El Niño: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
Rigel 13:
 
== Gefolgen ==
Ornaris wurdt it wetter voorfoar de westkust vanfan ZuidSúd-AmerikaAmearika aangevoerdoanfierd doortroch eenin zuidelijkesúdlike stromingstreaming diedy't koudkâld waterwetter uitút hetit [[ZuidpoolSúdpoal]]gebiedgebiet aanvoertoanfiert. Dat koudekâlde waterwetter is zeertige voedselfiedsel- en visrijkfiskryk. InYn eenin El Niño-jaarjier treedt echterlykwols eenin stromingstreaming op diedy't tropischtropysk oceaanwateroseaanwetter aanvoertoanfiert uitút de omgevingomjouwing vanfan IndonesiëYndoneezje en de [[FilipijnenFilipinen]] (1982-'83 en 1997-'98 respectievelijkrespektivelik 2,85 en 2,8 graden Celsius warmerwaarmer). Dat warmewaarme waterwetter bevatbefet veelfolle minder voedingsstoffenfiedingsstoffen en dus ookek veelfolle minder visfisk. VoorFoar de ZuidSúd-AmerikaanseAmerikaanske vissersfiskers betekentbetsjut dat eenin economischeekonomyske ramp. BovendienBoppedat verdamptferdampt hetit opgewarmdeopwaarme oceaanwateroseaanwetter snellerhurder danas normaal, waardoorwêrtroch't hetit normaal gesprokensprutsen útsûnderlik uitzonderlijkdroege drogegebiet gebiedyn in eenjier jaar vanfan El Niño wordtteistere geteisterdwurdt doortroch zwareswiere regenvalreinfal. Dit leidtliedt inyn de [[Andes]] vaakfaak totta [[aardverschuivingierdferkowing]]en en modder[[lawine]]s diedy'' int yn bewoondebewenne gebiedengebieten rampzaligeferskuorrende gevolgengefolgen kunnenhawwe hebbenkinne.
{{wurk}}
 
AanOan de andereoare kant vanfan de GroteGrutte OceaanOseaan, vanfan [[AustraliëAustraalje (continentkontinint)|AustraliëAustraalje]] totoant IndonesiëYndoneezje, zijnbinne de gevolgengefolgen ookek ernstigslim. DaarDêr leidtliedt El Niño juistkrekt totta eenin periodeperioade vanfan uitzonderlijkeútsûnderlike droogtedroechte, metmei allegrutte gevolgengefolgen van dien voorfoar de plaatselijkepletaslike [[landbouw]]lânbou. De uitzonderlijkeútsûnderlik krachtigekrêftige El Niño vanfan [[1997]]-[[1998|'98]] leiddelate bovendienboppedat totta grotegrutte [[bosbrand]]enboskbrânen inyn IndonesiëYndoneezje. PlaatselijkePleatslike boeren hebbenhawwe de gewoontegewoante om stukjesstikjes bosbosk plat te brandenbaarnen voorfoar nieuwenij akkersikkers. BrandjesBrantsjes diedy't snelgau dovenútgeane doortroch hetit vochtigefochtige, tropischetropyske klimaat. MaarMar alsas de regenrein in de El Niño-jaren uitblijft, kunnen ze uitgroeien tot catastrofale vuurzeeën. In 1997-'98 leidde dat tot ernstige smogvorming tot in [[Singapore]] toe. Bovendien, zo hebben [[Duitsland|Duitse]], Britse en Indonesische onderzoekers aangetoond, pompten de aanhoudende bosbranden zeker 2,6 miljard ton [[Kooldioxide|CO<sub>2</sub>]] in de atmosfeer. Daarmee leverden ze een forse wereldwijde en voelbare bijdragebydrage aanoan hetit [[broeikaseffectbroeikaseffekt]].
 
Ook in de rest van de wereld is het effect van El Niño groot. Zo is berekend dat de krachtige El Niño in [[1982]]-[[1983|'83]] wereldwijd een schade van 8,2 miljard dollar heeft veroorzaakt. De laatste El Niño van [[1997]]-[[1998|'98]] heeft volgens de [[Voedsel- en Landbouworganisatie]] in meer dan zestig landen aanleiding gegeven tot extreme weersomstandigheden. In totaal zijn 41 landen getroffen door overstromingen en 22 door droogte. De schade die de lêste El Niño heeft veroorzaakt was een veelvoud van het schadebedrag in 1982-'83. Overigens heeft El Niño ook positieve effecten. Zo komen er dan minder [[orkaan|orkanen]] voor boven de [[Atlantische Oceaan]] en it [[Caribisch gebied]], en is de winter gemiddeld minder strang yn it noarden fan de [[Feriene Steaten]].