Tûzen-en-ien Nacht: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
wurkleas
L stikje red. oars net
Rigel 1:
[[Ofbyld:Arabian nights manuscript.jpg|thumb|''Arabysk manuskript fan tûzen-en-ien-nacht, grif 14e-ieusk'']]
[[Ofbyld:Mille et Une Nuits en Arabe.JPG|thumb|''Tûzen-en-ien-nacht yn it Arabysk'']]
De fertellingen fan '''Tûzen-en-ien-nacht''' ([[Arabysk]]: الف ليلة وليلة / ''alf laila wa-laila'', "'tûzen nachten en in nacht"', [[Perzysk]]: هزار و یک شب / ''Hezar-o-yek shab'') foarmje in samling ferhalen yn de foarm fan in [[raamfertellingramtferhaal]] út it [[Midden-Easten]]. SommigeGuon fan dizze ferhalen binne âlder as de kristlike jiertelling. OareOaren komme út de [[Midsieuwen]].
== Skiednis ==
Lang waard tocht dat de ferhalen fan Tûzen-en-ien-nacht fan oarsprong Perzysk wienen. Dit blykt net sa te wêzen. Dizze ferhalen komme út ferskate Arabyske lannen en diels fan it [[Yndia]]askseYndiaaske subkontinint]]. SommigeGuon ferhalen komme fuort út in [[Jaïnisme|Jaïnistyske]] ferzje út de [[5e ieu]].<ref>Sjoch Emmanuel Georges Cosquin, 1922, ''Les contes indiens et l’occident'' Paris: Champion pagina: 290-301</ref>
 
Gedielten fan dizze ferhalebondel wienen yn Europa al bekend yn de [[18e ieu]]. De oarspronklike ferhalen wienen [[erotyk|eroatysk]] kleure. HjirtrochDêrtroch waard it ferhaal yn de Arabyske wrâld oant yn de 20e ieu net as echte literatuer sjoen, oars as yn Europa. Doe't de Britse avontoersman en ûntdekkingsreizger [[Richard Francis Burton]] yn [[1850]] in folsleine, mar earbere oersetting publisearre, waard hy fan [[pornografy]] beskuldige.
 
Yn letter tiden (1885-1888) waarden de ferhalen útjûn sûnder de eroatyske bestândielen en waarden se populêr as [[mearke]]es foar bern en folwoekseenfolwoeksenen. Soks barde oars mei hast alle mearkes, soks is bygelyks dúdlik te merkbiten yn de ferskate orintingenprintingen fan ''[[Kinder- und Hausmärchen]]'', wêrby't de seksuele eleminten yn lettere útjeften symboalysk beslreaunbeskreaun wurde. Nammers befette de dsamlingsamling mearkes fan de [[bruorren Grimm]] yn eardere printingen mear mearkes út Tûzen-en-ien-nacht as yn lettere printingen, wêrûnderdêr't dy wêropdêr't de Nederlânske oersetting op basearre is, ûnder binne. Dizzen waarden weilitten omt se net út it Dútske gebiet kamen. Dit barde bygelyks ek mei mearkes dy't opnomd wienen yn de bondel fan [[Charles Perrault]]).
 
Dochs binne de ferhalen út Tûzen-en-ien-nacht net allinnich pornografysk fan aard. Yn de bloeitiid fan de [[islam]] hantearre de [[mûllah]] dizze ferhalen om syn taharkersharkers in les te jaan. Troch de tiid hinne waard it ek [[folksterapy]]. In Perzyske arts en [[psychoterapeut]] hat de ferhalen brûkt yn de [[psychosomatysk]]e genêskunde foar it behanneljen fan konflikten en [[terapeutysk]]e situaasjes. Yn it boek "[[De Keapman en de Pappegaai]]" makke hy de tapassing fan dizze ferhalen tagonklik foar de lêzer.
 
De bekendste ferhalen út de samling binne: