|
It ûderwiis oan de hbs waard meast jûn troch akademysk foarme en promovearre leararen, dy't lykwols lange tiid gjin [[didaktyk|didaktysk]] ûnderrjocht hân hienen.
MeisjesFamkes werdenwaarden pas vanaffan 1871 totôf detalitten, hbsmar toegelatenhienen enpermysje hadden hiervoor toestemming vanfan de minister nodig.nedich; Vanafearst nei 1906 washienen dehja toelatingfrij vrijtagong.
VanafFan 1909 werdenôf veelwaarden in protte hbs'en opgenomen inyn lycea opnaam, waardoorsadat deit keuzekiezen tussentusken hbs en gymnasium eenien of twee jaar kon worden uitgesteld. In verband hiermee konden lycea vooral bij een tweejarige brugperiodetwa eenjier zesjarigeútsteld HBS-opleidingwurde aanbiedenkoe. <br>
InYn 1917 werdwaard de 5-jarigejierrige hbs alsas tariedingsschooltariedingsskoalle voorfoar de exacteeksakte universitaireuniversitêre richtingenrjochtingen officieeloffisjeel erkend. <br>
InYn [[1924]] werdwaard de bestaandebesteande hbs omgedoopt inyn hbs-b metmei eenklam sterkeop wis- en natuurkundige componentnatuerkunde en werdwaard alsas opvolgeropgolger vanfan de [[Hannelsskoalle]] de literêr-ekonomyske hbs-a ingevoerdopset, waardêr't deekonomy nadruken opmoderne economischetalen vakkenit enwichtichst modernewienen. talenNei lagit tredde jier moast de kar makke wurde. DeIn splitsing1937 vondkrige plaatsek nade hethbs-a derdestúdzjerjochten foar de jaaruniversiteit.
In 1937 krige ek de hbs-a stúdzjerjochten voor de universiteit.
==Talittingseksamen==
LeerlingenLearlingen vanfan de zesdesechde klasklasse vanfan de [[legere skoalle]] moestenmoasten eenin toelatingsexamentalittingseksamen doendwaan om totfoar hbs, gymnasium of lyceum te worden toegelaten.IedereEltse middelbaremiddebere schoolskoalle hadhie zijnin eigen toelatingsexamentalittingseksamen; somssomtiden werdorganisearre hetskoallen toelatingsexamenút gezamenlijkien georganiseerdplak doormeiinoar alleit middelbare scholen in een bepaalde plaatstalittingseksamen. NaNei de [[EersteEarste WereldoorlogWrâldkriich]] schafteskafte [[Johannes Theodoor de Visser|minister de Visser]] voorit detalittingseksamen hbsfoar de toelatingsexamenshbs afôf. ToenIt inwaard hetlykwols tsien veldjier alomletter werdwer geklaagdynfierd datdoe't de hbs werdte overstroomdfolle doorlearlingen leerlingenfan mette eenleech minderenivo [[begaafdheid]],oan voerde [[Marius Alphonse Marie Waszink|minister Waszink]] ze tsien jaar later weer inoanluts. DatDêr stuittewaard de toevloedtafloed vanfan leerlingenlearlingen overigensnet niet.minder In het tijdvak zonder toelatingsexamens groeide het aantal leerlingen op hbs-en van 23454 naar 32086 (met 36 procent)fan. TienYn jaardy laterperioade waren het er ondanks denaam opnieuwit ingevoerdetal talatingsexamenslearlingen 47588mei (4812% procentpersint meer)ta.<ref name=ensie1 />
==Eineksamen==
De eerste eindexamensearste hbs-eineksamens werdenwienen afgenomen inyn [[1866]].<ref>[http://www.nvvw.nl/page.php?id=7899 Harm Jan Smid, rubriek 'Het Geheugen'], Tijdschrift Euclides, jaargang 85, nummer 2, bladzijde 80-82, oktober 2009</ref> ErDer warenwienen 38 deelnemersdielnimmers, waarvandêr't 15 nietfan net op eenin reguliere hbs haddenwest gezetenhienen. ErDer slaagdenslaggen 23 [[kandidaat|kandidaten]]. De eindexamenseineksamens warenwienen per [[provincie]]provinsje georganiseerdorganisearre. Een commissieIn benoemdkommisje doorfanwegen de [[Kommissaris fan de Keninginne]] namnaam de examenseksamens afôf. InDe dekommisje commissiebestie zatenút schooldirecteurenskoaldirekteuren en lerarenleararen uitút de betreffendeprovinsje dy't it provincieoanbelange.<ref>[http://www.nvvw.nl/page.php?id=7899 Lourens van den Brom, Toelatingsexamens tot de universiteiten], Tydskrift [[Euclides (tijdschrift)|Euclides]], jaargang 85, nummer 2, bladzijde 74, oktober 2009</ref> ZijSy stelden hetit schriftelijkskriftlik exameneksamen op en regeldenregelen hetit aanvullendeoanfollend mondelingmûnling.
