Eeltsje Boates Folkertsma: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
Abe Westra (oerlis | bydragen) Nije side Eeltsje Boates Folkertsma |
Oanfollings trijemanskip; ferskaat |
||
Rigel 1:
'''Eeltsje Boates Folkertsma''' (
== Jongfriezen ==
Eeltsje Boates Folkertsma kaam út in grifformeard fermidden, wêr’t Kuyper yn hege holden waard. Hy waard oplaad foar ûnderwizer oan de kweekskoalle yn [[Dokkum]]
==
Folkertsma wie sterk beynfloede troch wat yn de [[Nederlânske literatuer]] de [[Tachtigers]] neamd
== Blêden==
▲Folkertsma wie sterk beynfloede troch wat yn de Nederlânske literatuer de Tachtigers neamd wurde. Dêrtroch is it wurk fan Folkertsma foar de hjoeddeiske lêzer net maklik te lêzen. Hy woe foaral it Frysk ferheffe ta in kultuertaal. Dat die er as romantikus, realisme en troch syn leauwe. Folkertsma syn oertsjûging wie, dat as it Frysk gjin literêre foarm hie, de taal ferdwine soe.
Yn 1920 begûn er mei it ienmans tydskrift
Folkertsma krige út it fermidden fan it KFS ek wer nije maten. [[Fedde Schurer]], [[
▲Yn 1920 begûn er mei ienmans tydskrift ''Tsjûgenis''. Doe fûn er oanslúting by it Kristlik Frysk Selskip. Hy hat meiwurke oan ''Yn ús eigen tael'' en waard yn 1928 redakteur fan ''De Stim fan Fryslân''. Yn 1945 waard hy lid fan kommisje fan redaksje fan it ''Frysk Deiblêd''. Yn 1949 waard hy ek redakteur fan it literêre blêd ''De Tsjerne''. Dêrneist skeau hy yn mear blêden. Folkertsma syn wurk is dêrtroch tige ferspraat rekke. <br>
Yn [[1924]] waard Folkertsma de lieder fan it Kristlik Frysk Selskip. Sa spile er ek mei yn de hiele [[Fryske beweging]]. By alles wat der tusken de beide
▲Folkertsma krige út it fermidden fan it KFS ek wer nije maten. [[Fedde Schurer]], [[ Ulbe van Houten]] en [[Inne de Jong]] fielden harren ynspirearre troch it wurk fan Folkertsma.
Yn [[1940]] die it al gau bliken dat de Dútsers, wêrûnder Eastfriezen, belangstelling hienen foar de Fryske beweging. Om nazifikaasje fan de beweging tsjin te gean, waard [[31 july]] 1940 in trijemanskip yn ‘t libben roppen fan Ds. [[Jacob Jetzes Kalma]] foar it [[Selskip foar Fryske Taal en Skriftekennisse]], Folkertsma foar it Kristlik Frysk Selskip en [[Rintsje Pieters Sybesma]] út de mear nasjonaal-sosjalistyske streaming. Dizze mylde foarm fan kollaboraasje waard opset as beskerming tsjin slimmere nasjonaal-sosjalistyske ynfloed.
▲==Folkertsma yn de Fryske beweging.==
Yn jannewaris [[1941]] krigen Kalma en Folkertsma lykwols spul mei Sybesma, en besletten as twamanskip fierder te gien. Hja koenen sa lykwols de waaksende ynfloed fan de Dútsers net tsjinhâlde. Yn 1942 krigen de Fryske net-Dútsksinde blêden gjin papier en oare fasiliteiten mear. It twamanskip is doe noch in jier fierder gien mei in paad út te lizzen foar de tiid fan nei de oarloch. Ein [[1943]] waard het twamanskip troch de beiden opheft.
▲Yn 1924 waard Folkertsma de lieder fan it Kristlik Frysk Selskip. Sa spile er ek mei yn de hiele Fryske beweging. By alles wat der tusken de beide Wrâldoarloggen oprjochte is hat Folkertsma mei oan ‘e widze stien. <br>
==Bibeloersetting==
Om 1920 hinne besleaten it Kristlik Frysk Selskip en it [[Nederlânsk Bibelgenoatskip]] dat der in Fryske oersetting fan de [[Bibel]] komme soe. De opdracht dêrfoar krige dr. [[G.A. Wumkes]]. Guon fûnen Wumkes syn Frysk oan de minne kant en dêrom waard Folkertsma beneamd om tafersjoch op it goede Frysk te hâlden. Dit hat der ta laat dat Folkertsma eins de einredakteur
== Oplieder==
▲Om 1920 hinne besleaten it Kristlik Frysk Selskip en it Nederlânsk Bibelgenoatskip dat in Fryske oersetting fan de Bibel komme soe. De opdracht dêrfoar krige dr. [[G.A. Wumkes]]. Guon fûnen Wumkes syn Frysk oan de minne kant en dêrom waard Folkertsma beneamd om tafersjoch op it goede Frysk te hâlden. Dit hat der ta laat dat Folkertsma eins de einredakteur wurden is, Yn 1933 kaam it Nije Testamint ree en it Alde Testamint wie yn 1943 klear. Op 29 oktober 1943 is de nije oersetting oan it Fryske folk oanbean. <br>
Yn 1925 waard [[Afûk|Algemiene Fryske Underrjocht Kommisje]] (AFUK) oprjochte.
▲Yn 1925 waard Algemiene Fryske Underrjocht Kommisje (AFUK) oprjochte. Yn fan de taken fan de AFUK is it ûnderwizen yn it Frysk. Folkertsma waard al gau oanlutsen as begelieder. In protte Friezen binne sa fan Folkertsma yn ‘e knepen fan it Frysk op ‘e hichte brocht. <br>
Yn [[1959]]
▲Yn 1945 waard de Fryske akte ynsteld. Dêr wie Folkertsma fan it begjin ôf as dosint oan ferbûn.
De lêste jierren fan Folkertsma
▲==De wegere Gysbert Japckspriis==
▲Yn 1959 krige Folkertsma foar syn boek ''Eachweiding'' ferskynd yn 1950 de Gysbert Japickspriis fan Deputearre Steaten. Folkertsma soe Folkertsma net west hawwe as de priis net wegere hie. As motyf joech hy op dat dit boek te min omtinken krige hie.
▲De lêste jierren fan Folkertsma binne net lokkich west. Syn geast waard dizich. Hy is oerbrocht nei de psychiatrysk sikehûs yn Frjentsjer, wêr’t er ek ferstoarn is.
|