Keunstmjittige ynseminaasje: ferskil tusken ferzjes

Foar it fokken fan kij en bargen yn de fleis- en molkyndustry wordt hast allinnich mar mei keunstmjittige ynseminaasje wurke. Net folle bedriuwen hâlde sels manlike bisten. Spesjale bedrijvenbedriuwen zijnbinne gerichtrjochte op hetit houdenhâlden vanfan stierenbollen en berenbearen metmei zeertige goede kwaliteiten; dezedizze bedrijvenbedriuwen zorgensoargje dan voorfoar de kunstmatigekeunstmjittige inseminatieynseminaasje bijby veelin boerderijensoad pleatsen. OokEk inyn de paardenfokkerijhynstefokkerij, plomfeefokkerij en bijehâlderij wurdt kunstmatigekeunstmjittige inseminatieynseminaasje veelvuldigfaak toegepasttapast.

* VoordelenFoardielen vanfan kunstmatigekeunstmjittige inseminatieynseminaasje zijnbinne onderûnder meermear, dat de kanskâns op overdrachtoerdracht vanfan seksueel overdraagbareoerdraachbere ziektensykten verminderdfermindere wordtwurdt, dat men hetit sperma vanfan goede fokdierenfokbisten bovendienboppedat kanfertinje verdunnenkin (en hierdoorhjirtroch meermear vrouwelijkefroulike dierenbisten kanbefruchtsje bevruchtenkin) en dat erder geengjin geografischegeografyske belemmeringen meermear zijnbinne omoam aanoan hetit sperma vanfan eenin goed fokdierfokbist te komenkommen. BovendienBoppedat kankin sperma ingevrorenynferzen wordenwurde zodatsadat zelfssels nanei hetit overlijdenferstjerren vanfan hetit dierbist nognoch sperma beschikbaarbeskikber blijftbliuwt.

* NadelenNeidielen zijnbinne hetit vermengenfermingen vanfan de genetischegenetyske basis vanfan eenin ras (denktink maarmar aanoan hetit stelselmatiggeregeldwei inkruisenynkrusen metmei [[Holstein-FriesianFrisian]] inyn hetit [[zwartbontswartbûnt koeienraskoweras]]). ZoSa vermindertfermindert deit diversiteitferskaat, en ontstaanûntsteane erder [[genetyske sykte]]n. EenIn voorbeeldfoarbyld is bovine leukocyte adhesion deficiency ([[BLAD]]) dat veroorzaaktferoarsake werdwaard doortroch eenin [[genmutatiegenmutaasje]] inyn hetit [[DNA]] vanfan eenin succesvollesúksesfolle [[fokstierfokbolle]].

It wie yn Nederlân doktor [[Jan Siebenga]] dy't de earste pioniersarbeid ferrjochte foar de KY by kij. Fanút syn praktyk yn [[Aldeberkeap]] waarden de earste kij keunstmjittich befruchte en it earste ''KY-keal'' waard op [[5 desimber]] [[1935]] by Jan Werner te [[Elslo]] berne. Dizze resultaten wektenkrigen ynternasjonaal safolle belangstelling, dat der al gau fan ferskate universiteiten út Amearika, Ingelân en Itaalje professors nei `Doctor Jan` kamen om de technyk fan de KY-master te wurden. HhjirtrochHjirtroch waard hy in soad frege sprekersprekker op in soad ynternasjonale forums en waard syn wurk en ûnderfining heech wurdearre.