Wikipedy

Godshûs (gebou foar earetsjinst): ferskil tusken ferzjes

Skiednis ynteraktyf trochsjen
←Toan eardere ferskillenNeikommende ferskillen →
Content deleted Content added
FisueelWikitekst
Aliter (oerlis | bydragen)
12.468 edits
L Timpels yn natoerreligys feroare ta Timpel: Algemien iental
Aliter (oerlis | bydragen)
12.468 edits
Oanpast oan nije titel
Rigel 1:
In '''timpel''' is in gebou foar de útoefening fan [[godstsjinst]].
De measte [[natoerreligys]] meitsje gjin gebrûk fan '''timpels''' of oare godshuzen; se hâlde harren earetsjinsten gewoan yn 'e iepen loft, yn 'e hûs of yn in tinte. Dat wol net sizze dat yn natoerreligys timpels hielendal net foarkomme.▼
 
== Kristendom ==
Sa bouden de [[Maya's]] fan súdlik [[Meksiko]], [[Guatemala]] en [[Belize]] en de [[Azteken]] fan sintraal Meksiko, foar't se yn kontakt kamen mei de Jeropeänen, ûntsachlike piramiden en grutte timpels, dy't sjoen waarden as stylearre foarmen fan hillige bergen. En by de folken fan 'e [[Pueblo-kultuer]] fan 'e [[Feriene Steaten fan Amearika|Amerikaanske]] steaten [[Nij-Meksiko]] en [[Arizona]] ([[Tiwa]], [[Tewa]], [[Towa]], [[Keresan]], [[Hopi]] en [[Zuñi]]) wie it sintrum fan it doarp, sawol boukundich as religieus, de ''kiva'', in spesjaal fertrek foar yndividuële en mienskiplike religieuze rituëlen.▼
De timpel fan it [[Kristendom]] is de [[tsjerke]].
 
== Islam ==
Op [[Hawaiï]] waarden timpels, of ''heiau'', boud fan lavastien. Fierwei de measte wienen wijd oan de rein- en fruchtberensgod Lono of oan 'e oarlochsgod Kukailimoku. Yn 'e timpels stienen û.m. houten goadebylden, dy't ''kii'' neamd waarden. Mear nei it suden ta, op [[Tahity]], waarden de goaden oanbean yn iepenlofttimpels, besteande út rjochthoekige pleinen mei in piramidefoarmich platfoarm, dy't ''marae'' neamd waarden. Der waarden û.m. feesten, spirituële seremoanjes, dûnsen, muzykútfierings en [[offerrituëlen yn natoerreligys|offerrituëlen]] holden. Alle ''marae'' fan Tahity en de measte ''heiau'' fan Hawaiï waarden ferneatige troch warbere Westerske misjonarissen, dy't fan 'e midden fan 'e njoggentjinde ieu ôf de eilannen fan 'e [[Stille Súdsee]] berikten.▼
De timpel fan de [[Islam]] is de [[moskee]].
 
*== [[Natoerreligys]] ==▼
De [[Navajo]], út 'e Amerikaanske steaten [[Nij-Meksiko]] en [[Arizona]], bouwe gjin timpels, mar hawwe in hiel aparte manear ûntwikkele om mei de goaden te kommunisearjen, nammentlik troch it meitsjen fan saneamde sântekenings. Sântekenings binne tydlike skilderijen fan droege en mealde materialen, dy't binnendoar op 'e flier makke wurde. Se byldzje it Hillige Folk út en tsjinje as alter. Der binne mear as achthûndert ferskillende, minusjeus fêststelde sântekenings, elk ferbûn mei beskate hillige lieten, gebedens en seremoanjes.▼
▲De measte [[natoerreligys]] meitsje gjin gebrûk fan '''timpels''' of oare godshuzen; se hâlde harren earetsjinsten gewoan yn 'e iepen loft, yn 'e hûs of yn in tinte. Dat wol net sizze dat yn natoerreligys timpels hielendal net foarkomme.
 
