Bloedfet: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
L Bot - derby: nl:Bloedvat |
L red. en sa |
||
Rigel 1:
[[Ofbyld:Arteriessystem.png|right]]
In '''bloedfet''', soms foutyf ''ier'' neamd, is ûnderdiel fan de [[bloedsomrin]]. Minsken en oare sûchdieren, mar bygelyks ek fisken en fûgels, hawwe ferskate soarten bloedfetten:
* [[Slachier]]en of artearjen (Lat. arteria, mv. arteriae) - Dit binne de bloedfetten dy't streekrjocht fan it [[hert]] aftûkje om in orgaan fan bloed te foarsjen. Troch de pompwurking fan it hert, sil de druk yn de slachieren pulsatyf wêze. Men kin it [[bloed]] yn de slachieren klopjen fiele., bygelyks yn de [[polsslachier]] (''arteria radialis''). Op twa útsûnderingen nei transportearje de slachieren [[Disoerstof|soerstofryk]] bloed. Twa slachieren transportearje soerstofearm bloed, nammentlik: de longslachieren (''arteriae pulmonales''), dy't fan it hert nei de longen ta
* Lytse artearjen of [[arteriole]]n - Dit binne lytse bloedfetsjes mei rûntespierkes yn de wand dy't gearlûke kinne of ûntspanne. Sa soargje se foar it fernauwen of
* [[Hierfet]]ten of [[kapilêr]]en - Dit binne tige tinne bloedfetten dy't oant djip yn it weefsel doorkringe. Se slute oan op de arteriolen. Inkel yn de hierfetten bart útwikseling fan soerstof, fiedingsstoffen en ôffalstoffen.
* Lytse ieren of [[fenule]]n.
* [[Ier (anatomy)|Ieren]], ek wol
* [[Poarte-ier]]en - Dit binne bloedfetten dy't twa [[orgaan|organen]] ûnderling ferbine en net streekrjocht yn ferbining stean mei it hert. Yn it minsklik lichem sitte twa poarteieren:
** [[Leverpoarte-ier|Vena porta hepatis]]: fan it termkanaal, útsein it rektum, streekrjocht nei de lever, dêr't it bloed opnij in hierfetstelsel ynstreamt. Yn de lever wurde fiedingsstoffen en ôffalstoffen, opnomd út it spiisfertarrinsgorgaan, út it bloed helle. it sûkergehalte fariearret sterk troch de wikseljende opname derfan yn de term.
** [[Hypofysepoarteier]]: De oare poarteier sit yn it de holle en soarget foar it streekrjocht transport fan bepaalde [[hormoan|hormoanen]] tusken de [[harsens]] en de [[hypofyze]].
== Undersykstechniken ==
By it lichaamlik ûndersyk binne slachieren werom te kennen troch pulsaasjes. Dizzen binne
Bloedfetten kinne ôfbylde wurde
* [[Echografy]]. Dit wurdt faak kombinearre mei [[doppler-ûndersyk]]. It [[doppler-
* [[Angiografy]]. Op gewoane [[röntgenfoto]]'s binne
* [[MRI-skenner|MRI-skens]] meitsje bloedfetten ek sichtber. MR-angio is in spesjale ynstelling fan de MRI-skenner om de fetten ôf te byldzjen.
== Lingte en
Yn de ûndersteande tabel de mienskiplike lingte en folume van bloedfetten. <ref>Boarne: ''Nectar, VWO Bovenbouw, Biologie, deel 1.'' </ref>
{| class="wikitable" width="35%"
! Bloedfet || Lingte || Folume (cm<sup>3</sup>)
Rigel 41:
|}
{{boarnen|boarnefernijing
<
}}
|