Antiochje: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
nedige side ( fan nl:)
 
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
wurkleas
Rigel 1:
[[Ofbyld:Antioch Saint Pierre Church Front.JPG|thumb|''Sint Pitertsjerke yn Antiochje'']]
[[Ofbyld:AntiochK Ortodox.jpg|thumb|''OtetrdokseOtterdokse tsjerke'']]
'''Antiochje''' ([[Turks]]: ''Antakya''; [[Gryksk]]: ''Αντιόχεια η επί Δάφνη, Αντιόχεια η επί Ορόντου of Αντιόχεια η Μεγάλη''; [[Latyn]]: ''Antiochia ad Orontem''; of ''Antiochia dei Siri''), is de [[haadstêd]] fan de [[Turkije|Turkse]] provinsje [[Hatay (provinsje)|Hatay]]. ITIt leit by de [[Middellânske See]] ten noarden fan [[Libanon]] en ten westen fan [[Syrje]]. De stêd hat ± 150.000 ynwenners. De fiertaal yn Antiochje is meast [[Turksk]].
 
== Skiedis ==
Antiochje wie yn de Aldheid de haadstêd fan it [[Seleusiden|Seleusidyske Ryk]] en letter fan de [[Romeinske Ryk|Romeinske]] provinsje [[Syrje]].
{{wurk}}
Antiochje waard yn [[300 f.Kr.]] troch [[Seleucus I Nicator]] (een van de generaals van [[Alexander de Grote]]) gesticht oan de rivier [[Orontes]] en al snel tot hoofdstad verklaard. Dit betekende een verschuiving van het machtscentrum van [[Babylon (Babel)|Babylon]] in [[Mesopotamië]] nei Syrje. Seleucus en zijn opvolgers stichtten elders nog andere steden met de naam Antiochië.
 
Antiochje waard yn [[300 f.Kr.]] troch [[Seleucus I NicatorNikator]] (eenien vanfan de generaals vanfan [[AlexanderAleksander de GroteGrutte]]) gestichtstifte oan de rivier [[Orontes]] en al snelgau totta hoofdstadhaadstêd verklaardferklearre. Dit betekendebetsjutte eenin verschuivingferskowing vanfan hetit machtscentrummachtssintrum vanfan [[Babylon (Babel)|Babylon]] inyn [[MesopotamiëMesopotaamje]] nei Syrje. Seleucus en zijnsyn opfolgers stiften opvolgersop stichttenoare eldersplakken nognoch andereoare stedenstêden metmei de naamnamme AntiochiëAntiochje.
Al snel groeide de stad uit tot een grutte [[metropoal (stêd)|metropoal]], mei troch de vele handelswegen vanuit [[Aazje]] die hier samenkwamen en de grote haven in het naburige [[Seleucopolis|Seleucia]]. Ze werd een van de belangrijkste [[hellenisme|hellenistische]] cultuurcentra en kwam op de tweede plaats na [[Aleksandrje]] yn [[Ptolemaeïsch Egypte|Egypte]]. De stad fungeerde lange tijd als één van de westelijke eindpunten van de [[siderûte]].
Ook in de [[Romeinse Rijk|Romeinse]] periode bleef ze één van de grootste steden van het rijk. Meerdere [[keizer]]s verfraaiden Antiochië met grote [[tempel]]s en andere openbare gebouwen.
 
Al snelgau groeide de stad uitstêd totút eenta grutte [[metropoal (stêd)|metropoal]], mei troch de velesoad handelswegenhannelswegen vanuitút [[Aazje]] diewei hierdy't samenkwamenhjir gearkeamen en de grotegrutte haven inyn hetit naburigeoanbuorjende [[SeleucopolisSeleukopolis|SeleuciaSeleukia]]. ZeSe werdwaard eenien vanfan de belangrijkstewichtichsste [[hellenisme|hellenistischehellenistysske]] cultuurcentrakultuersintra en kwamkaam op deit tweedetwadde plaatsplak nanei [[Aleksandrje]] yn [[PtolemaeïschPtolemaeysk Egypte|Egypte]]. De stadstêd fungeerdewie lange tijd alstiid éénien vanfan de westelijkewestlike eindpunteneinpunten vanfan de [[siderûte]].
De stad spile een belangrijke rol in de ontwikkeling van het vroege [[christendom]] en wordt meermaals genoemd in het boek [[Handelingen van de Apostelen]]. Volgens de overlevering was de [[Grot van Sint Petrus]] de plaats waar de apostelen [[Paulus (apostel)|Paulus]] en [[Barnabas]] samen kwamen. Het [[Grieks-orthodox patriarchaat van Antiochië|Patriarchaat van Antiochië]] was de zetel van één van de vijf christelijke [[Patriarchaat (kerk)|Patriarchaten]] binnen het Romeinse Rijk.
Ek yn de [[Romeinske Ryk|Romeinske]] perioade bleau it ien fan de grutste stêden fan it ryk. Meardere [[keizer]]s ferfraaiden Antiochje mei grutte [[timpel]]s en oare iepenbiere gebouwen.
 
