El Niño: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
→Gefolgen: oers |
→Gefolgen: oers |
||
Rigel 13:
== Gefolgen ==
Ornaris wurdt it wetter foar de westkust fan Súd-Amearika oanfierd troch in súdlike streaming dy't kâld wetter út it [[Súdpoal]]gebiet oanfiert. Dat kâlde wetter is tige fiedsel- en fiskryk. Yn in El Niño-jier treedt lykwols in streaming op dy't tropysk oseaanwetter oanfiert út de omjouwing fan Yndoneezje en de [[Filipinen]] (1982-'83 en 1997-'98 respektivelik 2,85 en 2,8 graden Celsius waarmer). Dat waarme wetter befet folle minder fiedingsstoffen en dus ek folle minder fisk. Foar de Súd-Amerikaanske fiskers betsjut dat in ekonomyske ramp. Boppedat ferdampt it opwaarme oseaanwetter hurder as normaal, wêrtroch't it normaal sprutsen útsûnderlik droege gebiet yn in jier fan El Niño teistere wurdt troch swiere reinfal. Dit liedt yn de [[Andes]] faak ta [[ierdferkowing]]en en modder[[lawine]]s dy '
Oan de oare kant fan de Grutte Oseaan, fan [[Austraalje (kontinint)|Austraalje]] oant Yndoneezje, binne de gefolgen ek slim. Dêr liedt El Niño krekt ta in perioade fan útsûnderlike droechte, mei grutte gefolgen foar de pletaslike lânbou. De útsûnderlik krêftige El Niño fan [[1997]]-[[1998|'98]] late boppedat ta grutte boskbrânen yn Yndoneezje. Pleatslike boeren hawwe de gewoante om stikjes bosk plat te baarnen foar nij ikkers. Brantsjes dy't gau útgeane troch it fochtige, tropyske klimaat. Mar as de rein in de El Niño-jaren uitblijft, kunnen ze uitgroeien tot catastrofale vuurzeeën. In 1997-'98 leidde dat tot ernstige smogvorming tot in [[Singapore]] toe. Bovendien, zo hebben [[Duitsland|Duitse]], Britse en Indonesische onderzoekers aangetoond, pompten de aanhoudende bosbranden zeker 2,6 miljard ton [[Kooldioxide|CO<sub>2</sub>]] in de atmosfeer. Daarmee leverden ze een forse wereldwijde en voelbare bydrage oan it [[broeikaseffekt]].▼
▲Oan de oare kant fan de Grutte Oseaan, fan [[Austraalje (kontinint)|Austraalje]] oant Yndoneezje, binne de gefolgen ek slim. Dêr liedt El Niño krekt ta in perioade fan útsûnderlike droechte, mei grutte gefolgen foar de
Ook in de rest van de wereld is het effect van El Niño groot. Zo is berekend dat de krachtige El Niño in [[1982]]-[[1983|'83]] wereldwijd een schade van 8,2 miljard dollar heeft veroorzaakt. De laatste El Niño van [[1997]]-[[1998|'98]] heeft volgens de [[Voedsel- en Landbouworganisatie]] in meer dan zestig landen aanleiding gegeven tot extreme weersomstandigheden. In totaal zijn 41 landen getroffen door overstromingen en 22 door droogte. De schade die de lêste El Niño heeft veroorzaakt was een veelvoud van het schadebedrag in 1982-'83. Overigens heeft El Niño ook positieve effecten. Zo komen er dan minder [[orkaan|orkanen]] voor boven de [[Atlantische Oceaan]] en it [[Caribisch gebied]], en is de winter gemiddeld minder strang yn it noarden fan de [[Feriene Steaten]].▼
▲
Yn [[West-Europa]] zijn de effecten van El Niño niet zo groot. In El Niño leidt in [[Nederland]], [[Statistyk|statistysk]] sjoen oer de perioade [[1870]]-[[2000]], ta in relatyf wiete maitiid.▼
▲Yn [[West-Europa]]
'sjoch ek'': [[La Niña]]
| |||