François Haverschmidt: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
No edit summary
Aliter (oerlis | bydragen)
Oanfollings, meast yn de bibliografy
Rigel 1:
[[Image:Haverschmidt.jpg]]
'''François Haverschmidt''' ([[Ljouwert]], [[14 febrewaris]] [[1835]] – Schiedam, [[19 jannewaris]] [[1894]]) wie in dichter en dûmny. As dichter wie er ferneamd ûnder de namme '''Piet Paaltjens'''.
 
François Haverschmidt waard yn 1835 berne op de Foarstreek yn Ljouwert as soan en sechde bern fan sân fan de apteker/wynhanneler Nicolaas Theodorus Haverschmidt. Syn mem Geeske kaam út it dûnmysslachtedûmnysslachte Bekius. De lytse François wie faak yn [[Damwâld]] te finen, dêr't syn pake François Bekius, nei wa't er neamd wie, dûmny wie.
 
François Haverschmidt waard yn 1835 berne op de Foarstreek yn Ljouwert as soan fan de apteker/wynhanneler Haverschmidt. Syn mem kaam út it dûnmysslachte Bekius. De lytse François wie faak yn [[Damwâld]] te finen, dêr't syn pake, nei wa't er neamd wie, dûmny wie.
François besleat om de leasten fan syn pake te folgjen. Nei de Latynske Skoalle kaam der by Haverschmidt, wat we no depressiviteit neame, nei foarren. In jier letter waard er ynskreaun oan de teologyske fakulteit yn [[Leyen]]. Yn Leyen waard de 'moderne lear' dosearre. Foar de gefoelige studint Haverschmidt hie dat gefolgen. Hy wie rjochtsinnich grut brocht. Hy smiet dy gefoelens fan him ôf troch him yn it studintelibben te jaan. Dêr hat syn twadde persoanlikheid, Piet Paaltjens, stâl krigen.
 
Line 8 ⟶ 10:
De ferhâlding mei de nije gemeente wie net bêst. Haverschmidt liet blike dat er frijsinnich wie en de gemeente wie otterdoks. Boppedat koe hy him net ynlibje yn de opfettings fan syn gemeente. Hy hat wol besocht om brêgen te slaan, mar dat is him net slagge.
 
Haverschmidt libbe wer op as er yn in lyksinnige gemeente preekje mocht of as er frege waard foar nutslêzings. Hoewol't hy ôfskie nommen hie fan Piet Paaltjens, hat derer in swiere tiid trochmakke yn de Foudgumer pastorije. Syn ûnwissens en beslútleazens hawwe dêr ek in grutte rol by spile.
 
Haverschmidt wurdwurdt sjoen as ien fan de mûglike skriuwers fan it [[Oera Linda Boek]], in fantasije boekmystifikaasje oer in grutte Fryske beskaving dy't fergien is.
 
Yn 1882 krige er in berop nei [[DenDe Helder]]. Hy hat it oannommen en yn Foudgum is noch ferloofd.
 
Yn 1894 hat ds. Haverschmidt yn [[SchiedamSkiedam]], yn in swiere depresje, in ein oan syn libben makke.
 
==Bibliografy (net folledich)==
It meastpart fan it wurk fan Haverschmidt ferskynde oarspronklik yn blêden of bleau yn hânskrift, allinnich brûkt yn foardrachten. In dizze list stean de boeken, dêr't yn de rin fan tiid in part fan de teksten yn ferskynden, wêrfan mar in lyts part yn syn libbensdagen:
*Snikken en Grimlachjes (1867)
* 1863 - Sinterklaasvertelling, of, Hoe het afliep met drie zoontjes wier moeders iets voor hen kochten tot Sint Nicolaas (''[[Sinteklaas]]teltsje, of, Hoe it ôfrûn mei trije soantsjes fan wa de memmen harren wat koften ta Sint Niklaas'')
*Familie en Kennissen (1876)
* 1867 - Snikken en Grimlachjes (1867''Snikken en grimpkjes'')
*Nagelaten Snikken (gearstâld troch Hans van Straten, 1971)
* 1876 - Familie en Kennissen (1876''Famylje en kunde'')
* Uit geest en gemoed: toespraken (''Ut geast en moed: taspraken'')
* 1961 - Nagelaten Snikken (gearstâld''Neilitten snikken'', gearstald troch [[Hans van Straten, 1971]])
* 1981
** Ter gelegenheid van ... (''Ta ...'')
** Twee voordrachten (''Twa foardrachten'')
* 1982
** Leven en sterven van Jelle Gal (''Libben en stjerren fan Jelle Gal'')
** Steek af naar de diepte
* 1983 - Met gedempte stem - (''Mei sêft lûd'')
* 1987 - Eene Kerstvertelling (''In krystfertelling'')
* 1988
** De drie zonen van het lied (''De trije soannen fan it liet'', taskreaun oan Haverschmidt)
** Uitgedelgde schuld (''Dylge skuld'')
* 1990
** Louw de Lieger (''Louw de liger'')
** Totdat de raadselachtige droom van ons leven uit is (''Oant de riedselige dream fan ús libben oer is'')
** Wat liefheeft, dat moet scheiden, wat leeft, rijpt voor het graf (''Wat leavet, dat moat skiede, wat libbet, rypet foar it grêf'')
* 1991
** Het verhaal van Oom Jan en ander proza (''It ferhaal fan Omke Jan en oar proaza'')
** Wat buigt gij u neder, o mijne ziele, en wat zijt gij onrustig in mij? (''Wat bûgje jo jo del, o myn siele, en wat binne jo ûnrestich yn my?'')
* 1992 - Op dit nationale en huislijk feest ... (''Op dit nasjonale en húsk feest'')
* 1993 - Verzamelde gedichten in handschrift (''Sammele fersen yn hânskrift'', gearstald [[troch Hans van der Sloot]])
* 1994
** Winteravondvertellingen (''Winterjûnfertellings'')
** Terug in mijn geboortestad en twa oare teksten fan François Haverschmidt (''Wer yn myn bertestêd ...'')
* 1998 - Souvenir Beekhuizen 1870 (''Sûvenir Beekhuzen 1870'', tegearre mei: Souvenir Beekhuizen 1998 - [[John Jansen van Galen]])
* 2000 - Reis van Leeuwarden naar Antwerpen (''Reis fan [[Ljouwert]] nei [[Antwerp]].'')
 
[[en:FrançoisPiet HaverschmidtPaaltjens]]
[[nl:Piet Paaltjens]]