De stad spile in wichtige rol yn de ûntwikkeling fan it iere [[kristendom]] en wurdt meardere kearen neamd yn it boek [[Hannelingen fan de Apostels]]. Neffens de oerlevering wie de [[Grot fan Sint Petrus]] it plak dêr't de apostels [[Paulus (apostel)|Paulus]] en [[Barnabas]] gear kamen. It [[Gryksk-otterdoks patriargaat fan Antiochje|Patriargaat fan Antiochie]] wie de setel fan ien fan de fiif kristlike [[Patriarchaat (tsjerke)|Patriargaten]] binnen it Romeinske Ryk.
De stêd raakte in verval na de [[Romeins-Perzische oorlogen|Perzische invasie]] in [[540]] en de verovering door het islamitische [[Arabische rijk]] in [[636]]. De belangrijkste oorzaak was, naast de herhaaldelijke plunderingen en verwoestingen, de verschuiving van de handelsroutes die veelal via [[Constantinopel]] gingen nadat dit de hoofdstad werd van het Oost-Romeinse Rijk.
 
De stêd rekke yn ferfal nei de [[Romeins-Perzyske oarloggen|Perzyske ynvaazje]] yn [[540]] en de ferovering troch it islamityske [[Arabyske ryk]] yn [[636]]. De grutste oarsaak wie, neist de iderkear wer plonderings en ferwoastings, de ferskowing fan de hannelsrûtes dy't faak oer [[Konstantinopel]] gienen neidat dit de haadstêd waard fan it East-Romeinske Ryk.
Yn de 11e ieu wisten de Byzantijnen de stad te heroveren op de Arabieren maar in [[1084]] maakten de [[Seltsjoeken]], tijdens een van de vele [[Byzantijns-Seltsjoekse oorlogen]], zich meester van Antiochië.
 
Yn de [[11e ieu]] wisten de ByzantijnenByzantinen de stadstêd te heroverenweroverjen op de Arabieren maarmar inyn [[1084]] maaktenmakken de [[Seltsjoeken]], tijdensyn eenien vanfan de velesoad [[ByzantijnsByzantysk-SeltsjoekseSeltsjoekske oorlogenoarloggen]], zichhar meestermaster vanfan AntiochiëAntiochje.
De [[Kruistocht|kruisvaarders]] veroverden de stad in [[1098]] onder leiding van [[Bohemund I]]. Tijdens het beleg zou de heilige [[Sint-Joris (heilige)|Sint-Joris]] verschenen zijn. De kruisvaarders maakten van Antiochië de hoofdstad van het [[Prinsdom Antiochië]], één van de [[kruisvaardersstaten]].
 
De [[Krústocht|krúsfarders]] feroveren de stêd yn [[1098]] ûnder lieding fan [[Bohemund I]]. By it belis soe de hillige [[Sint-Joaris (hillige)|Sint-Joaris]] ferskynd wêze. De krúsfarders makken fan Antiochje de haadstêd fan it [[Prinsdom Antiochje]], ien fan de [[krúsfarderssteaten]].
Antiochje waard ferovere troch de [[Mammelukken]] yn [[1268]]. Yn [[1322]] vielen de [[Mongoolse Rijk|Mongoolse]] legers de stad binnen. Ze werd zo grondig verwoest dat ze nooit meer uitsteeg boven een provinciestad. Haar rol als handelsstad werd overgenomen door het naburige [[Iskenderun]].
 
Antiochje waard ferovere troch de [[Mammelukken]] yn [[1268]]. Yn [[1322]] vielenfoelen de [[MongoolseMongoalske RijkRyk|MongoolseMongoalske]] legers de stadstêd binnen. ZeSe werdwaard zosa grondigyngreven verwoestferwoaste dat zeit nooitneat meermeard uitsteegas bovenin eenprovinsjestêd provinciestadwurde soe. HaarHar rol alsas handelsstadhannnelsstêd werdwaard overgenomenoernomd doortroch hetit naburigeoanbuorjende [[Iskenderun]].
Nei de [[Earste Wrâldoarloch hearde '''Antiochje''' earst ta it [[Frankryk|Frânse]] [[mandaatgebiet]] [[Syrje]], mar yn [[1939]] waard de stêd Turks grûngebiet.
 
Nei de [[Earste Wrâldoarloch]] hearde '''Antiochje''' earst ta it [[Frankryk|Frânse]] [[mandaatgebiet]] [[Syrje]], mar yn [[1939]] waard de stêd Turks grûngebiet.
 
== It besjen wurdich ==