref>''Historischer Friedhof Weimar'', [[:de:Historischer Friedhof Weimar|Dútske Wikipedia]].</ref> OnOp 3 Maymaaie 2008, scientistsfernijden announcedwittenskippers thatdat út DNA-testen testsbliken havedie showndat thatde theplasse skullyn ofit thisgrêf skeletonnet is notfan Schiller's wie.<ref>''Schädel in Schillers Sarg wurde ausgetauscht'' (Skull in Schiller's coffin is exchanged), [http://www.spiegel.de/kultur/literatur/0,1518,551284,00.html Spiegel Online, Saturdaysneon 3 Maymaaie 2008].<br />''Schädel in Weimar gehört nicht Schiller'' (Skull in Weimar does not belong to Schiller), Welt Online, Saturday 3 Maymaaie 2008, [http://www.welt.de/kultur/article1962670/Schaedel_in_Weimar_gehoert_nicht_Schiller.html].</ref> TheDe physicaloare resemblancedielen betweenfan thisit skullgeramte andwienen theek extantfan death-maskoaren, ûnbekenden. Dy skedel en it deamasker fan Schiller<ref>[http://www.sammlungen.hu-berlin.de/dokumente/7882/ Death Mask],</ref> asen wellek asportretten tofan portraitsSchiller oflieten Schiller,frijwat hadoerienkomster ledoan manyde expertsbûtenkant tosjen, believedat thatsaakkundigen theornearren skulldat wasde skedel wol fan Schiller wêze soe. Al yn de 19e ieu wie der striderij oer de 'sechtheid' fan it skelet dat tûzenen besikers yn it jier luts. Goethe hat de plasse fan syn freon sjoen<ref>[http://www.bonn.de/wirtschaft_wissenschaft_internationales/topthemen/05486/index.html?lang=de Bron]</ref> en der in "Ode oan Schillers plasse" <ref>[http://nl.wikipedia.org/wiki/Overleg:Friedrich_von_Schiller sjoch foar it gedicht]</ref> oan wijd dat postúm publisearre waard<ref>Postume titel: "Bei der Betrachtung von Schillers Schädel"</ref>.
▲[[Ofbyld:Ferdinand Carl Christian Jagemann Schiller auf dem Totenbette 1805.jpeg|thumb|right|''Schiller onop hissyn deathbeddeabêd — tekening troch [[Ferdinand Jagemann]], 1805'']]
 
In September 2008, Schiller was voted by the audience of the TV channel [[Arte]] as the second most important playwright in Europe after William Shakespeare.
 
== Wurk ==
Opfrege fan "https://fy.wikipedia.org/wiki/Friedrich_von_Schiller"