Bad Nijeskâns: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
No edit summary
wurkleas
Rigel 1:
[[File:Locatienieuweschans.png|thumb|250px|Lizzing Nijeskâns]]
{{wurk}}
[[Ofbyld:Hoofdwacht Nieuweschans.jpg|thumb|250px|De Haadwacht yn de Voorstraat]]
[[Ofbyld:Topografie Nieuweschans 1933.jpg|thumb|250px|Nieuwe-Schans op [[topografyske kaart]] fan 1933]]
[[Ofbyld:Nieuweschans_kerk+hoofdwacht.jpg|thumb|250px200px|Garnizoenstsjerke fan Nijeskâns]]
'''Bad Nijeskâns''' ([[Grinslânsk]]: ''(Nij) Schaanze''; [[Dútsk]]: ''Bad Neuschanz''), oant maart 2009 '''Nieuweschans''' hjitten, is in [[grins]]plak en [[kueroarde]] yn de gemeente [[Oldambt (gemeente)|Oldambt]]) yn de [[Nederlân]]se provinsje [[Grinslân]]. It is de meast noardlik lizzende grinsoergong fan Nederlân. Oat 1990 foarme Nijeskâns in selstannige gemeente. Op 1 jannewaris 2007 hei Nijeskâns 1510 ynwenners.<ref>[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=70904NED&D1=9&D2=12377-12380&D3=l&HD=080608-1715&HDR=T&STB=G1,G2 CBS Statline]</ref>
 
Ut reden fan de protte histoaryske gebouwen is it doarp in [[beskerme doarpsgesicht]].
[[Ofbyld:Nieuweschans, zicht op Westerwoldse Aa 2007-05-20 11.26.JPG|thumb|left|180px200px|De Westerwoldse Aa by Bad Nijeskâns]]
 
== Skiednis ==
Troch [[oerstreaming]]enoerstreamingen binne yn de 14e en [[16e ieu]] grutte lapen lân troch de [[Dollard]] ferswolge. Sûnt waard úteinsetten mei it weromdriuwen fan de see, troch [[polder|ynpoldering]] en it befoarderjen fan oanslykjen. Hjirtroch waard ek it strategysk wichtige grinsgebiet útwreide. De Nije- of '''LangeakkerschansLangeakkerskâns''' waard oanlein yn [[1628]], yn de [[Tachtichjierrige Oarloch]], doe't it plak noch oan de Dollard lei.
 
Dizze nije [[skâns]] wie in ûntwerp fan yngenieur [[Matthijs van Voort]] en krige de foarm fan in regelmjittige fiifhoeke mei [[bastion]]s, mei wâlen en in [[grêft]] rûnom. De skâns krige in regelmjittich strjittepatroan mei yn it midden in eksersysjeterrein. Benoarden waard in [[slûs]] oanlein om it gebiet ûnderstrûpe litte te kinnen ([[inundaasje]]). Yn de 17e en [[18e ieu]] waard de festing noch fierder fersterke en útwreide.
 
Troch ynpolderjen kaam de skâns hieltyd fierder it lân yn te lizzen en ferlear it syn bestsjutting. Yn [[1815]] waard de festing ferlitten troch it garnizoen en yn [[1870]] waard by [[Keninklik Beslút]] bepaald dat Nijeskâns gjin festing mear wie. Yn [[1882]] waarden de festingwurken oersljochte en de grêften tichtsmiten. Nei it oanlizzen fan it spoar festige meast lânbouyndústry har hjir.
Rigel 22:
 
== Ekonomy en ferfier ==
Yn Bad Nijeskâns hat inde kartonfabryk fan Smurfit [[Kappa Triton]] Solid Board. It fabryk ûnstie yn 1888 as de Strokartonfabryk De Dollard, mar sûnt 1975 wurdt âld papier as grûnstof brûkt.
 
HetIt stationstasjon NieuweschansNijeskâns ligtleit feitlik yn [[Oudezijl]], eenin buurtschapbuorskip die aanoan de andereoare kant vanfan de [[Westerwoldse Aa]] ligt. Oudezijl wordtwurdt no bijby Bad NieuweschansNijeskâns gerekendrekkene. [[HamdijkHamdyk]] en [[BooneschansBooneskâns]] zijn buurtschappen tenbinne zuidenbuorskippen vanbesuden Bad NieuweschansNijeskâns.
 
De [[RijkswegRykswei 7|A7]] vanuit de stadút [[GroningenGrins (stadstêd)|GroningenGrins]] sluitslút hierhjir aanoan op de [[Bundesautobahn 280|/A280]] bijby [[Bunde (Dútslân)|Bunde]] inyn [[Dútslân]]. InYn [[2002]] is deit spoorlijnspoar NieuweschansNijeskâns – [[Leer (stadstêd)|Leer]] ([[OostEast-FrieslandFryslân]]) heropendfannijs iepene.
 
TeBad waterNijeskâns is Badoer Nieuweschansit bereikbaarwetter viate berikken fia de [[Westerwoldse Aa]] en hetit [[B.L. Tijdenskanaal]] dat evenkrekt tenbesuden zuidenit vandoarp het dorp uitmondt inyn de eerstearstneamde genoemde waterwegmûnet. Beide kanalen zijn inwurde gebruikbrûkt bijtroch de pleziervaartplezierfeart. De Westerwoldse Aa verbindtferbynt Bad NieuweschansNijeskâns viatroch de [[Dollard]] en de [[Iems]] metmei de [[Waadsee]].
 
{{Boarnen|boarnefernijing=<references/>}}