Runen: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
Luckas-bot (oerlis | bydragen) L Bot - derby: la:Runae |
L [[]] |
||
Rigel 1:
[[Ofbyld:Futhark.png|right|thumb|Noardlike runenalfabet:<br>f-u-th-a-r-k]]
'''Runen''' (of it ''runeskrift'') is it âldst-bekende [[skrift]] dat yn Germaanske lannen brûkt waard; it bestiet út letters
== Historysk ==
[[Ofbyld:Runen angelsaechsisch.jpg|right|thumb|Angelsaksyske runenalfabet 'futhork'.]]
Rune-ynskripsjes binne bekend fan sa. [[
De runetekens waarden, neist harren deiske gebrûk, ek foar it [[wiersizzen]] brûkt: omt elk skriftteken de namme fan in wurd draacht, waarden hjiroan magyske betsjuttings takend. It
Tige bekende antike rune-yskripsjes binne:
Rigel 15:
* '''GUTANI O WIHAILAH''' (''„der Goaten erfdiel, wijd en hillich“'', folút moat der ''OÞAL WIH HAILAH'' stean): op de [[Ring fan Pietroassǎ]].
Yn it [[Sweden|Sweedske [[Dalarna]] waarden guon kalinders noch oant resinte tiden yn runen opsteld.
== Hjoeddeisk ==
Utsein dat elk teken in klank hat en brûkt wurde kin om mei te skriuwen, hat eltse rune ek in eigen namme en wurdt de runen ek in magyske betsjutting takind. Runen wurde tsjintwurdich soms bestudearre en brûkt troch [[Paganisme|paganisten]] om harren heidensk kultureel-histoaryske wearden en ek foar harren tawiisde magyske eigenskippen.
In foarbyld fan in soad foarkommend gebrûk ûnder inkele paganisten is it smiten fan runestiennen. Dit binne stiennen mei elk ien runeteken derop dy't tagelyk smiten wurde, wêrnei't der oan de struktuer fan de posysje fan'e sichtbere tekens op de fallen stiennen bepaalde betsjuttings ûntliend wurde kinne, oer bygelyks ynsjoch yn in sitewaasje, fraach of in op de takomst rjochte saak. De betsjutting fan in rune is negatyf as it symboal op de kop stiet. De yndividuele betsjutting
== Oarsprong ==
|