Wikipedy

Bad Nijeskâns: ferskil tusken ferzjes

Skiednis ynteraktyf trochsjen
←Toan eardere ferskillenNeikommende ferskillen →
Content deleted Content added
FisueelWikitekst
No edit summary
No edit summary
Rigel 1:
{{wurk}}
[[Ofbyld:Hoofdwacht Nieuweschans.jpg|thumb|250px|De Haadwacht yn de Voorstraat]]
[[Ofbyld:Topografie Nieuweschans 1933.jpg|thumb|260px250px|Nieuwe-Schans op [[topografyske kaart]] fan 1933]]
|[[Ofbyld:Nieuweschans_kerk+hoofdwacht.jpg|thumb|260px250px|Garnizoenstsjerke fan Nijeskâns]]▼
'''Bad Nijeskâns''' ([[Grinslânsk]]: ''(Nij) Schaanze''; [[Dútsk]]: ''Bad Neuschanz''), oant maart 2009 '''Nieuweschans''' hjitten, is in [[grins]]plak en [[kueroarde]] yn de gemeente [[Oldambt (gemeente)|Oldambt]]) yn de [[Nederlân]]se provinsje [[Grinslân]]. It is de meast noardlik lizzende grinsoergong fan Nederlân. Oat 1990 foarme Nijeskâns in selstannige gemeente. Op 1 jannewaris 2007 hei Nijeskâns 1510 ynwenners.<ref>[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=70904NED&D1=9&D2=12377-12380&D3=l&HD=080608-1715&HDR=T&STB=G1,G2 CBS Statline]</ref>
 
Line 14 ⟶ 15:
Troch ynpolderjen kaam de skâns hieltyd fierder it lân yn te lizzen en ferlear it syn bestsjutting. Yn [[1815]] waard de festing ferlitten troch it garnizoen en yn [[1870]] waard by [[Keninklik Beslút]] bepaald dat Nijeskâns gjin festing mear wie. Yn [[1882]] waarden de festingwurken oersljochte en de grêften tichtsmiten. Nei it oanlizzen fan it spoar festige meast lânbouyndústry har hjir.
 
Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] kamen de treinen út [[Kamp Westerbork]] ûnderwiesûnderweis nei de [[ferneatigingskamp]]en (fral yn [[Poalen]]), oer Nijeskâns. Dêr waard it Nederlânske treinpersoniel ferfongen troch in Dútse bemanning.
 
Yn de santiger jierren is de festing rekonstuearre en sûnt [[1974]] is de kearn fan it doarp beskerme.
 
Yn [[1985]] waard it kueroard [[Fontana Bad Nieuweschans|Fontana]] iepene nadatnei zoutsâlt mineraalrijkwetter, [[bronwater]]mei wasin ontdektsoad oare mineralen, ûntdutsen wie op in djipte fan 630 meter diepte. Dit kuuroordkueroard trokluts inyn 2008 ongeveersa'n 180.000 bezoekers en wist een groteminsken, meerderheid vandat de gemeenteraadgemeenterie fan van [[Reiderlân (gemeente)|Reiderlân]] gie op 12 novimber 2008 teakkoard doen instemmen metmei de naamsveranderingnamsferoaring vanfan hetit dorpdoarp totyn Bad Nieuweschans, hetgeen op 1 april 2009 werdwaard goedgekeurdit doorbeslút hetgoedkard Ministerietroch vanit BinnenlandseMinistearje Zakenfan Ynlânske Saken. DeIt taheakjen toevoegingfan 'Bad' (vanfan hetit [[Aldheechdúts]]e 'bat' voorfoar "waarm baaie") moetmoast meermear DuitseDútse bezoekersbesikers trekkennei naarFontane Fontanalûke.
 
== Ekonomy en ferfier ==
InYn Bad Nijeskâns ishat een kartonfabriekin gevestigdkartonfabryk vanfan Smurfit [[Kappa Triton]] Solid Board. DezeIt ontstondfabryk inûnstie yn 1888 alsas de StrokartonfabriekStrokartonfabryk De Dollard, maarmar sindssûnt 1975 wordtwurdt [[oudâld papier]] alsas grondstofgrûnstof gebruiktbrûkt.
 
Het station Nieuweschans ligt feitlik yn [[Oudezijl]], een buurtschap die aan de andere kant van de [[Westerwoldse Aa]] ligt. Oudezijl wordt no bij Bad Nieuweschans gerekend. [[Hamdijk]] en [[Booneschans]] zijn buurtschappen ten zuiden van Bad Nieuweschans.
Line 28 ⟶ 29:
 
Te water is Bad Nieuweschans bereikbaar via de [[Westerwoldse Aa]] en het [[B.L. Tijdenskanaal]] dat even ten zuiden van het dorp uitmondt in de eerst genoemde waterweg. Beide kanalen zijn in gebruik bij de pleziervaart. De Westerwoldse Aa verbindt Bad Nieuweschans via de [[Dollard]] en de [[Iems]] met de [[Waadsee]].
 
== It besjen wurdich ==
{{wrapper}}
▲|[[Ofbyld:Nieuweschans_kerk+hoofdwacht.jpg|thumb|260px|Garnizoenstsjerke fan Nijeskâns]]
|-
|[[Ofbyld:Oldambt_001.jpg|thumb|260px|Glêsblazerij Old Ambt]]
|}
* De Hoofdwacht dateert uit 1631 en bevindt zich aan de Voorstraat. Verder is er ook een aantal monumentale woonhuizen aanwezig.
* De Oude Remise is een voormalige locomotievenremise uit 1876, die als zodanig nog goed herkenbaar is. Tegenwoordig is het een cultureel centrum, met daarin een expositieruimte, een toeristisch informatiepunt en een koffieschenkerij ondergebracht.
* De Nederlands-hervormde kerk dateert uit 1751 en was ooit in gebruik als garnizoenskerk.
* Ook is de oude synagoge nog aanwezig, alsmede een Joadse begraafplaats.
* Voorts is in Nieuweschans het [[Vestingsmuseum]] gevestigd aan de Kanonnierstraat.
* Galery [[Wiek XX]] aan de Molenstraat is een gerenommeerde galerie met veel eigentijdse kunst.
* [[Glasblazerij Old Ambt]] aan de Hamdijk, waar het oude ambachtelijk glasblazen nog wordt gepraktiseerd door glêskeunstner [[Johan de Vries]].
* [[Galerie Ka]] gevestigd in de voormalige brandweerkazerne aan de Voorstraat. Hier vindt men werk van de keunstners [[Carla van den Berg]] en [[Klaas Russchen]].
* Bad Nieuweschans telt 46 rijksmonumenten.
 
{{Boarnen|boarnefernijing=<references/>}}
Opfrege fan "https://fy.wikipedia.org/wiki/Bad_Nijeskâns"