Hert: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L r2.7.1) (Bot - derby: nl:Hart
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
oers
Rigel 1:
[[Ofbyld:Anatomy Heart Latin Tiesworks.jpg|thumb|''Hert fan de minsk'']]
It '''hert''' is in holle [[spier (anatomy)|spier]] dy't troch him gear te lûken [[bloed]] troch it lichem pompt. in ienfâldich ynsektehert bestiet út in holle buis diedy't afsa no en toedan samentrektgearlûkt en eenin kleineslutsje hoeveelheidfloeistof vloeistof inyn beweging houdthâldt, min ofofte meermear inyn éénien richtingrjochting maarmar zondersûnder geslotensletten vaatsysteemfettensysteem; eenin [[zoogdierensûchdieren|zoogdierhartsûchdierhert]] is eenin zeermear gespecialiseerdspesjalisearre orgaan metmei vierfjouwer afzonderlijkeôfsûnderlike, doortroch [[hertklep|kleppen]] gescheidenskate kamerskeamers diedy't samentegearre tweetwa pompen vormenfoarmje die eendy't in serieyn searje geschakeldeskeakele, maarmar verderfierders gescheidenskate ''long-'' en eenin ''lichaamscirculatielichemssirkulaasje'' op ganggong houdenhâlde.
{{wurk}}
== Lizzing en omlizende anatomy ==
Het hart is asymmetrisch van vorm (lijkt eigenlijk niet op een 'hartje' (♥) zoals dat vaak getekend wordt) en ligt in de thoraxholte nagenoeg midden achter het borstbeen, in het mediastinum (de ruimte tussen de twee longen). Pijn aan het hart wordt bijna altijd ook midden op het [[borstbeen]] gevoeld. Het hert ligt meer aan de linkerkant dan aan de rechterkant van het borstbeen. Het steekt slechts ongeveer 2 cm uit aan de rechterkant. In de linkerlong daarentegen zorgt het hart voor een diepe indeuking.
Het hart kan voorgesteld worden als een kegel. De top van de kegel wordt de apex genoemd, het grondvlak de basis. De apex ligt meer caudaal (naar onderen toe), ventraal (naar voren toe) en links dan de basis die meer cervicaal (naar boven toe), dorsaal (naar achteren toe) en rechts gelegen is. De as van de kegel verloopt dus schuin in de thorax.
Het hart grenst aan het [[middenrif]] (diafragma) met de ''facies diaphragmaticus''. Een tweede zijvlak van het hart grenst aan het borstbeen (sternum) en een aantal [[ribben]]. Dit is de ''facies sternocostalis''. Zoals eerder vermeld grenst het hart ook aan de linkerlong met de ''facies pulmonalis''. Deze facies pulmonalis wordt soms ook gezien als een overgang van de twee andere vlakken (een heel onscherpe overgang), daarom ook wel ''margo obtusus'' ('stompe rand') genoemd. De overgang tussen de facies sternocostalis en de facies diaphragmaticus aan de andere kant wordt de ''margo acutus'' genoemd. Deze overgang is wel scherp.
 
== Lizzing en omlizende anatomy ==
It hert wurdt helemaal omgeven door het [[hartzakje]], het pericard (''pericardium''). Dit bestaat uit een fibreus gedeelte en een sereus gedeelte. Dit laatste is een dubbelvlies rond het hart met een parietaal blad dat de binnenkant van het hartzakje bekleedt en een visceraal blad dat het hart zelf bekleedt, die in elkaar overgaan ter hoogte van de omslagplooien. Deze bevinden zich ter hoogte van de verschillende belangrijke arterieën en venen die respectievelijk het hart verlaten en binnenkomen. Het fibreuze gedeelte (het eigenlijke 'zakje') is op zijn beurt vergroeid met het middenrif. Op die manier wordt een overvulling van het hart verhinderd. De ruimte tussen visceraal en parietaal blad wordt de pericardiale ruimte genoemd en is normaal gevuld met (heel weinig) vocht. Dankzij dit vocht is het mogelijk dat deze bladen ten opzichte van elkaar verschuiven.
It hert is asymmetrysk fan foarm (liket eins net op in 'hertsje' (♥) sa't dat faak tekene wurdt) en leit yn de toraksholte sawat midden efter it boarstbien, yn it mediastinum (de romte tusken de twa longen). Pine oan it hert wurdt hast altiten ek midden op it [[boarstbien]] field. It hert leit mear oan de linkerkant as oan de rjochterkant fan it boarstbien. It stekt mar ± 2 sm út oan de rjochterkant. Mar yn de linkerlong soarget it hert foar in djippe yndûking.
HetIt harthert kankin voorgesteldfoarsteld wordenwurde alsas eenin kegel. De top vanfan de kegel wordtwurdt de apexapeks genoemdneamd, hetit grondvlakgrûnflak de basis. De apexapeks ligt meermear caudaalkaudaal (naarnei onderenûnderen toeta), ventraalfentraal (naarnei vorenfoaren ta toe) en links danas de basis diedy't meermear cervicaalservikaal (naarnei bovenboppen toeta), dorsaal (naarnei achterenefteren toeta) en rechtsrjochts gelegen isleit. De as vanfan de kegel verlooptferrint dus schuinskean inyn de thoraxtoraks.
HetIt harthert grenstgrinzet aanoan hetit [[middenrifmulruft]] (diafragma) metmei de ''facies diaphragmaticus''. EenIn tweedetwadde zijvlaksnijflak vanfan hetit harthert grenstgrinzet aanoan hetit borstbeenboarstbien (sternum) en eenin aantaloantal [[ribben]]. Dit is de ''facies sternocostalis''. ZoalsLykas eerderearder vermeldsein grenstgrinzet hetit harthert ookek aanoan de linkerlong metmei de ''facies pulmonalis''. DezeDizze facies pulmonalis wordtwurdt soms ookek geziensjoen alsas eenin overgangoergong vanfan de tweetwa andereoare vlakkenflakken (eenin heeltige onscherpeûnskerpe overgangoergong), daaromdêrom ookek welwol ''margo obtusus'' ('stompe randrâne') genoemdneamd. De overgangoergong tussentusken de facies sternocostalis en de facies diaphragmaticus aanoan de andereoare kant wordtwurdt de ''margo acutus'' genoemdneamd. DezeDizze overgangoergang is welwol scherpskerp.
{{wurk}}
It hert wurdt helemaalhielendal omgeven dooromjûn hettroch it [[hartzakjehertsekje]], hetit pericard (''pericardium''). Dit bestaatbestiet uitút een fibreus gedeelte en een sereus gedeelte. Dit laatste is een dubbelvlies rond het hart met een parietaal blad dat de binnenkant van het hartzakje bekleedt en een visceraal blad dat het hart zelf bekleedt, die in elkaar overgaan ter hoogte van de omslagplooien. Deze bevinden zich ter hoogte van de verschillende belangrijke arterieën en venen die respectievelijk het hart verlaten en binnenkomen. Het fibreuze gedeelte (het eigenlijke 'zakje') is op zijn beurt vergroeid met het middenrif. Op die manier wordt een overvulling van het hart verhinderd. De ruimte tussen visceraal en parietaal blad wordt de pericardiale ruimte genoemd en is normaal gevuld met (heel weinig) vocht. Dankzij dit vocht is het mogelijk dat deze bladen ten opzichte van elkaar verschuiven.
 
== Hertôfwikings ==