▲Sa bouden de [[Maya's]], fan súdlik [[MeksikoBelize]], [[Guatemala]] en súdlik [[BelizeMeksiko]], en de [[Azteken]] fan sintraal Meksiko, foar't se yn kontakt kamen mei de Jeropeänen, ûntsachlike piramiden en grutte timpels, dy't sjoen waarden as stylearre foarmen fan hillige bergen. En by de folken fan 'e [[Pueblo-kultuer]], fan 'e [[Feriene Steaten fan Amearika|Amerikaanske]] steaten [[Nij-Meksiko]] en [[Arizona]] ([[Tiwa]], [[Tewa]], [[Towa]], [[Keresan]], [[Hopi]] en [[Zuñi]]) wie it sintrum fan it doarp, sawol [[boukunde|boukundich]] as religieus, de ''kiva''[[Kiva]], in spesjaal fertrek foar yndividuële en mienskiplike religieuze rituëlen.
 
▲Op [[Hawaiï]] waarden timpels, of ''heiau'', boud fan lavastien., en Fierweifierwei de measte wienen wijd oan de rein- en fruchtberensgod [[Lono]] of oan 'e oarlochsgod [[Kukailimoku]]. Yn sa'en timpelstimpel, in ''heiau'', stienen û.m. houten goadebylden, dy'tde ''[[kii'' neamd waarden]]. Mear nei it suden ta, op [[Tahity]], waarden de goaden oanbean yn iepenlofttimpels. Sa'n timpel, besteandein ''marae'', bestie út rjochthoekigein pleinenrjochthoekich pleinn mei in piramidefoarmich platfoarm, dy't ''marae'' neamd waarden. Der waarden û.m. feesten, spirituële seremoanjes, dûnsen, muzykútfierings en [[offerrituëlen yn natoerreligys|offerrituëlen]] holden. Alle ''marae'' fan Tahity en de measte ''heiau'' fan Hawaiï waarden ferneatige troch warbere Westerske misjonarissen[[misjonaris]]sen, dy't fan 'e midden fan 'e njoggentjinde19e ieu ôf de eilannen fan 'e [[Stille Súdsee]] berikten.
 
▲De [[Navajo]], út 'e Amerikaanske steaten [[Nij-Meksiko]] en [[Arizona]], bouwe gjin timpels, mar hawwe in hiel aparte manear ûntwikkele om mei de goaden te kommunisearjen, nammentlik troch it meitsjen fan saneamde sântekenings. Sântekenings binne tydlike skilderijen fan droege en mealde materialen, dy't binnendoar op 'e flier makke wurde. Se byldzje it Hillige Folk út en tsjinje as alter. Der binne mear as achthûndert ferskillende, minusjeus fêststelde sântekenings, elk ferbûn mei beskate hillige lieten, gebedens en seremoanjes.
 
== Sjoch ek ==
* [[Hillige plakken yn natoerreligys]]
▲* [[Natoerreligys]]
* [[Offerrituëlen yn natoerreligys]]
 
== BoarnenLiteratuer ==
* Bendure, G., Bendure en Friary, N. Friary, ''Hawaii'', Hawthorn, 1997.
* Borsboom, A., Borsboom en Ploeg, A. Ploeg, ''Stille Zuidzee'', Amsterdam/DenDe Haach, 1992.
* Brosnahan, T., Brosnahan en Keller, N. Keller, ''Guatamala, Belize & Yucatán - La Ruta Maya'', Hawthorn, 1997.
* Collins, R., ûnder redaksje fan, ''Indianen - De oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika'', ûnder redaksje fan R. Collins, Amsterdam, 1995.
* Fuentes, C. Fuentes, ''De Spaanse erfenis - Vijf eeuwen Spaanse invloeden in Latijns Amerika'', Houten, 1992.
* Noble, J., e.o.Noble en oaren, ''Mexico'', Hawthorn, 1998.
* Rachowiecki, R. Rachowiecki, ''Southwest USA - Arizona, New Mexico, Utah'', Hawthorn, 1995.
* Wheeler, T., Wheeler en Carillet, J.B. Carillet, ''Tahiti & French Polynesia'', Hawthorn, 1997.
* Wood, M. Wood, ''Op Zoek naar de Bronnen van Onze Beschaving'', Utert, 1993.
* Wouters, H. Wouters, ''Volken en Stammen - Noord-Amerika'', Amsterdam, 1974.
Opfrege fan "https://fy.wikipedia.org/wiki/Godshûs_(gebou_foar_earetsjinst)"