|
It ûntstean fan it ''wurd'' "agnostisisme" is persys bekend: it ward foar it earst brûkt troch de biolooch en foarfjochter fan it Darwinistysk tinken [[Thomas Henry Huxley]] (de pake fan [[Aldous Huxley]], de skriuwer) op in gearkomst fan de ''Metaphysical Society'' yn 1869 te [[Londen]]. Letter lei hy yn detail út wat hy bedoelde mei de term, ûnder oare yn it essay Agnosticism (1889); Huxley beskriuwt himsels as ien dy't in frij sterke oertsjûging hat dat de fraach oft der in God is of net, "ûnoplosber" is. Yn dy sin stelt hy de term agnostisisme foar as in alternatyf tsjin dejingen dy't miene dat se wol kennis berikke kinne oer God.
In agnost ferskilt fan oare foarmen fan it [[Ateïsme]], dy't de stelling ynnimme dat der gjin God is omdat dêr gjin jildich bewiis foar is (het saneamde "sterk atheïsmeateïsme"). EenIn agnost stelt dat it net mogelijkmooglik is om hetit bestaanbestean vanfan hogerehegere machten aanoan te toanen (en likemin it net-bestaan). ▼▲In agnost ferskilt fan oare foarmen fan it [[Ateïsme]], dy't de stelling ynnimme dat der gjin God is omdat dêr gjin jildich bewiis foar is (het saneamde "sterk atheïsme"). Een agnost stelt dat it net mogelijk is om het bestaan van hogere machten aan te toanen (en likemin it net-bestaan).
It is belangrijkwichtich om op te merken dat de positieposysje vanfan in agnost eenin is metmei betrekking totta de kennis diedy't wewy (al danas nietnet) kunnenberikke bereikenkinne oer God. Dit is dus geengjin antwoordantwurd met betrekking totta wat eenin agnost gelooftleaut. EenIn agnost kankin bijvoorbeeldbygelyks claimenkleme dat eenin God per definitiedefinysje nietnet waarneembaarwaarnimber is doortroch mensenminsken, en voor dezedêrom redenkin kanhy hijsûnder zonderleauwe geloof inyn God zijnwêze; inyn dit gevalgefal overlaptoerlapet hijhy dus metmei de zogenaamdesaneamde zwakkereswakkere stromingenstreamingen vanfan atheïsmeateïsme (diedy't simpelwegsimpelwei zeggensizze "ik hebhaw geengjin geloofleauwe yn in een God", eenin nuancenuânse metmei hetit sterkere "erder is geengjin God"). AnderzijdsOan kande hijoare kant kin hy - ondanksal vanfynt meninger zijnde dat Godin onwaarneembaargod net waarnimber is - er tochdochs inyn gelovenleauwe; in dit gevalgefal is hijhy eenin agnostischagnostysk theïstteïst.
EenIn voorbeeldfoarbyld vanfan eenin agnostischagnostysk atheïstateïst is [[Robert Flint]], eenin voorbeeldfoarbyld vanfan eenin agnostischagnostysk theïstteïst is [[Søren Kierkegaard]]
In oare foarm fan hetit agnosticismeagnostisisme is hetit [[ApatheïsmeApateïsme]] (eenin samentrekkinggearlûking vanfan apathischapatysk en theïsmeteïsme), apatheïstenapateïsten stellen zichhar de vraagfraach oer it bestaanbestean derfan de godengoaden nietnet.
Soms maaktwurdt mennoch nogûnderskied eenmakke onderscheidtusken tussen zwakkeswakke en sterke agnosten. EenIn zwakkeswakke agnost beweertbeweart nietnet te wetenwitten ofoft God bestaatbestiet en eenin sterke agnost beweertbeweart dat hetit onmogelijkûnmooglik is te wetenwitten ofoft God bestaatbestiet.
HetIt huidigehjoeddeiske agnosticismeagnostisisme is inyn de [[19e eeuwieu]] ontstaanûntstien. BeroemdeFerneamde agnosten warenwienen [[Thomas Henry Huxley]], [[Charles Darwin]] en [[Bertrand Russell]]. Russells pamflet ''Why I Am Not a Christian'' is eenin klassiekeklassike tekst vanfan hetit agnosticismeagnostisisme.
De oudsteâldste agnost waswie de GriekseGrykske presocraatpresokraat [[XenophanesKsenofanes]] (ca.± 580-ca. ± 485 vf.ChrKr.) Hij schreef:
Als een andere oude agnost wordt wel [[Protagoras (filosoof)|Protagoras]] (480 - 410 v.Chr.) gezien, één van de [[Sofistiek|sofisten]]. Hij achtte het onmogelijk om het bestaan van de [[Griekse mythologie|goden]] te bewijzen. Een bekend citaat van Protagoras is: ''Van de goden weet ik niets: niet dat ze bestaan en evenmin dat ze niet bestaan''.
| 