Kanker: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
→Medische behandeling: oers |
wurkleas |
||
Rigel 4:
* der binne sellen dy't har ûnbehearske fermannichfâldigje en dit dwaan bliuwe;
* de woekerjende sellen wreidzje har út yn omlizzend weefsel en rjochtsje hjir skea oan (ynvasive groei of ynfiltraasje);
* de woekerjende sellen ferspriede har ek nei fier wei lizzende plakken yn it lichem (metastasearring ofwol [[
Hast alle [[medysk spesjalisme|medyske spesjalismen]] hâlde
[[Ofbyld:Adenocarcinoma coli.jpg|thumb|''Preparaat fan [[adenokarsinoom]]'']]
Rigel 11:
It wurd "kanker" is ôflaat fan it Latynske wurd "cancer", dat oarspronklik "kreeft" betsjut. De sykte hjit yn it [[Dútsk]] ek noch altiten "Krebs". De namme is ûnder oare al troch [[Galenus]] oan de oandwaning jûn, omdat yn earder tiden de sykte werkend waard oan de opfallend reade, swolde bloedfetten tichtby de swolms, dy't de artsen fan doe tinken diene oan de reade poatsjes fan in [[kreeften|kreeft]].
Kanker is in oandwaning dy't skaaimerke wurdt troch de ûnbehearske groei fan weefsels troch in oanhâldende seldieling. Sûne sellen yn it lichem diele (proliferearje) inkeld as soks nedich is lykas wannear't bepaalde organen oan fernijing of werstelling ta binne. By dizze selproliferaasje krije de sellen ek in spesifike foarm en grutte, ôfhinklik fan haren funksje, wat wy kenne as [[seldifferinsjaasje]]. Dizze dieling en differinsjaasje stiet ûnder ynfloed fan meardere faktoaren: de útwindige faktoaren (hormoanen,
As ien of meardere sellen ûntsnappe oan dizze regulearjende meganismen kin dêrút in lokale swolm of tumor ûntstean. By de ûntregeling fan it komplekse gearwurking fan groeibefoarderjende en groeiremjende faktoaren yn it foardiel fan de groeistimulaasje kin der selwoekering optrede. De dielende sellen (nijgroei of neoplasy) hawwe faak harren normale foarm en funksje ferlern. Wy sprekke pas echt fan in kanker yn it gefal fan de kwea-aardige (of maligne) tumors. Dizzen binne,
== Epidemiology ==
[[Ofbyld:Thorax pa peripheres Bronchialcarcinom li OF markiert.jpg|thumb|''Boarstfoto mei kanker yn de linker long'']]
Yn Nederlân waarden yn 2003 neffens de [[Nederlânske kankerregistraasje]] rom 73.000 gefallen fan kanker fêststeld. Yn 10% fan dizze gefallen is al earder in foarm fan kanker diagnostisearre. Elk
* By manlju komme benammen de folgjende typen kanker foar: [[prostaatkanker]], [[longkanker]] en [[termkanker]].
* By froulju komme it meast foar: [[boarstkanker]], [[termkanker]] en [[longkanker]].
Rigel 29:
* [[Maligne lymfoam|lymfoamen]]
* [[leukemy|bloedkanker]] (leukemy)
* [[
* [[hûdkanker]]
* [[maachkanker]]
Rigel 39:
== Klachten ==
* Der ûntsteane swolms (''[[tumor]]s''). Hoewol't it wurd 'tumor' foar pasjinten faak in eangstige byklank hat betsjut it
* Kankerweefsel genêst net goed en begjint maklik te blieden. Bloedferlies (bg. by [[ûntlêsting]], [[urine]], út de [[tit]] of by [[hoast]]jen) is ien fan de wichtichste iere
* De swolms drukke op oare
* Kanker feroarsaket faak feroaring fan de stofwikseling en regulaasje dêrfan (''paraneoplastyske syndroamen''), wêrûnder:
** Ferhege hormoanproduksje.
Rigel 69:
Binnen de onkology bestaan as behannelingsopsjes:
* [[Sjirurgy]],
* [[
* [[Hypertermy]],
* [[
Ofhinklik fan de gefoelichheid foar it type behanneling fan de tumorsellen, en/of mooglikheid om it
Neist dizze behannelingen binne der ek nije
== Undersyksynstituten ==
|