Skuorbot: ferskil tusken ferzjes
Nije Side: {{wurk}} thumb|It blieden fan toskfleis troch skuorbot '''Skuorbot''' of '''skuorbûk'''(ek wol ''scorbuut'' of asorbinesoerrdefisjinsje) is de namme foar in... |
(Gjin ferskil)
|
De ferzje fan 18 jul 2010 om 10.21
Skuorbot of skuorbûk(ek wol scorbuut of asorbinesoerrdefisjinsje) is de namme foar in sykte as gefolch fan in lange tiid tekoart oan fitamine-C sa't dat yn eardere iuwen by sealju op de grutte feart in protte foar kaam.
Oan dizze side wurdt noch wurke! Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út oant de skriuwer mei de side klear is. |
---|
Symptomen en behanneling
Symptomen van scheurbuik zijn onder meer zwellingen en bloedingen van het toskfleis, slapte, stijve en pijnlijke ledematen en inwendige bloedingen. Er is geen sprake van een specifieke buikaandoening. Onbehandelde scheurbuik is op den duur dodelijk, maar de behandeling is eenvoudig; vitamine C inname.
Vitamine C is mede verantwoordelijk voor de productie van kollageen. Dat is een eiwit dat instaat voor stevigheid van biostructuren. Indien niet voldoende vitamine C aanwezig is zal dit eiwit zijn functie niet of slecht kunnen uitvoeren. Als eerste zullen bloedvaatjes het begeven en zo bloedingen veroorzaken.
Skiednis
De Britse marinearts James Lind (1716-1794) was de eerste die een verband legde tussen de symptomen van scheurbuik en het eten van citrusvruchten. In wat gezien kan worden als de eerste randomized clinical trial toonde hij de effectiviteit aan. Vervolgens werd ter voorkoming van de ziekte sitroensop of it goedkeapere limoensop brûkt, wat de Engelse mariniers de bynamme 'Limeys' opleverde. [1]
Eerder werd ook wel een aftreksel van lepelblad met jenever gebruikt.
Halverwege de 18e ieu kwam men er ook achter dat ook het eten van het goed houdbare soerkoal het optreden van scheurbuik kon voorkomen.
Fatale vormen van scheurbuik komen sinds het begin van de 20e eeuw niet meer voor in Nederland en België. De diagnoaze wordt een enkele maal nog wel eens gesteld bij iemand met een zeer onvolwaardig dieet.
Etymology
It wurd skuorbot is in ferbastering fan it Latynske scorbus.
De stofnamme foar fitamine C is asorbinesoer, ôflaat fan a-scorbus, wat 'tsjin skuorbot' betsjut.
Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|
Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Scurvy fan Wikimedia Commons. |