Willem IV fan Oranje-Nassau: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
→Bern: oers |
wurkleas |
||
Rigel 2:
'''Willem IV Karel Hindrik Friso''' ([[1 septimber]] [[1711]], [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] – [[22 oktober]] [[1751]], [[De Haach]] yn Paleis Huis ten Bosch), wie [[prins fan Oranje]] en greve fan [[Hûs Nassau|Nassau-Dietz]]. Hy wie de earste erfsteedhâlder fan de Republyk fan de Sân Feriene Provinsjes. Hy wie yn syn dwaan en litten foarnaam, freedsum en minlik minsk, mar hie in soad te krijen mei in swakke sûnens en in fergroeiing fan syn rêch.
== Jeugd ==
Willem Karel Hendrik Friso waard
Willem IV krige mear as de wenstige opfieding fan aadlike bern. De prins studearre oan de [[Universiteit fan Frjentsjer]] en oan de [[Universiteit Utert]]. Willem IV spruts meardere talen (
Syn beneaming hie in soad fuotten
== Houlik ==
[[Ofbyld:MarijkeMeumetKinderen.jpg|thumb|''In jonge Willem IV mei syn mem en suster'']]
Al yn [[1721]] wie der sprake fan in houlik mei [[Anna fan Hannover]]. De Ingelske ambassadeur William Cadogan, de earste greve Cadogan, dy't mei [[Munter (famylje)|Margaretha Cecilia Munter]] troud wie, spile mooglik in grutte rol. De ûnderhannelingen foar it houlik fan Prinses Anna mei de Nederlânske foarst soene tolve jier duorje. Soks kaam meast troch de ynternasjonale polityk. Nei de dea fan Kening-Steedhâlder William/Willem III, yn it [[Twadde Steedhâlderleaze Tiidrek]], wienen Pruisyske en ek Ingelske diplomaten en juristen drok dwaande om foar harren foarst oanspraak te meitsjen op de begearlike titel 'Prins fan Oranje', mei alle hjirby hearrende emoluminten en besittings.
Doe't de erfenis fan steedhâlder Willem III regele waard yn in
Op [[21 oktober]] [[1733]] gie hy foar it Gerjocht fan Ljouwert yn [[ûndertrou]].<ref>[http://www.tresoar.nl Tresoar -
[[Georg Friedrich Händel|Händel]], dy't Anna en har jongere sussen klavesimbel- en muzykles jûn hie, en har as syn bêste learling beskôge,
Yn Amsterdam waard it pear op [[8 maaie]] [[1734]] mei sa'n bytsje animo ûntfongen troch boargemaster [[Lieve Geelvinck]], dat it paar al nei in heal oere besluet om troch te reizgjen nei Ljouwert.
Yn Ingelân wie hy troch de [[universiteit fan Oxford]] mei in eare-doktoraat betocht en trede hy ta ta de [[Frijmitselderij]]. By syn weromkommen yn de
== As steedhâlder ==
[[Ofbyld:StadhouderWillemIV(3).jpg|thumb|''Steedhâlder Willem IV'']]
Yn 1740 bruts fannijs de [[Eastenrykske Suksesjeoarloch]] út, wêryn Eastenryk en Frankryk foar elkoar oer stiene. De Republyk keas yn 1747 de kant fan Eastenryk, om sa in buffersône tusken de republyk en Frankryk yn stân te hâlden, wêrnei't Frânske troepen de súdlike Nederlannen binnenfoelen. Yn in pear wike tiid feroveren de troepen fan [[Loadewyjk XV fan Frankryk|Loadewyk XV]] de wichtichste plakken yn Sieusk-Flaanderen. Yn panyk waard de prins op [[2 maaie]] [[1747]] beneamd
Op 11 maaie 1747 die de prins syn yntree yn Amsterdam. As begroeting wienen net allinnich de boargemaster, mar ek alle predikanten oanwêzich. Wa't gjin oranje droech rûn de kâns yn de grêft dondere te wurden. Sels de hyns en ek de oksen op wei nei de slachter wienen der mei fersierd.<ref>{{Aut|Evenhuis, R.B.}} (1974): ''Ook dat was Amsterdam'', diel IV, side 282.</ref> Yn novimber fan datselde jier folge ferheffing ta [[erfsteedhâlder]] fan de Republyk, wêrby't ek de opfolging yn froulike line regele waard, want Willem IV hie doe allinnich mar in dochter. Hjirmei kaam in ein oan it [[Twadde Steedhâlderleaze Tiidrek]]. De organisator wie de porseleinferkeaper [[Daniël Raap]], in reedlik [[Doelisten|Doelist]], dy't de Oranjegesinde befolking mobilisearre.
Line 31 ⟶ 30:
Syn wichtichste riejouwers wiene greve [[Willem Bentinck|Bentinck]] en [[Mattheus Lestevenon]]. Yn de nije [[regearingsreglemint]]en krige de erfsteedhâlder mear ynfloed op de beneamingen. In soad ôfsette froedskipsleden krigen lykwols nei ferrin fan tiid harren setel werom. In beslút dat him net yn dank ôfnomd waard; de positive stimming ûnder de befolking foar de prins oer sloech finaal om, neffens [[Loadewyk Ernst fan Brunswyk-Lüneburg-Bevern]] yn in brief oan syn nicht [[Maria Theresia]].
Willem krige te krijen mei in weromrinnende ekonomy. It
Willem IV stelde in soad belang yn in oanstelling fan [[Loadewyk Ernst fan Brunswyk-Lüneburg-Bevern|Loadewyk Ernst, hartoch fan Brunswyk-Wolfenbüttel]] doe't syn sûnens efterút gie. Anna fan Hannover nom de rinnende saken oer. Willem IV stoar op 22 oktober 1751 yn De Haach nei in kuer yn [[Aken (stad)|Aken]]. De beierdiging wie op [[4 febrewaris]] 1752 yn de [[Grêfkelder fan Oranje-Nassau|grêfkelder fan de Oranjes]] yn Delft. De erfsteedhâlder waard opfolge troch syn trije jier âlde soan. Anna fan Hannover naam de lânssaken waar oant 1759; Fryslân beneamde har skoanmem [[Maria Louise fan Hessen-Kassel|Marijke Meu]], dy't de funksje fan regintesse útoefene oant 1765.
Line 44 ⟶ 43:
== Ferskaat ==
Om 1750
{{Boarnen|boarnefernijing=
* http://www.herenvanholland.nl/eigenaar.cfm?eigenaarnummer=124
-------
[[Ofbyld:Logo Kwissipedy.png|thumb|right|30px|''[[Kwissipedy|>]]]]▼
<references/>
}}
▲[[Ofbyld:Logo Kwissipedy.png|thumb|right|30px|''[[Kwissipedy|>]]]]
[[Kategory:Greve fan Nassau]]
[[Kategory:Hûs Oranje-Nassau]]
|