As rechtgeaardwiere [[Liberalisme|liberaal]] hadhie Thorbecke maarmar weinigin bytsje regels vastgelegdfêstlein. ToenDoe't aanoan hetit diploma rechtenrjochten verbondenferbûn werdenwaarden, kwamen erkamen snelder meerrillegau gedetailleerdemear voorschriftenfoarskriften. Op de scholenskoallen groeidewaakste eenin echtewiere examencultuureksamenkultuer.
Om [[1910]] hinne kwamkaam erit eenlanlik landelijkskriftlik schriftelijk eindexameneksamen. InYn [[1920]] stoptenwie it dien mei de provincialeprovinsjale commissieskommisjes meten de mondelingeit examensmûnling. DieDy werdenwaarden voortaantenei afgenomenôfnomd doortroch deskundigensaakkundigen (zogeheten gecommitteerdenkommitearren) benoemdbeneamd doortroch de [[Ministearje van Underwiis, Kultuer en Wittenskip|Minister fan Underwiis]].
==Ferfolchstúdzje==
==Verder studeren==
EenYn't earstoan joech it hbs-diploma gaf aanvankelijk slechtsallinne toegangtagong totta de polytechnischepolytechnyske hogeschoolhegeskoalle, de huidige [[Technische Universiteit Delft]] fan no, de RijksRyks hogerehegere landlân- tuintún- en [[Agrarisch opleidingscentrum|bosbouwschool]]boskbouskoalle, de huidigetsjintwurdigew [[Wageningen Universiteit en ResearchcentrumResearchsintrum]], diedy't pasearst inyn [[1905]], respectievelijkrespektyflik [[1917]] totta hetit hogerheger onderwijsûnderwiis gerekendrekkene werdenwaarden. EenEk anderejoech mogelijkheidde tothbs verderetagong studie wasoan de inyn [[1913]] opgerichteoprjochte [[NederlandseNederlânske Economische Hogeschool|Nederlandse Handelshogeschool]]Hannelshegeskoalle, de huidige [[Erasmus Universiteit Rotterdam]] fan no.
In de faculteit van de [[genêskunde]] kon men met het hbs-diploma alle examens tot en met het [[arts]]examen afleggen. Voor een wittenskiplike promoasje tot [[doctor]] in de genêskunde was echter tot [[1918]] een gymnasiumdiploma nodig. Veel Nederlandse artsen promoveerden daarom in het buitenland. Ook legden veel hbs'ers tijdens hun studie het [[steatseksamen]] [[gymnasium]] af, dat wel volledige toegang tot de universiteit gaf. Vanaf 1918 werden studenten met een diploma hbs (vanaf [[1924]]: met een diploma hbs-b) ook toegelaten tot de fakulteit van de [[wiskunde|wis-]] en [[natuerkunde]].
| 